Irische Texte/1/Wörterbuch/N

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Irische Texte, vol. 1  (1880) 
N

[ 700 ]N

1 . -n Pron. suffixum und infixum der 1. Person Pluralis, s. iii.

2. -11 Pron. infixum der 3. Person,

nl s. Z 43, Wi. Gr. § 97 ff.

1. na s. nach.

2. na für inna, s. 3. in.

3. na für inna, s. i, i n-.

1. nä, na nicht, in relativen und abhängigen Sätzen; non Z^. 741; verschmilzt mit ro zu när; mit ba zu nab FB. 22, nabb 23; mit CO n- zu connä, connär {consecutiv und final); mit i n- ubi zu inna (S'C. 34, i; SP. III 5; mit Pron. suffixum nan ärlaid SC. 38, 4; nanascomallat FA. 23 LBr. — Gebrauch, a) an der Spitze von Relativsätzen, ohne Relativ- { pronomen: omna na tuargaib Hy. 5, 69; SC. 33, 29; Gl. zu Hy. 5, 77; ani uä roicb lam (S'C 44, g; Sc3I. 3, 8; ni fil i n-hErinn rig na tibre j falte diin Lg_}^^ is me . . nar lec | TE. 13 Eg. ni fil fo nim ui . . na dingued (S'C. 42; ar fer nä felar claind na ceneZ du TE. 13; tir.., inua raitcr gö nä cloeu SC 34, 1 ; SP. III 5; bale na bit tairb Lg. 9 ^ {mit^Apocope für inna,;'); maigeu na äigdcr i-iiidi SP. ITI 5; is de nä tic es ist thslidlli, ddss er nicht ge- kommen i.sl SC. 29, 21; cid nä ta- braid loarum gebt ihr nicht FB. 72 ; cid dait-siu nä bad lat in curatb- mir FB. 8; cid nab sin Fedolm-sa Findchöem . . cicbser? ria cacb nniäi FB. 22; 23; mairg nä dechaid (S'C 33, 33 {vgl. SC. 14); &mal na beth Qiir FA. 17; FB. 11; ni mö daw a ein Mb . . indäs na tucsaid üadib ihre Schuld gegen euch ist nicht grösser, als' dass ihr ihn nicht von ihnen davon trüget FB. 73. — b) In der abhängigen Rede: asberat . . na dingentais sie ivürden nicht thun FB. 77; TE. 2 Eg. SC. 34, 10; asbert . .när bu santacb . . fo bith när bu mö a solod . . ol- däs a dolod FB. 90; atnaigh in [ 701 ]ingen aichno fair, conar be Ailill TK. 12 Ti(j. hierher ivoJd auch bä ceist moi- la liUltu, nä con fos cöle für a seilb CO. G LU. {vgl iii con). — b) Im Causalsatz: iiair na ro (•bind 1). 39, 13; Xr/. 12 ; TE. LU.: in tan na FB. To; io bitb när bii niü FB. ÜO. — c) Im Consecu- tivsatz: no slocad indala suil, conna roched corr inna cind SC. 5; connä rabi ben (i; counä fuair 3G; conua hetai Sc3L 14; CG. 1 LU.; 3 Eg ; FB. 11; 17; cona fetatar TE. 15; snithe oir fria etan, conna teilged a folt fo agid jj. 131, 21; serg for niarcuch in maige, conna toraig sund ille SC. 2'J, 19; conna ro chomraictis do gre's SC. 48; conua fargaib ni de Seil. 17; connar etad ni düib Lg. 12; FB. 39. — d) Im Finals7itz: aTraig Cuculainn la sodain, na betis ses na fledi cen 61 cen tomoltus FB. 27; 29; im dägin na ingine dorönta na tigi, conna hacced iiech leo hi, ar däig na ro marbtais impi ^/y. 11; ni bat com- romach, ar na bat miscnech SC. 2G; är nar bat -ibid.; ar ua ructha FB. 74; ocus amsaig Conchobair immi cona tistais cuci-seom Lg. 14; cona ris Gl zu ar nad ris Hy. 6, 20. — e) Beim Imp erativ , Co nj unc- tiv in selbständigen Sätzen: na curid cor dib Ld. 1 ; na briss 18. 37: na bä do Dün Imrith SC. 9; när apraid 45, 20; nä bad olc do menmsL trä SC. G; nammongonad d'Ultaib it chinaid La. 10^ — f) nä thö nein SC. 44; FB. 31; 57; TE. 13 LU.; vgl. ni thö. — g) das nega- tive nä ist wahrscheinlich auch ent- halten in dem ni . . nä [weder., noch) folgender Beispiele, die nach Z'^. G99 unter nö [oder) gestellt werden müssten: ni frith cruth nä cörai nä congraimm FB. 24; 10; 39; 79; Lg.jl^ ^r^ : ni ränic cnes nä sciatiTFiJ.'Sl; 87; 9; L^;_J^ ni ro acht rigna nä ri *S'6 34, s; ni thesta form in t-soUsi nä in bolad angelacda p. 22, 9; ni rabi Cuculainn and na Conall FB. 91; üis gaibed tart na lia Hy. 2, 29; G, 12; CC. 2 LU; p. 111, u; FB. 26; ar fer n-ailo na festar cland na cinel dö TE. 13 Eg. ; SC. 34, 1; no con faiccbat a slu- aig bas mo do buaii) na do thfr ScM. 3, 12 (no 31); is and nad bi mi'ii na täi p. 132, 24; ni ual na hüabar dam SC. 19, 1, aber ni uall ui üabar dam ibid. t;. Ebenso ni . . nach tveder . . noch.

