User:ColossalMemer/Forma Breve

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search

click here

[ Cover ]

FORMA BREVE
DE ADMINISTRAR LOS SACRAMENTOS A LOS
Indios, y Españoles que viuen entre ellos.

¶ APPROBADO POR avtoridad Apostolica, y sacado del Manual Mexicano, que se vsa en toda la nueua España y Pirù, mutatis mutandis, esto es, lo q̃ estaua en lẽgua Mexicana traducido en lengua Floridiana. Para vso de los Religiosos de nr̃o Padre S. Francisco, que son los ministros de las Prouincias de la Florida.


¶ POR EL PADRE Fr. Gregorio de Mouilla.


¶ Con licencia del señor Don Lope Altamirano Comissario general de la santa Cruzada.

————————————————————————

IMPRESSO EN MEXICO.
Por Iuan Ruyz. Año de 1635.

Contents (not listed in original)

[ 2r ]

En trayendo niño,
ò niña à Baptizar, tengaule à la puerta de la Iglesia reclinado sobre el braço derecho del Padrino, ò Madrina, y pregũte lo primero, en la lengua de Timuqua diga.

Sac.SAncta Iglesiama, hachaqueneleqe hutataponacho Viro ma? Nia ma? Resp. Si es varon Viro la. Si es hembra Nia la.

Sac. Visamano hachonco monolehaue? ℞. Pedro .l. Maria.

Sac. Sancta Iglesiama hachonco lapustecho? ℞. Fee mono, Dios bohonoma lapustala.

Sac. Caqi Fee Dios bohonoma hachonco, chohohaue? ℞. Valunu nanemima, nohohauela.

[ 2v ]Sac.HÆC est vita æterna diliges Dominum Deum tuum, ex toto corde tuo, & ex tota anima tua, & ex tota mente tua, & proximum tuum, sicut te ipsum. Hoc est primum, & maximum mandatum.

¶ Despues sople en el rostro del niño con soplo frio tres vezes en forma dey diga.

Sac.EXi ab eo, (l. ea) spiritus immunde, & da locum Spiritui sancto paraclito.

¶ Luego le haga vnaen la frente, y otra en los pechos sobre el coraçon, y diga.

Sac.N. Accipe signaculum Dei Patris omnipotentis, tam in fronte ✠ quam in corde, ✠ vt præcepta mandatorum suorum valeas adimplere.

¶ Luego exale con bajo calido el rostro del niño tres vezes en forma dey diga.

[ 3r ]Sac.INsuflote cathecumene denuo, virtute Spiritus sancti, vt quicquid in te vitij est, maloreum spirituum inuasione, per huius exorcismi misterium, gratiæ sit tibi ipsa virtus purgatio.

Oremus.

Sac.PRæces nostras quæsumus Domine clementer exaudi, vt hunc electum tuum, (.l. hanc electam tuã) Crucis Dominicæ, cuius impressione eum (.l. eam) signamus ✠ virtute custodi, vt magnitudinis gloriæ tuæ rudimenta seruans, per custodian mandatorum tuorum, ad nouæ regenerationis gloriam peruenire mereatur. Per Christum Dominum nostrum. ℞. Amen.

¶ Luego tome la sal con dos dedos, y pongala en la boca de la criatura diziendo.

[ 3v ]N. Accipe sal saprentiæ quod propitietur tibi in vitã æternam, ℞ Amen.Oremus.

DEus patrum nostrorum, Deus vniuversæ conditor veritatis, te suplices exoramus, vt hunc famulum tuum (.l. hanc famulam tuam) respicere digneris propitius, & hoc primum pabulum salis gustantem, non diutius esurire permitas, quominus cibo expleatur cœlesti: quatenus sit semper spiritu feruens, spe gaudens, & tuo nomini semper seruiens, & perduc eum (.l. eam) quęsumus Domine, ad nouæ regenerationis lauacrum, vt cum fidelibus tuis promissionum tuarum, æterna præmia consequi mereatur. Per Christum Dominũ nostrum.
℞ Amen.

¶ Luego diga el Euangelio signando la criatura en la frente.

[ 4r ]Sac.DOminus vobiscum. ℞. Et cũ spiritu tuo. Sac. Sequentia sancti Euangelij, secundum Mathęum. ℞. Gloria tibi Domine.

Sac.IN illo tẽpore. Oblati sunt paruuli ad Iesum, vt manus eis im poneret, & oraret. Discipuli autem increpabãt eos. Iesus vero ait. Sinite paruulos, & nolite eos prohibere venire ad me, talium est enim regnum cœlorum. Et cum hoc dixisset, imposuit eis manus, & abijt inde.

¶ Luego entre de la mano à la criatura en la Iglesia diziendo.

N. .l. N. Intra in conspectu Domini, per manus Sacerdotis, vt habeas vitam aeternam. ℞. Amen. ¶ Luego el Pater nr̃, y Credo en su lẽgua, y aduiertã q̃ quiẽ no lo sabe no puede ser Padrino ò Madrina. Acabado toque el đdo pulgar cõ saliba en las orejas, y narices ẽ forma đy diga.

