Нюрьхкяня катехизис/В/2

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Нюрхкене катихизисъ / Краткій катихизисъ  (1861) 
Авторсь афъ содафъ (анонимъ)
Краткій катихизисъ на мордовскомъ языкѣ. Изданіе первое. — Москва, въ сѵнодальной типографіи, 1861. — с. 2—15

[ 2 ]

СѴМВОЛЪ ВѢРАТЬ КОЛГА.

О СѴМВОЛѢ ВѢРЫ.
Кизив. Кода явави Сѵмволсь вѣрать? Воп. Какъ раздѣляется Сѵмволъ вѣры?
Корт. Сонъ явави кѣмкавтува пяля лангсъ. Отв. На двенадцать членовъ.
Кизив. Кода моравтави васенце пялись Сѵмволъ вѣрать? Воп. Какъ читается первый членъ Сѵмвола вѣры? [ 3 ]
Корт. Вѣранданъ ивке Шкабазсь Аленти, сембень Кирьдійнди, кона тійзе менельть и мастырть, и сембе мезе няйвійхть и авъ няйвійхть. Отв. Вѣрую во единаго Бога Отца, Вседержителя, Творца небу и земли, видимымъ же всѣмъ и невидимымъ.
Кизив. Кодамо тонавтамо вѣрать ащій тяпялить эса? Воп. Какое ученіе вѣры заключается въ семъ членѣ?
Корт. Тяпялить эса ащій тявтамо тонавтамо: Отв. Въ немъ заключается слѣдующее ученіе:
1, Шкабазсъ ули анцякъ ивке. 1, Богъ есть единъ.
2, Хать сонъ ивке ульманцъ колга, а сонъ ащій Колма Шамаса. 2, Будучи единъ по существу, Онъ есть Троиченъ въ Лицахъ.
3, Васень Шамась Святой Троицать улій Шкабазсь Алесь. 3, Первое лице Пресвятыя Троицы есть Богъ Отецъ.
4, Тя Колма Ивке Шкабазсь тійзе менельть и мастырть, и сембе мезе неяви и авъ неяви. 4, Сей Тріединый Богъ сотворилъ небо и землю, все видимое и невидимое.
5, Шкабазсь сембень кирцы Есь волянсанза, и сембень шарвты. 5, Богъ все содержитъ въ Своей власти, и всѣмъ управляетъ.
Кизив. Кода моравтави омбоце пялись Сѵмволъ вѣрать? Воп. Какъ читается вторый членъ Сѵмвола вѣры?
Корт. Вѣранданъ Ивке Шкабазнди Іисусъ Христости Шкабазнь Ціо̂ранди, ивке роднайнди, Кона Алянцъ эздада шачьфтфъ сембе вѣкта ингеле, Валда Валдста, виде Шкабазсь виде Шкабазть эздада, шачьфтфъ, авъ тійвъ, ивке війса Шкабазъ Алянцъ марта, соннь вельданза сембе мезе улій кармась ульма. Отв. И во единаго Господа Іисуса Хріста, Сына Божія, единороднаго, Иже отъ Отца рожденнаго прежде всѣхъ вѣкъ, Свѣта отъ Свѣта, Бога истинна, отъ Бога истинна, рожденна, не сотворенна, единосущна Отцу, Имже вся быша. [ 4 ]
Кизив. Кодамо тонавтамо вѣрать ащій тя пялить эса? Воп. Какое ученіе вѣры заключается в семъ членѣ?
Корт. Соннь эсанза тявтамо тонавтамо ащій: Отв. Въ немъ заключается слѣдующее ученіе:
1, Омбаце Шамась Святой Троицять ули Шкабазнь Ціо̂ра, Іисусъ Христозсъ. 1, Второе Лице Святыя Троицы есть Сынъ Божій, Іисусъ Хрістосъ.
2, Іисусъ Христозсь скамнза анцякъ ули Шкабазнь Ціо̂ра, и аяшъ ліе тявтамо Шкабазнь Ціо̂ра, кодама Сонъ. 2, Іисусъ Хрістосъ есть единъ только Сынъ Божій, и нѣтъ другаго Сына Божія такаго, какъ Онъ.