2. iiii nach dem Comparativ in der Bedeiitung als [fürmnä, s.indk): ro bad ferr lim bith hi fus . . nä dula . . CO grianau A'eda Abrät SC. 44, 4.

uaec nein; no Corm. Tr. p. 122; i. non O'Dav. p. 107; naicc non ZK 749.

nach, N. na Fron. adj. ullus, aliquis Z'^. 361, bisweilen auch ohne vorausgehende Negation ne- gativ; vgl. nech. — Sg. Nom. nin acend nach meraige SC. 45, 15; SP. V 10 ; ni thairmescad nach ai alaile FB. 42; FA. 15; ar itä nach cttraachta for a cul na n-en sa SC. 7 [eine 3Iacht); na glau nihil mundum Wb. 31 b, 30; Gen. cen esbaid nächa mathiusa foraib FA. 12 (nach LBr.); Dat. ni . . do nach ailiu SC. 6; FB. 75; ni . . innäch baliu aili FB. 56; in der Frage: dus hi fogbar innach baile CC. 2 Eg.; positiv: innach du Ln. 5, 23 ? do nach airchenn bas baife Ily. G, 5? Acc. ar ni fagbat nach cwmsanad denn sie finden keine Ruhe FA. 30; cen nach furech FA. 18; cenach p. 169, 26; cen na forcenn Wb. 28^ [sine ullo fine Z'^. 3G2); p)Ositiv: im nach n-aile FB. 61; im nach me- raige ibid. ; nach mod mit folgendem Belativsatze titcunqtie: nach mod ro sasad mo beoil Hy. 5, 17, Gl. i. cech mod; nach mod don bered dia belaib CC. 5; dagegen 6 nach mud etir nullo omnino modo SG. 25^ [Z'^. 362); cia beimmi amin nach re alle Zeit SP. II 13?

nach, nach nicht; non Z'^. 742; mit Pron. suffixum: 1. Sg. nacham ail nacham imderg FB. 35; nächim thänic EC. 3; PI. nachan tairle adamna Hy. 1, s; nachin rogba üall Wb. 15<i; 3. Sg. nachit charad SC. 6; 3. Sg. nachin gli'iasid SC. 9 [ 702 ](nachan gluaisid H.). — Gehrauch, a,) an der Spitze von Relativ- sätzen ohne Behitirpronomen: ni fil düb mnäi nachit charad SC. 6; cid dond Emir vianfebli nach as äil in nert nuadat FB. 68; nacha- seWa. ibid.? ocus re nach cian etarro FA. 6. — b) In abhängiger Bede: ishcrtatar . . nach istais JLig^ 11; nach facfed Idj appraind ocus bithappraind nach he Cuchulaind fil it rieht SC. 14 {vgl 33, 33); tongu . . nach menic ScM. IG. — c) In C aus aisätzen: fodäig nach s^t cwmung no theiged FB. 70; TE. (3 Fg.; ar nach fil nomen for- tius Gl. zu Hy. 6, i (s. tressam); or nach taide Lg. 17, 48 ( or na Fg .); ohne Conjunction nach aithgeuin da ich nicht kenne jj. 144, ai? — d) In Final- und Consecutiv- sätzen: connach acciu Lg. 18. s : CO nach acced fer di Ultaib hi Lg. 6. — e) Beim Imperativ: nacham ail nacham imderg FB. 35; heim Conjunctiv: nachan tairle adamna Hy. 1, 8. — f) In der Frage: nach dernad etercert düib . . la hAilill ocus la Meidb? FB. 75. — g) ni . . nach toeder . . noch: ni ru bim-sea do gse . . nach do scian ..nach t't'erg SC. 41;.ani dia tud- chad cuingid . . no con Mar i n-foind nach i n-Alpain FB. 93; TE 13 Eg.