[ 4v ]Sac.HEphetah, quod est ad aperire aures. ℞. Hephetah. Sac. Et nares in odorem suauitatis. ℞. Ephetah. Sac. Tu autem effugare diabole, appropinquabit enim Iuditium Dei. ℞. Ephetah.

¶ Luego nombrando la criatura diga.

Sac.N. Abrenuntias Sathanę. ℞. Abrenuntio. Sac. Et omnibus operibus eius. ℞. Abrenuntio. Sac. Et omnibus pompis eius. ℞. Abrenuntio.

Luego con el oleo de cathecumenos haga vna ✠ en los pechos, y otra en las espaldas, y diga.

Sac.T ego te lineo pectus, ✠ & scapulas ✠ & oleo salutis in Christo Iesu Domino nostro, vt habeas vitam æternam, & viuas in sęcula sęculorum. ℞. Amen.

¶ Estas vnciones limpie siẽpre con algun purificador que para esto tenga, luego diga.

[ 5r ]Sac.N. Credis in Deum Patrẽ omnipotẽtem creatorem cœli, & terrę? ℞. Credo. Sac. Credis & in Iesum Christum Filium eius, natum & passum? ℞. Credo. Sac. Credis & in Spiritum sanctum, sanctã Ecclesiã catholicam, Sanctorum cõmunionẽ. Remissionem peccatorũ. Carnis resurrectionem, & vitam ęternã. ℞. Credo.

Sac.VIs baptizari? ℞. Volo. Digalo tres vezes. Y para renouar la intencion actual diga el Sacerdote.

Et ego te Volo baptizare.

¶ Si fue baptizado en peligro, sepa como y quien, y hallando que fue bien, no rebaptice: si empero ay duda sub conditione le baptice, teniendole el Padrino ò Madrina sobre la pila: hecho el agua diziendo.

Sac.N. Ego te baptizo in nomine Patris, ✠ & Filij, ✠ & Spiritus ✠ sancti. ℞. Amen.

[ 5v ]

¶ Enjuguele con alguna toalla limpias, y poniendole sobre la mollera la Chrisma in modum ✠ diga.

Sac.DEus omnipotens, Pater Domini nostri Iesu Christi, qui te regenerauit ex aqua, & Spiritu sãcto, quique dedit tibi remissionem omnium peccatorum ipse te lineat, & ego te lineo ✠ Chrismate salutis, in vitam ęternam. ℞. Amen.

¶ Limpie con el purificador, y pongale el capillo diziendo.

Sac.N. Accipe vestem candidam, sanctam, & immaculatam, quam perferas ante tribunal Domini nostri Iesu Christi, vt habeas vitam æternam, & viuas in sęcula sęculorum. ℞. Amen.

Ponga la vela encendida en la mano derecha, y diga.

[ 6r ]Sac.N. Accipe lampadem ardentẽ irreprehensibilem custodi baptismum tuum, vt cum Dominus venerit ad nuptias, possis ei obuiam occurrere, vna cũ Sanctis suis, in aula iustitiæ cœlestis, vt habeas vitam æternam, & viuas in sęcula sęculorum. ℞. Amen.

¶ Heche la bendicion à la criatura, y diga.

Sac.BEnedicat te diuina maiestas. Pater, ✠ & Filius, ✠ & Spiritus ✠ sanctus. ℞. Amen.

EXORTACION A LOS PADRINOS.

¶ El parentesco q̃ has contraydo respondiendo por el Baptizado, teniendole quandole echan el agua Santa, solo impide para que no te puedas casar con el, ni con su padre, ò madre, y tienes obligacion de enseñarle la ley de Dios, y el ytuhunu, si sus padres fueran tan malos Christianos que no los enseñaren.

[ 6v ]¶ Caqi anomalesisintana yenoibine Santa ecaqitihutatanachiqita hebata mosotanachu, nia pacano leheco, viro pacano lehecote hibasinoleheti, hibasonolehetiquenela, Acu itimimate isomimate, intichiqela hibasi bonoleuitila, Acu Dios hebano mitonomate, ituhunumate hebano ecasibota hauema chintela anoqiemaleqe, ano vlemaleqe quenema Christiano isticoleta, hebano ecasi botetimate motemano naquosta hauemate chintela.

¶ Lo mesmo puede dezir quando baptizare en Plural à muchos.

Siguese la bẽdicion
de la Sal para los niños.

BEnedic ✠ omnipotens Deus, hanc creaturam salis benedictione cœlesti ad effugãdum inimicum, [ 7r ]quod tu Domine sanctificando sanctifices ✠ ac benedicendo benedicas, ✠ fiatque omnibus sumentibus perfecta medicina, permanens in visceribus eorum, in nomine Domini nostri lesu Christi, qui venturus est iudicare viuos & mortuos, & saeculum per ignem. Amen.

Bendicion de Pila,
y agua Baptismal.

EXorcizo te creatura aquæ in nomine Dei Patris omnipotentis, ✠ & in nomine Iesu Christi ✠ Filij eius Domini nostri, & in virtute Spiritus sancti, ✠ vt fias aqua exorcizata, ad effugadam omnem potestatem aduersarij diaboli, vt omnis fantasia erradicetur, & effugetur, ab hac creatura aquae, & fiat, fons aquæ salientis in [ 7v ]in vitam æternam: vt qui ex ea baptizati fuerint, fiant templũ Dei viui, & Spiritus sanctus habitet in eis, in remissionem peccatorum, in nomine Domini nostri Iesu Christi, qui venturus est iudicare viuos & mortuos, & sęculum per ignem. Amen.