3, Шкабазнь Ціо̂рась шачьфтфъ Шкабазъ Алеть эздада сембе вектнень и пиньгтнень ингале, и тянгса Сонъ стамаже пѣвтама Шкабазъ, кодамо Шкабазъ Аляцъ. 3, Сынъ Божій рожденъ отъ Бога Отца прежде всѣхъ вѣковъ и временъ, и потому также вѣченъ, какъ Богъ Отецъ.
4, Іисусъ Хрістозсь ули виде Шкабасъ, шачьфтфъ виде Шкабазть эздада, и ащи Алянцъ марта ивке війса. 4, Іисусъ Хрістосъ есть истинный Богъ, рожденный отъ истиннаго Бога, и есть со Отцемъ единаго существа. [ 5 ]
5, Іисусъ Христозсь авъ тіивъ, а Сонъ семьбень тіизе. 5, Сынъ Божій не сотворенъ, а Имъ сотворено все.
Кизив. Кода моравтави колмоце пялись Сѵмволъ вѣрать? Воп. Какъ читается третій членъ Сѵмвола вѣры?
Корт. Мингсанакъ ломатниньгса, и минь ванматькса, валксь менелть пряста, сявсь эсь лангазнза ломань ронга Святой Духть эздада и Марія Стернь эздада арась ломаньксъ. Отв. Насъ ради человѣкъ, и нашего ради спасенія сшедшаго съ небесъ, и воплотившагося отъ Духа Свята, и Маріи Дѣвы, и вочеловѣчшася.
Кизив. Кодамо тонавтамо тятъ валхтнень эса Іисусъ Христозть колга? Воп. Какое въ сихъ словахъ ученіе о Сынѣ Божіемъ?
Корт. Тяса ащій тявтамо тонавтамо: Отв. Въ нихъ содержится слѣдующее ученіе:
1, Іисусъ Христозсь валгсь менельста, сявезе эсь лангазнза ломаньшить, т. е. ваймать, и ломань ронгть, арась ломань исцекадъ Шкабазнь шинцъ, и нявтсь прянцъ мастырть лангса, коса и максвъ Тейнза лемь Іисусъ Христосъ. 1, Сынъ Божій сшелъ съ небесъ, принялъ на Себя естество человѣческое, то есть, душу и тѣло человѣческое, сдѣлался человѣкомъ, не преставая быть Богомъ, и явился на земли, гдѣ и нареченъ Іисусомъ Хрістомъ.
2, Іисусъ Христозсь шачьсь мастарть лангса энь Святой Стернь Маріать эздада, Кона ушаптазе Соннь Святой Духть эздада, и ерь пингста улій Стерь. 2, Іисусъ Хрістосъ родился на земли отъ Пресвятыя Дѣвы Маріи, Которая зачала Его наитіемъ Святаго Духа, и всегда пребываетъ Дѣвою. [ 6 ]
3, Іисусъ Христозсь сась мастарть ланксъ, аралямсъ, ломатнинь грѣхтнинь эздада, конатьнинь эса синь шачихть и эряйхть куламатке эздада конанди синь муваргафтъ, ушиптазь васень ломанть эздада. 3, Іисусъ Христосъ пришелъ на землю, чтобы спасти человѣковъ отъ грѣха, въ которомъ они родятся и живутъ, и отъ смерти, на которую осуждены, начиная отъ перваго человѣка.
Кизив. Кода моравтави нилеце пялись Сѵмволъ вѣрать? Воп. Какъ читается четвертый членъ Сѵмвола вѣры?
Корт. Кона эскептфъ крёстть, ланкса мингсанакъ Понтійскей Пилатть пингста, и лама мукатъ кирцъ, и ульсь калмавъ. Отв. Распятаго же за ны при Понтійстѣмъ Пилатѣ, и страдавша, и погребена.