lu'ul, iiad nicht, in relativen und abhängigen Sätzen; non Z'^. 741; auch nat in LHy. und LBr. — Gehrauch, a) In Relativ- sätzen, ohne Relativpronomen: ni nad roichet FB. 11; FA. 14; nechtar na da idan marl)tha duiue näd icat lege TE. 8 LU. connä rabi ben nad risserZ da en düb SC. G; TE. 2 LU.; is crann crin nad d^ni thoil ind rig thuas SP. IV 2; 7; FB. '29(?);in cruth glan clü nad chlithe SP.Ya; Hy. 5, 71 ; is and nad bi müi na täi p. 132, 21; in tan tra hä urlam . . ocus nad rabi ni bad eshaid üad FB. 4; 92; cid dait-siu . . näd bod latt FB. 10; Hy. G, 11; Sc 31. 21, 1. — b) In Conjunctionssätzen: or nad fil lern Lg. 3; ar näd ^tir ibid.j hinter i'iair, üare, in tan mit Fron, rela- tivum: huare nad n-digni Ml. 231), jo; in tan näd n-acastar et näd for- chluinter Wh. 2W» ; ar nad ris ifi'ernn Hy. 6, 20, Gl. i. cona ris. — c) Prohihitiv, ohne Conjunction: nad clechta err öencharpait do im- luad ar mesi FB. 35 (nat Fg.). — d) Idiomatisch: atconnarcatar uadib mod nad mod sie sahen ihn sich nach und nach f?) von ihnen ent- fernen FC. 7; mod nad mod i n- desid inna sudiu FB. 84? comraic nad chomraic a m-barr SC. 33, 19? — e) Die Form nat: nat loic Hy. 1, 32; nat roichet FA. 14 LBr.; nät cumgat28jLJBr.; nat eroichligend 30 LBr.; nath combaig Hy. 5, 77.

iiadarccna FB. 24?

näeb s. uoel).

con-uäib Oss. III 5, Gl. i. co m-bröic.

uaice s. nacc.

naidm N. nexum On the Mann. III p>- 470; a hargain, covenant O'R. — PI. Acc. for nadmand su- per ohligationes Z^. 270 {Sench. M.). — Vgl. fo-naidm.

iiaim s. noeb.

naimda feindlich? na techta naimdai ScM. 2.

naimtide hostilis Z'^. 794.

ui'iire s. iiäre.

iiäit, escuing urcoidech, hirudo Ir. Gl. 935.

uallabrach SP. II 1?

ni'iina, uäme M. Feind; bau- namse inimica Z^. 255. — PI. Nom. nämait hosies Wh. 32c (^^ 258); FB. 21; 25; 84; Gen. i tirib nä- mat L(i. 13; inna nämut p. 191, 2C; ^cc. ~lam naimtea Ml. 2<i, 12; eter caratnäimta inter amicos hostiles Wh. 23c; la näimtiu.i£j^ SC. 26.

naiiinul Adv. nur, allein; tan- tum, solum Z^. 614; besonders oft mit vorausgehendem acht; tancatar . . uli . . acht dias namma es kamen alle ausser nur ziveien {nur zwei nicht) SC. 2; FB. 1; 17; 92; 93; nod lemad a m-brethugud, acht co n-daimtis nammä for a breith er iviirde ivagen zwischen ihnen zu entscheiden, aber nur {wenn) sie [ 703 ]sich seinem ürtheil fügten FB. 7ö; ingi . . namma _/). 142, "lo; ocus no- conetl iiamma iind nicht nur dies (?) SC. ol, 15; ni cluinter dou garb- thoraind sin acht bec nammä FA. 14 LBr.

iiniiunar, iiaiinnör, mit voraus- gehendem iii, kaum; ni gabsat nammär isin tig sie hatten sich kaum in dem Hause niedergelassen CG. 3 (nammor Eg.).

iiammongonad Lg. 10 s. imm- g-oiiini.

näu i. bec {little) ut dicitur nanns i. abac {diuarf) no lucharban {pigmy) Corm. Tr. p. 1 (a).

1. nur i. uasal O'Dav. p. 107. jir' — Sg. Nom. JL,g 1]. i3j Gen. erred näir s. unter nUiüd, "niath näir s. unter fo-naidm.

2. ndv seh acemhaft, vgl. närc; i. fial no lan no noeb no idan O'Dav. p. 108; vgl. imm-näir. — Sg. Nom. ba när la Brigit B. schämte sich p. 42, 10 ; SC. 44. • — Compar. ni roibe tra nech ba nairiii na ba feli Three Hom. p. 84, ii {„more hash- ful or more modest").

3. uär s. ii^thav.

uäre, iiäire Schaam; shame Corm. Tr. p. 125, Gl. zu rucce ibid. p. 146; vgl. imm-näre.

nasc Ring; ring, tie Corm. Tr. p. 125; nasc niad „a champign's bracelet" ibid. nia; au-nasc (i. nasc auei i. örnasc no bid um doitib no a gluassaib [s. clüas) mac na sser- chland Corm. p. 4; s. ör-nasc.

uascim ich binde; nasgaim 1 bind, tie, chain O'B. — Praet. Sg. 3 CO ros naisc eraicc a mucc forru er verpflichtete sie zu einer Busse für seine Schweine Three Hom. p. 58, 30. — Perf. Sg. 1 ro nenasc-sa foraib . . VII cet talland argait bäin LU. p. 114^, e {Siab. Concul). — Pass. Praes. Sg. 3 nascar „is fastened" O'Don. Suppl. ; ni naisgtber O'Dav. p. 81 ecna. — Vgl. ar-, fo-nascim.