Oremus.

DOmine sancte Pater omnipotens æterne Deus, aquarum spiritualium sanctificator, te supliciter depręcamur, ad hoc ministerium humilitatis nostrę respicere digneris, & super has aquas abluendis, & viuificandis hominibus pręparatas, Angelum sanctitatis emitas, vt peccatis vitę prioris ablutis, reatuq; deserto, purum sacrato spiritui habitaculum regenerationis procuret. Per Christũ Dominum nostrum. ℞. Amen. [ 8r ]

¶ Haga con el oleo de cathecumenos vna en el agua, y diga.

Sac.COniunctio olei vnctionis, & aquę Baptismatis, sanctificetur ✠ & fœcundetur: In nomine Patris, ✠ & Filij, ✠ & Spiritus sancti. ✠ Amen.

¶ De la misma suerte põga Chrisma, y diga.

COniunctio Chrismatis sanctificationis, & olei vnctionis, & aquę Baptismatis sanctificetur, ✠ & fœcundetur: In nomine Patris, ✠ & Filij, ✠ & Spiritus sancti. ✠ Amen.

FORMA BAPTI-
ZANDI DVOS .L. PLVRES.

Sac.SAncta Iglesiama, choncoleqe vtataponachica?℞. Virocareleheco, Nialeheco.

¶ Sac. Visacarema, nahosimaca. [ 8v ]

¶ Digan los Padrinos los nombres de sus ahijados.

Sac. Sancta Iglesiama hachonco, lapustechica? ℞. Fè Dios bohonoma lapustanicala. Sac. Caqi Fè, Dios bohonoma, hachonco, chohobohaue? ℞. Valunu nanemima nahobohauela.

¶ Nombrando los baptizandos, diga.

Sac.N. y N. Ioan, & Maria &c. Hæc est vita æterna diligetis Dominum Deum vestrum, ex toto corde vestro, & ex tota anima vestra, & proximos vestros, sicut vos metipsos, hoc est primum & maximum mandatum.

¶ Sople à todos tres vezes, y diga.

Sac.EXi ab eis ✠ immunde spiritus, & da locum Spiritui sancto paraclito. [ 9r ]

¶ Haga à cada vno dos Cruzes, vna en la frente, y otra en los pechos sobre el coraçon, y diga los nombres.

N. & N. &c. Accipe signaculum Dei Patris omnipotentis, tam in frontibus ✠ quam in cordibus, ✠ vt præcepta mandatorum suorum valeatis adimplere.

¶ Exale con calido flato en modo de ✠✠ en los rostros tres vezes, y diga.

S.INsuflo vos cathecumeni denuo, virtute Spiritus sancti, vt quicquid in vos vitij est, malorum spirituum inuasione, per huius exorcismi misterium, gratiæ sit vobis ipsa virtus purgatio. Oremus.

PRæces nostras quæsumus Dñe clementer exaudi, & hos electos tuos, (.l. has electuas tuas) Crucis Dominicæ, cuius impressione eos (.l. eas) signamus ✠ virtute custodi, vt [ 9v ]magnitudinis gloriæ tuæ rudimenta seruantes, per custodiam mãdatorum tuorum, ad nouę regenerationis gloriã peruenire mereantur. Per Christum Dominum nostrum. ℞. Amen.

¶ Tome sal con dos dedos, y ponga en las bocas a los niños, y diga.

N. & N. &c. Accipite sal sapientiæ, quod propitietur vobis in vitã æternam. ℞. Amen. Oremus.

DEus patrum nostrorum, Deus vniuersæ conditor veritatis, te supplices exoramus, vt hos famulos tuos (.l. has famulas tuas) respicere digneris propitius, & hoc primum pabulum salis gustantes, non diutius esurire permitas, quominus cibo expleãtur cœlesti: quatenus sint semper Domino spiritu seruẽtes, spe gaudentes, & tuo nomini semper seruientes, & perduc eos, (.l. eas) quęsumus Dñe [ 10r ]ad nouæ regenerationis lauacrum, vt cum fidelibus tuis promissionum tuarum, æterna præmia cõsequi mereantur. Per Christum Dominũ nostrum. ℞. Amen.

¶ Luego digales este Euangelio.

Sac.DOminus vobiscum. ℞. Et cũ spiritu tuo. Sac. Sequentia sancti Euangelij, secundum Mathęum. ℞. Gloria tibi Domine.

Sac.IN illo tẽpore. Oblati sunt paruuli ad Iesum, vt manus eis imponeret, & oraret. Discipuli autem increpabãt eos. Iesus vero ait. Sinite paruulos, & nolite eos prohibere venire ad me, talium est enim regnum cœlorum. Et cũ hoc dix isset, imposuit eis manus, & abijt inde. ℞. Laus tibi Christe.

¶ Luego tome đ la mano dos, niño y niña, aunq̃ seã muchos mas, y entrelos en la Iglesia: los demas metã los Padrinos, y diga los nõbres đ dos.