Кизив. Кодамо тонавтамо тяса Іисусъ Христозть Шкабазть Ціо̂рать колга? Воп. Какое здѣсь ученіе о Іисусѣ Хрістѣ Сынѣ Божіемъ?
Корт. Тяса ащи тявтамо тонавтамо: Отв. Здѣсь представляется слѣдующее ученіе:
1, Іисусъ Хрістозсь эскептфъ крёстть лангса, кирць лама оцю мукатъ, кулась и калмавъ. 1, Іисусъ Хрістосъ распятъ на крестѣ, претерпѣвъ многія и тяжкія страданія, умеръ и погребенъ. [ 7 ]
2, Сембень тятъ мукатнинь Сонъ кирдизинь авъ эсксанза, вадь Сонъ мезсонга авъ муваръ Соинь аяшъ ивкава грѣхацъ, а мингсанакъ Сонъ кирдсь сембень мукатнинь сембе ломатнинь грѣхтнень эса, куламатке, мезе аралямсъ минь грѣхть и куламать эздада. 2, Все сіе претепѣлъ Онъ не за Себя, поелику Онъ ни въ чемъ невиненъ и совершенно безгрѣшенъ, но за насъ, то есть, Онъ претерпѣлъ всѣ наказанія за всѣ человѣческіе грѣхи, и самую смерть, чтобы избавить насъ отъ грѣха и смерти.
Кизив. Кода моравтави вѣтяце пялись Сѵмволъ вѣрать? Воп. Какъ читается пятый членъ Сѵмвола вѣры?
Корт. Кона вельмись кулыйхтнень эзда колмоце шишста Сёорматнинь колга. Отв. И воскресшаго въ третій день по писаніемъ.
Кизив. Кодамо ули тяса тонавтамо Іисусъ Хрістость колга? Воп. Какое здѣсь ученіе о Іисусѣ Хрістѣ?
Корт. Іисусъ Христоссъ колмаце шить эзда куламаданза меле стясь лазкстнень потмаста, кода сянь колга сёрмадвъ Пророктнинь книгаса. Отв. Іисусъ Хрістосъ въ третій день по смерти Своей воскресъ изъ гроба, какъ о семъ написано въ книгахъ Пророческихъ.
Кизив. Кода моравтави котаце пялись Сѵмволъ вѣрать? Воп. Какъ читается шестый членъ Сѵмвола вѣры?
Корт. Кона куцьсь менельть лангсъ, и озада ащій Алянцъ видѣ кядь ширисанза. Отв. И возшедшаго на небеса, и сѣдяща одесную Отца.
Кизив. Кодамо тяса тонавтамо Іисусъ Христость колга? Воп. Какое здѣсь ученіе о Іисусѣ Хрістѣ? [ 8 ]
Корт. Іисусъ Христозсь, ниленькѣменце шить эздада эсь куламста стямада меле кепедьсь ронганцъ марта менельть лангсъ, и озада ащій Шкабазъ Алеть виде кядь ширесанза, ащи втійста Сонь мартанза и війса и славаса. Отв. Іисусъ Хрістосъ, въ четыредесятый день по воскресеніи Своемъ, вознесся съ тѣломъ на небо, и возсѣдитъ одесную Бога Отца, будучи равенъ Ему въ могуществѣ и славѣ.
Кизив. Кода моравтави сисимце пялись Сѵмволъ вѣрать? Воп. Какъ читается седьмый членъ Сѵмвола вѣры?
Корт. И кона танга сай славанцъ марта судандама эректнинь и кулыйхтнь, Соинь Царстванцти мазярданга авъ улій пѣцъ. Отв. И паки грядущаго со славою судити живымъ и мертвымъ, Его же Царствію не будетъ конца.
Кизив. Кодамо тяса улій тонавтамо Іисусъ Христость колга? Воп. Какое здѣсь ученіе о Іисусѣ Хрістѣ.