nassad Fest, Versammlung [a fair, assembly O'R.), s. unter liig-nasad; i. gnathugud Gl zu nassad Beoain Fcl. Oct. 2G [O'Dav. p. 108 Three Ir. Gl p. 137 wird hinzugefügt no nasad i. clu (nasadh famc 0'//. und darnach übersetzt Stokes: „The fame ofB."; PI. Gen. comsid na näem näsad n-än s. unter coinisid.

nassadach berühmt? vgl. nasadh noble famous O'B., ainm hüi nas- sadaigh Neil! i. clu Coluimcille Three Ir. Gl. p. 137.

iiiitli ainm coitcend dona huilib aistib eicsib „a gener al name for all poetical compositions" Corm. Tr. p. 125; is oll in nath dognitis ind filid ar thüs do grein ocus do escu LHj. Amr. 144; Gen. natha ibid. ; Dat. oder Acc. ferr cech nath Hij. 5, 94, Gl. i. ferr cech filidecht. — Vgl. marb-nad.

uäthar Gen. Du. des Pronomens der 1. Person; cechtar näthar uter- que nostrum Z'^. 325; SP. II i; när 4.

iiathir M. natrix, serpens Z'^. 259. — Sg. Nom. naithir Hij. 5, 6; Geyi. do neim ina nathrach Fei. Epil. 480 ; PI. Gen. natrach FA. 25 ; Du. Acc. la da natraig SC. 34, 4. ^'-s.

nätlio nein s.l.nh f), vgl. ni thö. (V/

uau, uö F. Schiff. — Sg. Nom. nau tholl SP. IV i (no LL.); Gen. noe SG. 69a (^2. 33); Bat. on noi oensbeiced from the boat ofone hide Corm. Tr.p. 32 cimbith; ina nöe Hj. 4 Praef. {so zu lesen für inasoe).

iiaue s. nue.

neb-, iiepli- ein besonders in der alten Sprache häufiger gebrauchtes negatives Präfix, Z'^. 861, später nem-, nemh-; nem-aicside unsicht- bar FC 3, PI. Dat. i retaib neb-aic- sidib Wb. 4»; neph-chorpdae ineor- poreus SG. 27^; neph-chostae apes [sine pede) SG. 102^; neph-fbdlaide insecabilis {Atom) SG. 28^ und 189b ^ neph-frithgabthe „unbridled" Tur. Gl. 114; neph-immaircide incon- veniens 311. 17*, c; neph-imfolngidi inefficaces Ml. 17», 5; nem-thrual- nide „unsullied"' Three Hom. p. 124, 13; nem-urchoitech „harmless" SMart. 37 ; nem-marbda nn.sterblich p. 191, 2g; neb-marbtu immortalitas Wb. 29, 24; nem-duine nemo Ir. [ 704 ]Gl. 054; ncph-ni ^vöiU SG. 95a; neinili-ni /(//(// Ir. Gl. ;i;37 Be- soiuhrs ii-rnhii Aii.-<(ln'icke wie ' Niclifsciii. Xiclit(ih(ifbrii durch dieses Präfix ijibihh't: tri aeb-airitin löge durch Nichtrmpfangcn von Lohn Wh. 11 a; neph-deuiun neich di ulc Nichthun von etwas Bösem Ml. 23c, 20 ; dogena neph-thecht dia cungid TBF. p. 152, 35; bid tuad dom-sa mo neb-thuad mein Volk wird sein, was mein Nichtvolk war [Eöm. 9, 25) Wh. 4d.

nech Pron. suhst. mit voraus- (jchender Negation quisquam, olme Negation quis, aliquis Z'^. 362. — a) Mit Negation Niemand, Keiner: ni con fitir nech dib Keines von ihnen wusste p. 17, ü2; p. 133, 5; 145, s; FA. (J; 9; FB. 20 (Fem.) 59; 73; p 310, 4; conna ^ hacced nech Lg. 11; . FB. 17; nad fesser nech do feraib hErend TE. 2 LU.; nin accathar nech aile es soll ihn Niemand Anderes sehen FB. 59; cen co labradar fri nech ScM. 3, 2; ni bä nech bas ferr FB. 56. — b) Ohne Negation Je- mand, Einer: cia beth nech bas chahmi and FB. 89; nech rod - finnfa TE. 7 Eg.; 9, 30; SC. 46; dia m-be nech occä sirfegad imme FA. 10; fö 1^0 ro das cload nech Hy. 5, 53; dianus tuccad nech all TE. 2 E(). Gen. ni fil druini neich dib . . fri'äraili FA. 12; Gl. zu Hy. 5, 5; mlicht neich arindchuiriur SP. I 3; daigh neich andiaigh a sula TE. 9, 15; a tabairt illäim neich uaib-si FB. 76; menma neich aile ScM. 3, s; Neutr. neich mit nachfolgendem Relativsatze ejus quod [Z'^. 362): i n-digail neich dorigensat fri Duid zur Strafe für das, was sie gegen D. gethan hat- ten Ml. 231j, 5;' Bat. ni thic do neoch FA. 9; 1 LBr.; 14 [der Dat. do neoch ist wohl durcli eine Art Attraction an dianid erdalta, den Hauptgedanken des Vorder- satzes, entstanden)-., nir attaim do nech TE. 7 Eg.; p. 142, 9; nä tarta..do neoch aili FB. 74; 90; cen CO beth . . d'aii-fitcod do neoch FA. 7; FB. 72; do neoch mit fol- gendem Belaiivsatz ei qui: gnini do neuch forrochongart actio ei qui praeeepit SG. 199^^; Neutr. crete do neuch asberat som die dem glauhen, icas jene sagen Ml. 17, 4 Gl. zu simplices; Acc. ni comul fri nech ingi fria rig namma p. 142, 10.