[ 10v ]N. & N. &c. Intrate in conspectu Domini, per manus Sacerdotis, vt habeatis vitam æternam, & viuatis in sęcula sęculorũ. ℞. Amen.

¶ Los Padrinos digan el Pater noster, y el Credo en su lengua, y no se admita por Padrino, ò Madrina quien no supiere esto, y responder por el ahijado. Acabado toque con el dedo pulgar mojado en saliba las orejas, y narices de todos en forma dey diga à cada vno.

Sac.HEphetah, quod est ad aperire aures. ℞. Hephetah. Sac. Et nares in odorem suauitatis. ℞. Ephetah. Sac. Tu autem effugare diabole, appropinquabit enim Iuditium Dei. ℞. Ephetah.

¶ Luego nombrandoles como se à dicho, diga.

Sac.N. & N. &c. Abrenuntiatis Sathanę? ℞. Abrenuntiamus. Sac. Et omnibus operibus eius? ℞. Abrenuntiamus. Sac. Et omnibus [ 11r ]pompis eius? ℞. Abrenuntiamus.

¶ Ponga à cada vno el olio en los pechos, y espaldas, y diga.

Sac.ET ego te lineo in pectore, ✠ & in scapulis ✠ oleo salutis in Christo Iesu Domino nostro, vt habeas vitam aeternam, & viuas in sęcula sęculorum. ℞. Amen.

¶ Nombreles otra vez, y diga.

Sac.N. & N. &c. Creditis in Deum Patrem omnipotentẽ creatorem cœli, & terrę? ℞. Credimus. Sac. Creditis & in Iesum Christum Filium eius, vnicum Dominũ nostrum, natum, & passum? ℞. Credimus. Sac. Creditis & in Spiritum sanctũ , sanctã Ecclesiam catholicam, Sanctorum cõmunionem. Remissionem peccatorũ. Carnis resurrectionem, & vitam ęternam. ℞. Credimus.

Sac.VVltis Baptizari? ℞. Volumus.

[ 11v ]

¶ Renouando la intencion que tiene la Iglesia Romana, y sus Ministros diga.

Et ego vos baptizare Volo.

¶ Si no fue baptizado en peligro, tenga el Padrino ò Madrina sobre la pila: y diga hechando el agua à cada vno.

Sac.N. Ego te Baptizo in nomine Patris, ✠ & Filij, ✠ & Spiritus ✠ sancti. ℞. Amen.

¶ Auiendole enjugado con alguna toalla limpia, le vngirà la mollera con Chrisma in modum Crucis, y diga.

Sac.DEus omnipotens, Pater Domini nostri Iesu Christi, qui vos regenerauit ex aqua, & Spiritu sancto, quiq; dedit vobis remissionem omnium peccatorum ipse vos liniat, & ego te lineo ✠ Chrismate salutis, in vitam ęternam ℞. Amen.

¶ Poniendoles el capillo de lienço blanco diga à todos.

[ 12r ]Sac.ACcipite vestem candidam, sanctam, & immaculatam, quam perferatis ante tribunal Domini nostri Iesu Christi, vt habeatis vitam æternam, & viuatis in sęcula sęculorum. ℞. Amen.

¶ A cada niño ponga la vela encendida en la mano derecha, y vaya diziendo passando por todos como el capillo.

Sac.ACcipite lampadem ardentẽ irreprehensibilem custodite Baptismum vestrum, vt cum Dominus venerit ad nuptias, possitis ei obuiam occurrere, vna cũ Sanctis suis in aula iustitiæ cœlestis, vt habeatis vitam æternam, & viuatis in sæcula sæculorum. ℞. Amen.

¶ Luego de à todos la bendicion diziendo.

Sac.BEnedicat vos diuina Maiestas. Pater, ✠ & Filius, ✠ & Spiritus sanctus. ℞. Amen.

[ 12v ]LA EXORTACION, Y PLATICA a los Padrinos, como està â foj. 6.

————————————[❆]————————————

MODO DE CA-
sar los Indios.

SEgun las concepßiones Apostolicas, el Padre Fr. Ioan Baptista, Veracruz, y otros muchos DD. dizen, q̃ se pueden casar en todo tiempo, y que ya es derecho comun. Y aßi, en qualquier tiempo que vengan, auisen al Religioso Parroco, informado secretamente de que no ay impedimẽto, haga las Monitiones publicas, tres Domingos ò fiestas en la Iglesia. Aũq̃ si es necessario ò conueniente hazerlas entre semana donde se juntan los Indios por abreuiar, podrà dispensar el Prelado, y quiẽ tuuiere autoridad, y hazer sus tres amonestaciones, en la forma siguiente, ò otra mejor.

Pro matrimonio iungendis.
Amonestaciones.

[ 13r ] 1PEdro hijo de N. y N. y Maria hija de N. y N. estã cõcertados para casarse, si sabeis q̃ sean parientes cercanos dentro del segundo grado (que en tercero, y quarto estan dispensados) por via de consanguinidad, ò affinidad, ô que aya parentesco espiritual, ò que esten casados con otros, y sean viuos los consortes aunque esten lejos: ò que esten concertados con otros: auisadme, por que si lo sabeis, y no me lo dezis pecareis mortalmente, y sereis causa que yo yerre, y despues de casados los ayamos de apartar. ✠ Solo esto bastarà como la segunda ò tercera vez lea lo infra escripto.