Корт. Іисусъ Христозсь танга сай менельть лангста славанцъ марта, тянгса сай, мезе судиндамсъ сембень ломатнинь, эряктнинь и кулыйхтнинь, конатъ сембетъ тянгса и вельмихть. Отв. Іисусъ Хрістосъ паки пріидетъ съ небесъ во славѣ, для того, чтобы судить всѣхъ человѣковъ, живыхъ и мертвыхъ, которые для того всѣ воскреснутъ.
Кизив. Кода моравтави кавксаце пялись Сѵмволъ вѣрать? Воп. Какъ читается осьмый членъ Сѵмвола вѣры? [ 9 ]
Корт. Вѣранданъ Шкабазти, Святой Духти эриклавтыти Кона Алеть эздада лисинди, Конанди ушарды Шкабазъ Алеть и Ціо̂рать марта макссимсъ втій сюканяма шнама, Сонъ мезе ули ингеле, азандсь Пророктнень вельде. Отв. И въ Духа Святаго, Господа, животворящаго, Иже отъ Отца исходящаго, Иже со Отцемъ и Сыномъ спокланяема и сславима, глаголавшаго Пророки.
Кизив. Кодамо тонавтамо вѣрать ащи тя пялись эса? Воп. Какое ученіе вѣры содержится въ семъ членѣ?
Корт. Сойнь эсанза ащи тонавтамо Святой Духть колга, сонъ ули тявтамо: Отв. Въ немъ содержится ученіе о Святомъ Духѣ, и есть слѣдующее:
1, Святой Духсь ули колмаце Шамась Святой Троицятъ. 1, Духъ Святый есть третіе Лице Пресвятыя Троицы.
2, Святой Духсь лисинди Шкабазъ Алеть эзда. 2, Духъ Святый исходитъ отъ Бога Отца.
3, Святой Духсь, васца Шкабазъ Алеть и Ціо̂рать марта максси эряма семьбенди, а семьбеда пякъ духовной эрема максси ломатнинди. 3, Духъ Святый, вмѣстѣ съ Богомъ Отцемъ и Сыномъ даетъ жизнь тварямъ, особенно духовную жизнь человѣкамъ.
4, Святой Духти ушарды максимсъ Шкабазъ Алеть и Ціо̂рать марта ивке сюкиняма и шнама, кода виде Шкабазнди. 4, Духу Святому приличествуетъ одинаковое со Отцемъ и Сыномъ поклоненіе и прославленіе, какъ истинному Господу и Богу. [ 10 ]
5, Мазярда Пророктне и Апостольхтне озандась ломатнинди Шкабазть волянцъ, или сёрмадсть Святой книгатьнень: эста синь кортасть Святой Духть тонавтаманцъ вельде. 5, Когда Пророки и Апостолы возвѣщали волю Божію человѣкамъ, или когда писали Священныя книги: тогда они говорили по вдохновенію Духа Святаго.
Кизив. Кода моравтави вѣйхксыце пялись Сѵмволъ вѣрать? Воп. Какъ читается девятый членъ Сѵмвола вѣры?
Корт. Вѣранданъ ивке Святой Пурапты и Апосталань Церкавсъ. Отв. Во едину Святую, Соборную и Апостольскую Церковь
Кизив. Кодамо тяса тонавтамась? Воп. Какое здѣсь ученіе?
Корт. Виде Христіанынь Церкавсь улій ивке, Святой, Пурапты, или Сембе мастыръ лангань, и Апостолынь, тянгса мезе лись сонъ Апостолхтнынь эздада ушиптвъ и авъ полавтазь ащи и кармай ащима мазярсъ ащи и шумари мастарсъ, и тянгса эряви Церкавсь почитандама, кульцандама, и пякъ эряви пельмасъ и ванмасъ пря Церкавть эздада явмасъ, ліе вѣрась ивке Святой Церкавть эздада. Отв. Истинная Хрістіанская Церковь есть едина, Святая, Соборная, или Вселенская, и Апостольская, то есть, отъ Апостоловъ непрерывно и неизмѣнно продолжающаяся и до скончанія міра продолжаться имѣющая; и потому должно почитать ее, повиноваться ей, и беречься раскола, то есть, отдѣленія отъ единой Православной Церкви. [ 11 ]
Кизив. Кода моравтави кеманце пялись Сѵмволъ вѣрать? Воп. Какъ читается десятый членъ Сѵмвола вѣры?