nechi s. 2. 111.

uechtar alt er ut er Z'^. 363; Sg. Nom. nechtar na da idan TE. 8 (da ni -EV/.); Acc. ni ba la nechtar de FB. 73.

ned s. uet.

uegar s. uig-im.

neim Gift; i. virus Gorm Tr. p. 79 fi; nem venenum SG. 33. 157), in LÜ. zu neoit die Gl. i. gainne, zu buich i. ro bris i. maith ro bris fein in cairinne ('? I ; tria neit LHy. Amr. 2, Gl. tre chath, in LU. über neit die Gl. i. cath; rohe do lecht i forthc (i. immochai) iar do neit (i. iar do [ 705 ]guin") seol siraiclithe (uo sinirtlo ibid. LU.; neoit glossirt durch gainne LHy. Amr. 103; aslaigid sercc, saigit seoit, ni gaib iicoit fri nech as tlil ibid. (assaiges LU.) gaiiini no ncoti ibid. 104. — Vgl. Neit i. (lia catha la gentib Gsedel Corm. p. 31, ned i. dia catha O'Dav.ji. 108.

iicithi s. 2. lu.

lu'l 31. Wolke; doud Corm. Tr. p. 126; nell nebulae Ir. Gl. 337. — S(j. Nom. in dub-nel FB. 39; Dnt. isind m'ul Goid.^ p. 64 [LHy.); PL Bat. na haible tened trichem- ruäid innellaib ocus i n-aeraib uas a cliiiul LU. p. 80a, 5; Acc. cen na niulu L'B. 44; mär a dicsa 6n muir acht iiad roched neölu LU.p. 23», 24.

nola ScM. 5?

lU'lacli wolkig, co nem nelach „to cloudy heaven" Fei. Prol. 280; ailrad in rig nelaig des Königs in den Wolken ibid. 187.

iiell, clüth nell Ln. 17, 23 . re fu- 1) 2<~. "^ "'^^•■^ "®^^ "^ nona IjU. p. 77^, 29 (s. '— '^' «»(.^er gn's), rr/Z. neall a trance O'B ?

1. uem s. iieiin.

2. uem N. Himmel; Z 271. — S(f. Nom. FA. 10; is nem im grein'5'P. IV 3; nem tened FB. 15? Gen. ruire nime Hy. 1, 4; ri nime Hy. 6, 23; flaithera nime Htj. 1, 31; flaith nime Hy. 1, 44; 5, 92; FA. 20; 31; 33; nimi 2; 3 tt. ö.; nime flatha Hy. 5, 4; nert nime Hy. 6, 6; 7, 17; muinter nime 1*"^.. 5 m. ö'.; nimi 2; 14; 15 ^^. ö.; uöi n-graid nime FA. 4 (gräd LU.); 9; dorus . . ind nime FA. 15; 16 u. ö.; ni- mi 16; focraice nime FA. 31; 32; nimi 1; dochum nime Hy. 2, 50; nimi FA. 1; 20; co ainglib nimi -FJ-. 3; 19; renda nime p. 191, 24; FB. 19; nimi 25; dichend nime TE. 9; in FA. hat LU. 21 mal nime itwc^ 14 jwa? nimi; Dat. for nim i7i/. 2, 28; 5, 16; fo nim La, ■^ 18. 5: SC. 42; do nim FJ.. 2; Hla du nim ÄP. III 4: Acc. nem F5. 39; rith fri nemh TE. 9 Eg. for nem i?y. 6, 22; cosin tres nem FA. 2; PI. Gen. drem na secht nime FJ.. 15; Bat. De de nimib i?2/- 6, 19. — Comp OS. donab nem- indithib Gl. zu horoscopis Vitidub. fo. 2. b. 1 {Goid.- p. 53).

ii<*iii N. Edelstein, Perle; onyx Z'^. 18. — PI. Bat. fräs do nomannaib p. 310, 37. — Vgl. ne- manda.

nein- s. neb-.

namandii perlenartig, perlen- gleich. — Sg. Nom. detgein ne- JpL manda Lg. 18. 15; ncmonnta TE. iPJg.; PI. Acc. imraa dcta nemanda J^ Ij(I. 4, 17 (nömuniQ,jE'/;.). ^^

uenide, nemda himmlisch; Gild. Lor. Gl. 13 rf»wi 24. — Gen. ind rig nemda s. die Glosse zu irriched Hy. 5, 105; Acc. liar n-athair nemda Hy. 1, 48; PI. Nom. fochraice nemdai p. 170, 24.

nemed sacellum SG. 13^ [Z'^. 801); nemeth Corm. Tr. p. 121.

