U Skajskiej bramy

<<< Dane tekstu >>>
Autor	Leopold Staff
Tytuł	U Skajskiej bramy
Pochodzenie	Tęcza łez i krwi
Data wydania	1921
Wydawnictwo	Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“
Druk	Zakłady Graficzne „Bibljoteki Polskiej“ w Bydgoszczy
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Wikisource
Inne	Cały tomik
Indeks stron

[ 61 ]

U SKAJSKIEJ BRAMY

[ 63 ]

Ścichnij na chwilę, wrzawo wojenna oręża
I ty, nieszczęścia jęku! Niewiastę i męża
I dziecko widzę!... Oniż to? Żywi? Czy cienie?
Jestże to jawa oczu czyli przewidzenie?
Zaiste, to ich boskie, wieczyste postacie,
W nieśmiertelnej boleści wzniosłym majestacie,
W posągach piękna pieśnią oddane wieczności,
Świętą apoteozą rozłąki miłości.
Czuwam, patrzę... O, znam ich i wiem, jak się zwali...
Czyjem zaklęciem wskrześli, w ciała zmartwychwstali?
Znikła rzeczywistości i złudy granica!
Przeszłość teraźniejszością jest! Widzę ich lica,
Słyszę głosy... Nie roi widziadeł myśl chora...
Oto widzę mężnego przed bojem Hektora,
A przy nim postać piękną smutnej Andromachy,
Co w sercu złe przeczucia żywiąc i przestrachy,
Astyjanaksa trzyma małego na ręku
I gładząc dłoń mężową, błaga w drżącym lęku:
„O, ty niebaczny! Zgubi cię twoja odwaga!
Czy się serce w twej piersi na tę myśl nie wzdraga
Jaki nam los gotujesz okropny, straszliwy?
Czy nie żal ci dziecięcia i mnie nieszczęśliwej,
Która zostanę wdową, gdy, mordercze zgraje
Rzuciwszy w bój, pozbawią cię życia Danaje?

[ 64 ]

O, raczej, niech mnie schłonie noc ciemnej mogiły,
Niżbym utracić miała ciebie, o mój miły!
Bo nie zostanie dla mnie pociechy po tobie,
Jeno pustka obłędna i rozpacz w żałobie!
Utraciłam rodziców, gdym dla serca głosu
Dom u stóp lesistego rzuciła Plakosu
I tyś mi teraz ojcem, matką, siostrą, bratem,
Kochankiem mym i mężem, wszystkiem, całym światem!
Więc zlituj się nademną, nie rzucaj w rozłące!“

Na to Hektor odrzecze kochanej małżonce:
„I mnie niepokój w serce żga żądłem kryjomem,
Lecz okryłbym się hańbą wieczystą i sromem,
Gdybym, jak tchórz, nie dzielił w boju braci doli.
Zostać mi moja mężna dusza nie pozwoli,
Bo wzywa mnie nadzieja święta i ofiarna,
Choć ją kirem żałoba odziewa dziś czarna.
Sobiem winien, nad późnych lat srebrną siwiznę,
Dobrą sławę, a dziecku swobodną Ojczyznę.
Przewiduję, że czeka mnie śmierć w krwawym pyle.
Lecz własna moja dola nie straszy mnie tyle,
Jak twoja, o nieszczęsna, gdy w dniach trwóg i klęski
Porwie cię zlaną łzami, skrzywdzi wróg zwycięski.
I w opuszczeniu gorzkiem, co podłych ośmiela,
Pozbawiona małżonka, swego żywiciela,
Musiałabyś, u obcych ludzi na wysłudze,
Poniewoli zamiatać z kurzu progi cudze

[ 65 ]

I dla pani swej, czcząc ją ugięciem pokłonu,
Nosić wodę z Mezeju lub Hiperyjonu.
Niejeden wtedy, świadom, czem byłaś zawczora,
Widząc cię, powie: Patrzcie to żona Hektora!
A tobie tem gorętsze ból każe łzy ronić,
Że nie masz męża, który mógłby cię osłonić“.

Tak rzecze i ramiona wyciąga do syna,
Lecz cofa się i z płaczem garnie się dziecina
Do matki, przestraszona postacią nieswoją
Uzbrojonego ojca, zmienionego zbroją.
Zaśmiał się rodzic drogi i matka kochana.
Więc Hektor hełm zdejmuje i nagnie kolana,
Stawiając go na ziemi. I wyzbyte lęku
Dziecko drogie całuje, kołysząc na ręku
I modli się, głąb serca Bogu otworzywszy:
„Panie, daj, aby syn był od ojca szczęśliwszy
I lepszy. I gdy stanie się, że w boju zginę,
Niechaj żyje i serce pociesza matczyne.“

To rzekłszy, dziecko żonie oddaje w ramiona,
Co przez łzy uśmiechnięta tuli je do łona,
A sam wzruszony głaszcze jej rękę w swej dłoni

I ostatniemi słowy odzywa się do niej:
„Ostaj z Bogiem, najdroższa, i nie trap się w duszy
Zbytecznie! Śmierć bez woli Boga mnie nie ruszy!
Tchórz, czy dzielny, z śmiertelnych żaden urodzony
Nie ujdzie doli sobie z nieba przeznaczonej.

[ 66 ]

Wracaj do domu, pilnuj codziennej roboty,
A nam, mężom, wojenne pozostaw kłopoty“.

Uścisnął ją, hełm wdziewa i pasa przykraca.
A małżonka do domu z dziecięciem powraca,
Stawiając kroki wolne, bezwiedne, niechcące,
Odwracając się ciągle, łzy lejąc gorące,
Aby w domostwie cichem, wśród komnat ukrycia,
Opłakiwać małżonka, ach, jeszcze za życia.

O, wizjo nieśmiertelna, wieczysta Homera!
Czyliż, co w pieśni żyje, nigdy nie umiera?
Czyż boleść, którą twórczy sen w kształt boski skusi,
Wieczyście trwa i wiecznie cierpieć w sobie musi?
Na wieki w doskonały wzór zaklęte stadło!
Zda się, życie strzaskało dziś twoje zwierciadło
I w bezliku okruchów, w każdym jego złomku
Odbiło cały obraz, jak rysy w potomku.
Ileż tysięcy razy dziś na naszej ziemi,
Z najmniejszymi drobiazgi, z barwami wszystkiemi
Powtarza się bolesna ta scena codziennie,
W nieśmiertelnej prostocie wiernie i niezmiennie!
Któraż kobieta młoda, w łzach cichych męczeństwa,
Nie jest dziś Andromachą w przedjutrzu wdowieństwa!
Któreż z dzieci dziś nie jest, pod matki pieszczotą,
Astjanaksem, bezwiedną jutrzejszą sierotą!
I przytomna rozłące, słysząca to samo,
Ach, któraż dzisiaj brama, nie jest Skajską bramą!