Корт. Соданъ ивке кстиндамо грѣхтнинь кадматькса Отв. Исповѣдую едино крещеніе во оставленіе грѣховъ.
Кизив. Кодамо тонавтамо ащи тя пялись эса? Воп. Какое ученіе содержится въ семъ членѣ?
Корт. Эсанза ащи тонавтама Святой кстиндама Тайнать колга, и путфъ стане кѣместа, мезе эрь вѣрандай ломанти анцакъ вѣсть эряви кстиндама. Отв. Въ немъ содержится ученіе о таинствѣ Святаго Крещенія, и поставляется въ обязанность всякому вѣрующему креститься единожды.
Кизив. Месъ кстиндамась маргави Тайна? Воп. Почему крещеніе называется таинствомъ?
Корт. Тянгса сонъ эсанза кстиндавъ ломанть ланксъ кійндиньга авъ няйфста валганды Шкабазть парацъ. Отв. Потому, что въ немъ тайно дѣйствуетъ благодать Божія.
Кизив. Кстиндамода башка каба улійхть ліятъ Шкабазнь тайнатъ? Воп. Кромѣ крещенія, есть ли еще другія таинства?
Корт. Улихть, синь эздадастъ сембенъ сисимъ: Отв. Всѣхъ таинствъ седмь.
1, Кстиндамо. 1, Крещеніе.
2, Святой вадьма. 2, Мѵропомазаніе.
3, Причащандама. 3, Причащеніе.
4, Каяндамо грѣхтьнинь эса. 4, Покаяніе.
5, Попань чинъ. 5, Священство. [ 12 ]
6, Эрьвяемо. 6, Бракъ.
7, Шувтань вайса вадьмо. 7, Елеосвященіе.
Кизив. Мезса ащій Кстиндамась? Воп. Въ чемъ состоитъ Крещеніе?
Корт. Сонъ ащій тянь эса, мезе вѣрандайсь и іо̂райсь кстиндама ломансь колмаксть шопавниви вѣдьса Шкабазъ Алень, и Ціо̂рань, и Святой Духть лемсъ. Отв. Въ томъ, что вѣрующій погружается троекратно въ водѣ, во имя Отца и Сына и Святаго Духа.
Кизив. Мезенькгса эряви ломанти кстиндама? Воп. Для чего крестится человѣкъ?
Корт. Тянгса, мезебы тайнаста штамасъ грѣхтнинь эздада, и севмасъ Шкабазнь эрявть. Отв. Для того, чтобы таинственно омыться отъ грѣховъ, и получить благодатную жизнь.
Кизив. Мезса ащи Святой вадьмась? Воп. Въ чемъ состоитъ Мѵропомазаніе?
Корт. Тянь эса, мезе кстиндавъ ломансь вадиньдиви Святой вадьмаса, тявтама валань кортамста, Печать казнецъ Святой Духть. Отв. Въ томъ, что крещенный помазуется Святымъ мѵромъ съ произношеніемъ таинственныхъ словъ: Печать дара Духа Святаго.
Кизив. Мезса ащи Причащандамись? Воп. Въ чемъ состоитъ Причащеніе?
Корт. Тянь эса, мезе вѣрендайсь, кшида ярцазь, причащандай Сонцинь Христозть тѣланцъ эздада, и якстыре винада симизь причащандай Сонцинь Христозть вѣрынцъ эздада. Отв. Въ томъ, что вѣрующій, подъ видомъ хлѣба, причащается самаго Тѣла Хрістова, и подъ видомъ вина, самыя Крови Христовы. [ 13 ]
Кизив. Кодама асу сявандій истейнза причащандась? Воп. Какую пользу получаетъ причащающійся?