nemele, neimheli sorrow, ptity O'B.; Bat. oc nemele frisin comdid „in . . complaining to the Lord" FA. 30 (nemeli LBr.).

nemid a magistrate Mann. III Index; s. unter fegaim, und dazu auch nemthe SC. 25?

nemidach a diveller in heaven, cipe gebus m'imund hillou a et- sechta corub nemidach Three Hom. p. 38, 5.

nemuecli s. neimnech.

nen i. tonn „a ivave" Corm. Tr. p. 126, vgl. 3. nin.

nena, triucha nena Find Oss. III 6, Gl. i. ordlach; vgl. nean inch, span O'jB.

nenaid nettles Corm. Tr. p. 126, neanaid i. neantög 0'CI. co fac- cad in caillig oc bein nenntai do- chum braisce di „cutting nettles to make pottage tliereof" Fei. p. C. I nentöc, nenntog urticu Ir. Gl. 208.'

1. ueöit s. neit.

2. neöit, nir ba neoit „be not niggardhj" Fei. p. CLXXXV.

nert N. Kraft, Macht; am-nert Schiväche, amnertach schivach LHy. Amr. 113. — Sg. Nom. FA. 1; FB. 79; SC. 41; nert De Hy. 5, 45; nert nime Hy. 6, 6; a nert Lugdach Gl. zu Hy. 5, (j8; in nert FB 68, 20; Gen. ar thrommi . . a neirt FB. 88; [ 706 ]is rigi nirt TE. 9 Eg.? Dat. ohne Praep. instrumental: atomriug . . niurt ich verbinde midi mit einet' Kraft Hy. 7, i; 3 ff. n: 20; 62; dit nirt SC. 13; 38, 3; 41; Acc. fri cech nert n-amnas Hy. 7, 43; ni digaib a nert Hy. 5, es; tria nert gaili p. 328, 1 ; PI. Acc. na . . nert so Hy. 7, 42 (neurta J5.); nerta lochnamat FB. 68, 10. — Comp. nert-lia SC 38; ocus büi rell dermäir ocus nertlia miled forsa n-indsmatis slegaocus semmunna ocus fria meltis renda ocus ftebra, ocus ba corthi curad in lecc sin LBr. p. 216^ 15.

nertaim II ich stärke, Icräf- tige. — Praes. PI. 3 nertit con- firmant Wh. Id (Z^ 436). — Inf. Gen. is and is tualäng a nerta Gl. zu ut potens sit exhortari doctrina sua Wb. 31t, 12; 00 nertad SC. 28.

nertiti SC. 20?

iiertmaire F. Stärke, leo ar nertmaire Three Hom. p. 42, 22.

ueseöit a boil Corm. Tr. p. 123; apostema Ir. Gl. 843.

1. iiess mu Stella, mus longa SG. 36a {Z- 49); weasel Corm. Tr. p. 123 nescoit.

2. iiess nomen do crand („pole" Corm. p. 32, 42, vgl. ibid. 38.

3. ness nomen do urnisi {,,fii>r- nace?") Corm. p. 32; ba binde no chantais dord fri derc a neis a di bolg ibid. p. 33, 1.

4. uess Schlag, Wunde; ness din ainm do beim ocus do chrecbt Corm. p. 33; neas i. crecht O'Dav. p. 108.

nessa propior Z'^. 277; nesso assa nesso propius propiusque Wb. 121'; bes ni pe nessu ec do suidm oldäs dait-siu FB. 94; im Sinne des Superlativs: dorus . . ind nime as ncsii (Ins Thor des Himmels Vrlrhr.^ ,h,s inlrlistc ISt ^ (= daS unvhsir Hu,uHrl.,thonFA. 15; FJB.20.

«et Nest; a uido latine Corm. Tr. p. 124. — Bat. luathither . . grib dia ned Corm. p. 36, 45 (prüU).