2 Por si à caso no sabeis los parentescos que impiden el matrimonio, ò por que no los oluideis digo, que

3 Ningun Christiano se puede casar con su Madre, ni Abuela. Hija, ni Nieta. Hermana, ni Sobrina. Tia, ni Prima. (estos son los impedimentos que llamamos consanguinidad.)

[ 13v ]4 Tampoco se puede casar con Madre, ni Abuela. Hija, ni Nieta. Hermana, ni Sobrina. Tia, ni Prima de la muger con quien fornicò estando casado, ò soltero. O sea su muger, ô de otro qualquiera; (y estos son los impedimentos que llamamos de affinidad.)

5 El parentesco espiritual que se traba en el Baptismo, ò Confirmacion, entre el que baptiza, ò confirma con el baptizado, ô confirmado, y su Padre, y Madre. Y lo mesmo es el Padrino, ò Madrina con el que tuuo en el Baptismo, ò Confirmacion, y su Padre, y Madre : no alcança ni se à de estender à otro alguno.

6 Otro impedimento ay mayor, y es, que si alguno de los que se quieren casar, estuuo casado, y dejò à su consorte viuo, aunque eftè lejos, y aya mucho q le dejò, me aueis de auisar, para que yo sepa si el primer matrimonio fue bien hecho, ò no; por que si fue al principio bien, es fuerça voluer cõ el primero si es Christiano, y aunque no lo sea si lo quiere ser, y [ 14r ]voluer con su primer conforte. Estos son los impedimentos mayores que basta que sepais para que respondais.

7 Muchos de estos parentescos no los aueis de entender de la manera que vosotros los llamais, sino como yo, y todos los christianos. Que yo no llamo Padre sino al que me engendrò, ni Madre sino à la que me pariò. Ni Aguelo sino al que engendrò à mi Padre ô à mi Madre. Ni Aguela sino à la que pariò à mi Padre, ô Madre. Ni Hijos, ô Hijas sino à los que engendrare yo. Ni Nieto, ô Nietas sino à los que engendraren mis hijos, ô parieren mis hijas. Ni Sobrino sino al engendrô mi hermano, ô pariò mi Hermana. Ni tio sino al Hermano de mi Padre, ô de mi Madre. Ni Primo sino al que engendrò mi Tio, ô pariò mi Tia; y no ay otros Parentescos. Y conforme esto se pregunta en las Amonestaciones. Los otros que soliades llamar Padres, y Madres. [ 14v ]Hijos, y Nietos, Hermanos, y Sobrinos, Tios, y Primos, à los de vuestro linage aunque fuessen lejos dejadlos yà, y seguid el Cumeleno dela santa Iglesia, pues soys Hijos suyos como yo, y Christianos, por la misericordia de Dios.

8 En muchos destos impedimentos de matrimonio pueden dispensar los Padres Prouinciales, y los que tienen su autoridad, ò licencia; y casandose con dispensacion, serà el matrimonio firme, valido, y perpetuo; por que cessò el impedimento quando el Padre dispensò juzgando que conuenia casarse.

AMONESTACIONES EN
la lengua.

1PEdro N. qiemima, Acu N. Vlemima. Acu Maria N. qiemima, Acu N. Vlemima. Inihimile lehaueleta, eatamale, isiocoralenomabeta, na ano male equeteleheco, yanacu ano chicotalenomabeta, equete, na anoma leleheco. Yanacu Atichicolo na ano malelenocobetaleheco, yanacu inihi[ 15r ]mi nahimobiletequa, valuta, hica vio eatahecote, yanacu anoeyoco eanihelamonoleuileheco mohanimate nahosinolehabela, nahiabota nahosionotile hanimano, iniheti inino, atichicolo nihinoma chinibohauela. Acu honi vnabile hanimano, hecachiquimilebo hauela. Acu, tainihimileleuicote, ofonosacasisobonoleqe mohela.

2 Solo hasta aqui bastarà q les lea, como en la Segunda, ò tercera monicion les lea en especial los impedimẽtos, y su inteligẽcia como se sigue.

3 Christiano chaqueneco, isomicohibasoheti, isayachemicohibasoheti; Qiemicohibasoheti, Qiemima, qiemicote, yachimicote, conimicote, Isalemicote, Amamite, (cacare, isiocoraleno, anomalelenoma nantela.)

4 Acu naquimosima, ano chicotaleno, anomalelenoma, meteborahache, Inihimima isomileqe, Isayachemile[ 15v ]qe, Vlemileqe, Vlemima vlemileqe; Antimileqe, Antimima Vlemileqe, Nibimileqe, Amamileqe, Ayahutasininolehanimate, naquantela.

5 Atichicolo anomalelenoma, Baptismomaqua, Confirmacionmaqua, na nicotosisintamoqe, Baptismo quachitemate, Confirmacion quachitemate, Baptismo habosotema, Confirmacion habosotemate, anomitobotela, Acu itimimate isomimate anomitobotela. Anoqisotimitotemate, naquimosila. Caqi ano mitosininomano, eyocarenaminotetila.