Корт. Сонъ пединдій Христости, и Соннь есанза арсій полань сявій пѣвтама эрявть эса. Отв. Онъ соединяется со Христомъ и въ Немъ становится причастнымъ жизни вѣчной.
Кизив. Мезса ащи Каяндамась? Воп. Въ чемъ состоитъ Покаяніе?
Корт. Тянь эса, мезе грѣхсь полаяйсь кстиндамада меле, азындцы грѣханзынъ Попьть ингиле и соннь вельденза сяви кадма грѣхтнинь Сонцинь Іисусть Христость эздада. Отв. Въ томъ, что согрѣшившій послѣ крещенія исповѣдуется во грѣхахъ своихъ предъ Священникомъ, и чрезъ него получаетъ прощеніе отъ Самаго Іисуса Христа.
Кизив. Мезса ащи Попъ шись? Воп. Въ чемъ состоитъ Священство?
Корт. Сонъ ащи тянь эса, мезе Оцю Попань кядь путамать вельде, максывій кочькавъ ломанти війтіймысъ Шкабазнь тайнатъ. Отв. Въ томъ, что чрезъ Архіерейское рукоположеніе дается избранному власть совершать Таинства.
Кизив. Мезса ащи Ирвяяма Тайнась? Воп. Въ чемъ состоитъ Таинство брака?
Корт. Сонъ ащи, мезе авъ війхцынь, а волянь мяльснынь колга Ціо̂рать и Стерть благословиндави синь мяльсна Церкавса, кода Христоссъ ащій ладса эсь Церкаванцъ марта. Отв. Въ томъ, что по свободному согласію жениха и невѣсты, союзъ ихъ благословляется въ церкви, во образъ союза Христа съ Церковію. [ 14 ]
Кизив. Мезса ащи Шувта вайса вадьмась? Воп. Въ чемъ состоитъ Елеосвященіе?
Корт. Сонъ ащи тянь эса мезе сяряди ломансь вадиньдиви элейса, и терниви ланганза Шкабазть пичькавтыма парыцъ. Отв. Въ томъ, что больной помазуется елеемъ, и призывается на него благодать исцѣляющая.
Кизив. Кода моравтави кефь кійце пялись Сѵмволъ вѣрать? Воп. Какъ читается одиннадцатый членъ Сѵмвола вѣры?
Корт. Цяянъ кулы ломатьнинь вѣльмамаснанъ. Отв. Чаю воскресенія мертвыхъ.
Кизив. Кода тяса тонавтамо? Воп. Какое здѣсь ученіе?
Корт. Сембе кула ломатне, Шкабазнь путфъ пиньгть эздада вѣльмійхть и стяйхть тѣласнанъ марта, конатъ улійхтьни авъ наксадфть, и авъ кулывійхть. Отв. Всѣ умершіе человѣки, въ опредѣленное судьбами Божіими время воскреснутъ съ тѣлами, которыя уже будутъ нетлѣнны и неразрушимы.
Кизив. Кода моравтави кемкавтуваце пялись Сѵмволъ вѣрать? Воп. Какъ читается двенадцатый членъ Сѵмвола вѣры?
Корт. Вѣранданъ Сай лія вѣкань эрямати. Отв. И жизни будущаго вѣка.
Кизив. Кодамо тяса тонавтамо? Воп. Какое здѣсь ученіе? [ 15 ]
Корт. Сембе ломатьнинь вастань стямада и Христозть Ссудда меле улій пѣвтамо эрявъ, конань эса виде и шумырдайхне Цеберста мастырынь эрявть каяндамаса и пара тѣвса, сявійхть истѣистъ пѣвтама васкеньши, и конатъ исть каяндакъ грѣхса ломатьне іо̂рдавтъ улійхть пѣнь пѣвтама мукасъ. Отв. Послѣ всеобщаго воскресенія и суда Христова будетъ вѣчная жизнь, въ которой вѣрующіи и окончившіе земную жизнь въ покаяніи и добродѣтели, получатъ вѣчное блаженство, а нераскаянные грѣшники подвержены будутъ вѣчному мученію.