ni Pron. ivir, nos Z'^. 32ö, vgl. sni. — a) alleinstehend: maic ni do-som Wb. 19<i {ßlii nos ei, deo). — b) Zur Verstärkung {nota augens) der 1. PI. angehängt: dingniam-ni FB. 6; 56:' bem'mit-ni Lg. 10; regmait-ni ibid._ FB. 57; dode- chammar-ni Sc3I. 2: Lci,_12; SC. 13; 43; FB. 41; ni leid em-ni ibid.; dogenam-nei<^5. 16; necbtar näthar- ni keiner von uns beiden LU. p. 19a, 5; nach dem Pron. poss. der 1. PI. dem Substantiv angehängt: ar m-breth-ni FB. 62. — c) von Präpositionen abhängig, durch Doppelset zimg -nni, -nn, -nd, -n: airun EC. 6V oruinn p. 144, 20; erunn propter nos Wb. 15^; cu- cainni ScM. 9; cucainn 14; chu- cunn Hy. 8, 2; cbucund FB. 52; cucund Xr/. lj_ FB. 46; diin, dinn de nobi7zU; dind FB. 36; dün, duun, dünn ad nos, nobis Z"-. 333; dün Hy. 1, 2; 15; 20; 34; 2, 58 5, 106; 6, 23; 24; E(. 10 ; ScM. 9; 16; SC. 3; 6; CC. Fg.: FB 43; 61; 75; duin FB. 34; 49; ctrunn, etron 7/^. 333; fornni, fornn, furnu ibid foriii FB. 41; 48; fornd SC. 5; 36; forond FB. 46; frinni ZI 334; fr ind Uu 13; 18. 29; FB. 48; immunn ZV333; %. 8, 1; immond FB. 52; imond p. 132, 9; indiunui, indiunn Z^. 333, 334; iu- nunn Hy. 4, 5; 8, 1; linni SC. 24; i^^. 62; linn TE. 9 -%.; CC. 3 £;r/.; lind 6'cilf. 15; SC. 45, 22; I'^i^. 73; 90; 94; lend ocainni ScM. 7; ocaind FW. 62 ocunn Hy. 8, 1; reunn Hy. 4, 4; remunn -ffy. 1, 34; remoind FA. 17; seochainni SC. 45, 17; secboinne Goid.^ p. 134; sechond Zr/. 9 ; torunni, torunn Z^. 334; triunni ibid. önni, uanni, uäinn, uäin ibid üainne FB. 59; uaind 41; huan Hy. 1, 20. — d) Partikeln vor der Verbalform angefügt {Pron. infi- xum): ronu ain Hy. 1, 30; ron anset ibid. 14; ron feladar Hy. 1, 1; 35; sc; 4, 12; 8, 6; ron soeiat Hy. 1, e; 10; 24; 56; 4, 3; 8, 6; ron snaid Hy. 1, 11; 13; 5, 10; 1)2; nachan tairle Hy. 1, s; 55; ni conn acci nech j). 133, 7; niu ortar FB. 53? ar don roigse Hy. 1, 31; don fe Hy 1, 1; 4, 2; for don te Hy. 1, 1; for don itge ßrigte bet 5, .s;i; for don [ 707 ]rabat lui; do Jon arclieil p. lo3, u; dodn ancatar ScM. 4; dou aiiicc }). 144, 16 (.tanicl; co n-doii fair Hy. 5, 8i); 9i (tair^i; don estao p. 140, 25; (testai; ar don adbat SC. 28 (tadbat); don rins^rat IIij. 1, 17; den foscai Hij. 6, 5 (diuscim); 1, t«; donn esmart Hij. '6, s; immun tisat Hy. 1, s; ciitan mela FB. 52 (^to- imlira); ni tanbi SC. 19. — e) An eine Verbal form als Object ange- t'üyt: aiusiunn Hy. 6, u snaidsiunn Hy. 1, 27; 38; taithiunn SP. II 6.