6 Acu na anecosinino yoqua, osonebelecamano. Anoco inihimi nahisiromantaqe, inihimi iqiconco haninoleta, Valuta hica vio hibata hanimate, natafiqua hanisininoleuile hanimate, nahosinolehaue, hoqua inihenco, caquenihemosile maninonco saracota, [ 16r ]inihimi iqicomaqua, inihimicoconco nantaheco, moqe, naqua pilusino lehemohanimate, Christianolehecono, pilusihaue, Christiano tilehanimano, Christianoleta, inihimi iqicomaqua pilusuqi mani hanimate, naquosohauela. Cacare nahanecosinino iquobanãtaqe, Nahiabota, hebata ipuluta hanaqe, naquatelehauela.

7 Caqi ano malesisinomano, heca istanaqe quimonoletela, manetiquani maca, hoistanaqua, Christiano inemi istamonimaqui, monolehauela. Ite nisiqilama, Itemotala. Isa ni vlemitama, Isa motala. Ite animiso, itinasiqisamate, lsonasiqisamate, Ite animisomotala. Isayache, Itina vlemitamate, Isona vlemitamaqui quenema. Isayachemotala. Qienanimotemano, hococoqua siqisobohana. Qienamotala. Qienamotanaqe. Nieto mota nica[ 16v ]no, Qienasiqisonima, Nietoleheco, Qisotimileheco monolehauela. Niha motanaqe, Antamotanaqe, Poyamotanaqe, Yachamotanaqe, quenemano, Itesiqisoboqe, Isa vlemitoboqe quenema, nisibotela, Antaleheco, nihaleheco, yachaleheco, Poyaleheco siqisomonima, coninamotala. Ite antimileheco, Itenihomileheco, Nebamotala. Ite yachimileheco, Nibe motala. Isa antimimaqui, Isa niho mimaqui quenema, nate Nebamotala. Nebasiqisonima, Nibe vlemitonima. Ama motala Hecaqui, Christiano inemi istanicaqua, ano mieyotorola. Chihecaba heba ipuluhanaqe, caquimosi chicobosonoletela. Anomilenoyoqua, andaqua cumeletanaqechunu, Isomitimaqua, Isamo chicaqe, Itimitimaqua, Ite mochicage, Niha mochicaqe, Anta mochicaqe, Qienamochi[ 17r ]caqe, Neba mochicaqe, Nibe mochicaqe, Ama mochicaqe, haba acolachisibotela. Nanta inihimileleno, anecotetila. Santa Iglesiama chi vlemitobontaqe, cumelenomabeta vruta, Dios anomelabono mitonomaqua, chiChristianolebala, naquosomaca.

8 Acu, caqi aneconopuquamano, iyeroconolehemosi, naminonimano, Ite chitocaremate, Acu ite eyo licencia nahitecaremate, naquosta, iyerocota inihimile arecobonoleqe, inihimileleno nocomi, hanisininotimanantela, na haneconolehemosimano, ite iquolentemaqui, yanacu, ite eyo, licencia nahitemaqui saraconechule, hanecono michunu naquachebala.

¶ Hechas las moniciones dichas, quando se quieren casar les buelua à requerir, que le auio sen si ay algo que estorue: y puede dezir de esta manera, ô otra mejor.

[ 17v ]¶ Caqi inihimile lehauecarema, na hanecosinino lehemosiconahita mohecomanta, anopuquaqua chicobosoqiti, paqualiquamate, chicobosoqiti, mosotanchu, nahanecosinino torola. Quenelahacu, acupiluqe, chichicobososibotale, nahiaboteco, chi nahibotahanimano, nahosichicaqe eyasisobohantila. Yanacu. tacubachimanibotahanimano, tacubala, momaca, heqequa nahibisisobohala quenela. Quiere dezir esto.

¶ Procuradohe saber, publica y secretamẽte, si ay algo que estorue el casar estos, y no lo è sabido. Ahora os buelo à requerir y mandar, que si algo sabeis me lo digais, para que no los case. Y si os parece q̃ està bien, y no ay estoruo dezildo, y casarelos luego.

No auiendo estoruo, y auiendolos ya confessado y comulgado, (porque reciuan este Sacramento en gracia) estando de rodillas à la puerta [ 18r ]de la Iglesia, el varon al lado derecho, la hembra al izquierdo trauados de las manos, tome el Sacerdote con la suya las de ambos, y pregunte à la muger, y diga. Verba de presente in matrimonio necessaria.

Sac.MAria caqi Pedro iribotema, naquenihaue cocomano, heca isomile Santa Iglesia Catholica Apostolica Romanoma, mataqe hebano caqi isinoletemabetaleqe, hibastala, Motecho?
℞. O, Motala.

Sac. Minete, ni inihimitota, nihibasala Motecho? ℞. O, Motala.
Sac. Hotosinta inifinano manta, habosotecho? ℞. O, Habosotala.

¶ Al varon pregunte aßi.

Sac.PEdro caqi Maria iribotema, naquenihaue cocomano, heca isomile Santa Iglesia Catholica, Apostolica, Romanoma mantaqe, [ 18v ]hebano caqi isinoletemabetaleqe, hibasotala Motecho?℞. O, Motala.
Sac. Minete ni inihimitota nihibasela Motecho?℞. O, Motala.
Sac. Hotosinta inifinano manta habosotecho?℞. O, habosotala.
Sac.ET ego vos in matrimonium coniungo. In nomine Patris, ✠ & Filij, ✠ & Spiritus ✠ sancti. ℞. Amen.

¶ Acabado lo dicho el Sacerdote les mete en la Iglesia trauados de las manod, y diziendo el Psalmo Beati omnes qui timent Dominum. Y llegado à la primera grada del Altar se buelua à ellos, estaran de rodillas, y diga.

kYrie eleison, Christe, Kyrie eleison. Pr̃. nr̃. Ꝟ. Et nenos. Ꝟ Dñe exaudi. Ꝟ Dominus vobiscum. Oremus.

BEnedicat vos Deus, & vestræ oris eloquia, cor vestrum sinceri amoris copulet nexu perpetuo. Amẽ.

[ 19r ]Floreatis cũ pręfentium copijs, fructificetis decenter in filijs, gaudeatis peremniter cũ Amicis. Amen. Tribuat vobis Dominus dona peremnia, parentibus, & amicis fœliciter dilatata, & cunctis gaudia fempiterna. Amen.

Oremus.

BEnedicat vos Dominus cœlestis gloriæ. Rex omnium Sanctorũ. Amen. Detque vobis suæ dilectionis dulcedinem, & sęculi pręsentis fœlicitate letari. Amẽ. Colato etiam gaudio filiorum, post diuturnum tempus conferat habitaculum cœleftium mãsionum: qui viuit, & regnat Deus, sęcula sęculorum. ℞. Amen.

¶ Luego si es por la mañana, y son primeras bodas que se han de bendicir en la Missa, suban arriba, y puestos de rodillas cerca de la peaña, diga la Missa de bodas: pero si es Domingo ô doble, diga Missa del dia con cõmemos [ 19v ]racion pro Nuptijs; y dicho el Pater noster dela Missa, y respõdido Sed liberanos, &c. tape la hostia Sagrada cõ la patena, y hecha genuflexion se buelua à los nouios en el lado de la Epistola, y leales las Oraciones siguientes.

Oremus.

PRopitiare Dñe supplicationibus nostris, & institutis tuis quibus propagationem humani generis ordinasti, benignus assiste, vt quod te auctore iungitur te auxiliante seruetur. Per Dominum &c.

DEus qui potestate virtutis tuæ, de nihilo cuncta fecisti, qui dispositis vniuersitatis exordijs, homini ad imaginem Dei facto, ideo inseparabile mulieris adiutorium condidisti, vt fœmineo corpori de virili dares carne principium docens quod è vno placuisset institui, nunquam liceret disiungi.

[ 20r ]DEus qui tam excellenti mysterio coniugalem copulam consecrasti, vt Christi, & Ecclesiæ Sacramentum pręfignares, infœdere nuptiarum.

DEus per quem mulier, iungitur viro, & societas principaliter ordinata, ea benedictione donatur, quę sola nec per originalis peccati pœnam, nec per diluuij establata sententiam.

REspice propitius super hanc famulam tuam, quæ maritali iungenda consortio, tua se expetit benedictione muniri; sit in ea iugum dilectionis, & pacis, fidelis, & casta nubat in Christo imitatrix que sanctarũ permaneat fœminarum, sit amabilis viro, vt Rachel, Sapiens, vt Rebeca, longeua, & sidelis vt Sarra, nihil in ea ex actibus suis ille auctor præuaricationis vsurpet, nexa fidei mãdatique [ 20v ]permaneat, vni thoro cõiuncta, cõtac⁹ illicitos fugiat, muniat in firmitatem suam, robore disciplinę. Sit verecundia grauis, pudore venerabilis, doctrinis cœlestibus erudita. Sit fœcunda in sobole. Sit probata, & innocens, & ad beatorum requiem, atque ad cœlestia regna perueniat & videant ambo filios filiorum suorũ vsque ad tertiam, & quartam generationem, & ad optatam perueniant senectutem. Per Dominum &c. ¶ Respondido por el Acolito Amen, se buelue al medio, y tomando la patena dize el Sacerdote. Amen Liberanos &c. y acaba la Missa.

Nota. Quando son muchos los nouios que hã de reciuir las bendiciones Nuptiales en vna Missa, la vltima Oracion dicha, que comiença Respice, se dize en plural, como se sigue.

REspice propitius super has famulas tuas quæ maritali iungẽ[ 21r ]dæ consortio, tua se expetunt benedictione muniri, sit in eis iugum dilectionis, & pacis, fideles, & castę nubant in Christo, imitatrices que sanctarum permaneant fœminarum: sint amabiles viris vt Rachel: sapientes, vt Rebeca: longeuæ, & fideles, vt Sarra: nihil in eis ex actibus suis ille auctor præuaricationis vsurpet nexæ fidei, mandatis que permaneant, vni thoro coniunctę, contactus illicitos fugiant, muniant in firmitatem suam, robore disciplinæ: sint verecundia graues, pudore venerabiles, doctrinis cœlestibus eruditæ: sint fæcundæ in sobole: sint probate, & innocentes, & ad beatorum requiem, atque ad cœlestia regna perueniant, & videant omnes filios filiorum suorum, vsque ad tertiã, & quartam generationem, & ad optatam perueniant senectutem. [ 21v ]Per Dominum nostrum &c. Como se dijo arriba. Dicho Ite Missa est, antes de la bendicion, se buelua à los nouios que estaran de rodillas, y les diga esta Oracion.

DEus Abraham, Deus Isaac, & Deus Iacob, sit vobiscũ, & ipse adimpleat benedictionem suam ✠ in vobis, vt videatis filios filiorum vestrorum, vsq; ad tertiam, & quartam generationem, & postea vitam ęternam habeatis sine fine, adiuuante Domino nostro IESV Christo: qui cum Patre, & Spiritu sancto viuit, & regnat in sæcula sæculorum. ℞. Amen.

¶ Buelto al Altar dize lo que le falta de la Missa, scilicet, Placeat tibi, &c. Y dada la bendicion al pueblo, y dicho el Euangelio postre, les haze vna platiquilla encargandoles el Amor, Paz, y buen tratamiento vno à otro: y por si se la quiere leer digales aßi.

¶ Platiquilla despues de la Missa.

[ 22r ]YA Hijos mios sois casados como los Christianos segun el orden de la Santa Iglesia. Encargoos mucho lo q̃ nuestro Señor Iesu Christo encargò, que os ameis, q̃ seais fieles, y ayudeis vno à otro. Las causas de pleitos entre vosostros suelen ser, ô por que el marido es holgaçan, no caba, ni dà â su muger guano, y leña; ô la muger no cuyda de sembrar, y guardar la sauana, y casa: acuda cada vno â hazer lo que deue, y no aurà pleytos: sabed disimular y tener paciencia, no por cosas pocas os quexeis, y murmureis. El varon es cabeça de la muger y casa, como Christo de la Iglesia, y aßi la deue amar, y mirar por ella; y ella obedecerle en lo que mandara sino fuere pecado, honrarle y seruirle, no por temor sino por amor. Desta manera viuireis alegres y contentos en esta vida, y despues os darà Dios la eterna. En lengua Timuquana.

¶ Platica à los nouios post Missam en su lengua.

[ 22v ]QIenicare santa Iglesia isobinimaqua Christiano quimosima china inihimilelebale. Anocomile Iesu Christo china hebabota, hubasosinta, aramitosinta melabosinta mosotamaca chimasibonemichu, hote naquamosi chitamalobotala. Viroma alobosota vtipulustetileheco, canicochostetileheco. Ahela ohotetileheco mosileqe, Acu niamabeta viromima cobosotetileheco, pile ecata vrutetileheco, pahamatehonomate nahicotetileheco mosi iquimimaqua, inihimile chi icasinibobila. Naqueniqe isonomireqe nahitanaqe isota, ninaiuricosinibo hamanta eatamaca, chõco iuricono inquenelehanimano, nahiribosatiqua, tarecãtanate manisisinta, iyobosisinetiqua chimosobotahabela. Viromano, niamate pahamate chitoletela naqueniqua hubasota, cobosota na[ 23r ]hicota mosohabela, niamano viroma napatafilesta nabosota, inosta, santa Iglesiama IesuChristo anocomile anopatafilestanimaquimosi, inihimima, mantanimatohoma nia, iniheti ininole heti mosilehanimano na isostahauela. Caqui mosicaqua orabota eatequa ofonomano valunu nanemima Diosima chio hobonihauela.

Nota. De secundis Nuptijs, quę non benedicuntur.

Segun opinion del Padre Fr. Ioan Baptista, y otros DD. q̃ cita en la segunda parte de sus Aduertencias pag. 204. donde largamente lo trata. Segundas bodas que no se han de bendecir son, quando ambos las han reciuido en otro matrimonio: pero si alguno dellos no las ha reciuido, ambos las han de reciuir, el vno por el otro. De manera, que si los que se casan ambos an sido benditos, fse harà lo siguiente.

Hauiendolos casado à la puerta de la Igle[ 23v ]sia, y despues metido dentro della con el Psalmo Beati omnes, &c. y dicho las Oraciones que se dizen antes de la Missa, se quedaran alli ambos sin subir ni acercarse al altar, ò irase cada vno à su asiẽto. Dizese Missa del dia, ô de nr̃a Señora, sin cõmemoracion, ni Oracion alguna de bodas. Acabado el Euãgelio postrero, suban â la peaña del altar, y estando alli de rodillas les diga esta Oracion.

REspice Domine super hanc coniunctionem tuam, & sicut misisti sanctum Angelum tuum Raphaelem, pacificum Tobię, & Sarrę filiæ Raguelis, ita digneris Dñe, mittere benedictionem tua super hos famulos tuos, vt in tua voluntate permaneant,

& in amore tuo viuant, & senescant, & multiplicentur in longitudinem dierum. Per Dominum nostrum.
&c. Postea.

[ 24r ]BEnedictio Dei Patris, ✠ & Filij, ✠ & Spiritus ✠ sancti, descendat super vos, & maneat semper.

¶ Y hecha la exortacion dicha atras, ò otra mejor en su lengua, les heche la bendicion, y diga.Ite in pace.℞. Amen.