1. ui, ui nicht, die geivöJinliche Negation; non Z'^. 789; aspirirt den folgenden AnUmt: ui chuir FB. 35; ni chüala FB. 44; ni (hossena 59; 73; ni chelat 71; Lg . V- n. 45; FA. ß; 2(5: SC. 45, 2; ni tiiairmescad FB. 42; ni thiscad 88; ni thardad 90; p. 22, 9; 39, 13; ■JfX ^ 17: ScM. 3; TE. 2; FA. 9; 2(3; ÄC. 29; 29, le; 24; ui fil i^, -X- 10; 12:_ ScM. 12; ui hetig l^a 33, 17 für ni setig? — Mit Pron. stiffixum: 1. Sg. nim thairle Hy. 6, 12; ScM. 3, 17; ri;. 9, 7; s; j:). 141, 23; uim dil Hy 2, 44; nim- thacumac dia aisneisiC/. jj. 113^, 14: SC. 13; 2. Sg. nit leci SC. 30, 2; uit ägara 40; 3. Sg. uis u-athgeöin j ^Ld. 9; uis n-iusorg j9. 141, 8; uis rocbet i^Jl. 12; uis toirchi in muicc ScM. 9; 12; TE. 17; SC. 18; 36; ffy. 5, 26; 2, 29; FJ5. 47; nin acend SC. 45, 15: niu accathar FB. 59; isuachnid nirrodchad mo ic-sa TE. 12 LU.? — Andere Versclimelzun- qen, ui voicirdwiv. uir thdargaibset FB. 26; uir bo chian 39; 40; 43; 56; 58; 78; 81; 82; ScM. 5; nirb äil FB. 73; p. 40, 32 (für ui ro 1)0); ni bo ivird nib: nib amIes SC. 11, 9: bes nip catli SC. 38, m: uiptar ScM. 5; ui imma- ivird nima-: uimafitir j). 17, 22; nimatorchomlod- sa FB. 2G; nimärulaid 71. — Ge- brauch, a) Besondere Verbindun- gen, ui . . ni nihil (s. 2. nii, ni . . uech nemo, ui . . acht franz. ne . . que. ni . . nammär kaum: ni thesta ui dib es fehlte Nichts von ihnen p. 41, 13; 42, 0; FA. 16: SC. 1; 42; FB. 90; uin accathar uech aih; occiit kein Anderer sehe ihn hei dir FB. 59, s. uech; ui t'uil fort acht nechtar da ni nur eins von zwei Dinqen kann dich drücken TE. 8 Eg. 'sc 5; 14, s. acht; ni gabsat nammär isiu tig CC. 3, s. nammär; ni ba la nechtar d6 eter FB. 73, s. eter; ui . . nä tveder . . noch, s. nä: ni . . nach weder . . noch, _^ s. nach; ni thö nein Lg. 6; '■'; -Jf^"A^ TE. 13 Fg., vgl. na tli(j. — b) ni steht auch beim Imperativ: ni chuir FB. 35; ni aigther ni fürchte Nichts SC. 10; beim Conjunctiv in Haupt- sätzen: ni iadat SC. 25; ui fres- nesea 26; niu accathar FB. 59; ui bä lat FB. 73; p. 141, 3; SC. 25; ni pä SC. 2^^ uir bat SC. 25; 26; soivie beim [modal gebrauchten^ Futur: ni dechais jj. 21, 32; ui säis SC. 25; '2(i; ni firfider SC. 3. — c) ni steht auch in der abhän- gigen Rede: is follus . . ni dligthi FB. 41; TE. 12 LU.: adrubrutar ni fi'iaratar sie hätten nicht gefunden TE. 19: FB. 90; ba inond aithesc ..ni theclaimtis TE. 2 LU.; ScM. 3, 5. — dl ni nach den Conjunc- tionen ar, üair, fo bith, sech: ar ni recat a les ind naim ni alle acht . . denn die Heiligen bedürfen Nichts iveiter als FA. 5; 9; 12; 15; CC. 6 Eg.; SC. 42; FB. 94; Lg. 6^ (ar -^ U3._jg2j; üair ui thudchatar FB. 72; 79; p. 40, 32 {vgl. jedoch p. 39, 13); fo bith ni ro derg FB. 79; sech ni chiuir ui cosseua Hy.b, 22; ss; Lg. 17, 52 j e) häufig fehlt die Co- if pulu bei ui: ui cöir em es ist nicht gerecht FB. 94 (positiv: is cöir ibid.); lb SC. 5; 6; 13; ui fö SC. 44, 12; ni insa SP. V 5, s. ninsa: nim dil Hy. 2, 44; ni assu FA. 15: FB. 73: ni mör n-ecnaig Hy. 5, 3: ui hinund comartha tucsam lind FB. 73; ni forcraid cairde FB. 56: 61; 75; 89; ft ni ivird mit dem Begriffe vorangestellt, der verneint werden soll: ni brec as äil dün FB. 61 [vgl. brec dorat in beu imond 79. 132, 9); Sc3I. 3, 15; ni ciau üait atä is taig it farrad Lg^ ^^ Ju ui mesn dothset side FB. "37; ScM. 2: ni oc a imgabail sin dan [ 708 ]atu-sa FB. 94 ; 57 ; ocus ni huli ro sagat FÄ. 2-2 ; ni fil ro sia FB. 89. — g) ni con nicht dass, ohne flass, nicht, non quod, non quo Z^. 740: ni con fess ohne dass hekonnt ist ScM. 3, 18; p. 143, 2; ni con tesbad banna ass Hy. 5, ss; ocus ni con tora eter SC. 40; j). 17, 22; ocus ni conn acci nech und Niemand sieht uns p. 133, 7; ni con fiu „it is hy no means ivorth" TBF. p. 150, 17; ni com thä-sa cu- mang dia tabair[t] „I have hy no means the potver" ibid. 21 ; dia faig- bither ni con beo-sa fot chumachta ba sire ibid. 31.

2. ni JV. Sache; res Z^. 364; ohne Artikel aliquid, mit voraus- gehender Negation nihil, neb-ni nihil; mit Artikel id, hoc; mit Artikel und nachfolgender Demon- strativpartiliel hoc. — 8g. Nom. ni ali alia res TE. 2 Eg.; Cduch ni SC. 34; diliu lim longud oldäs cach ni FB. 32; ani sin haec res, hoc ^^ i^g- 13; 16 : TE. 5 Eg.; SC. 3; 12; 13; FB. 26; 31; 41; 56; inni sin TE. 10 Eg. GC. 1 Fg.; p. 142, 11; 143, fi; inni TE. 8 Fg.; mit nachfolgendem Relativsatz: ni fil . . ni bad toi ria cöemchele SC. 42; nad rabi ni bad esbaid üad FB. 4; ani ro innisemar das (was) ivir erzählt haben FA. 15; aui no bid isin cathraig das {was) in der Stadt war FB. 88; ani na roich lam SC. 44, e; ani no m-bera latt FB. 59;* 89; 93; inni ro herbad duit p. 40, 2c; 41, 14; ocus ni nad roichet ]aid uli, ro soichi-siu FB. 11; Gen. firinne an neithi si s. unter in-mesta; J.cc. conda accatar ni CC 4: LU.; conn faccatar ni in n-oclach rochain da sahen sie Etivas (nämlich) einen sehr schönen Jüng- ling CC. 3 Fg.; p. 140, ly; p. 144, 11 ; räthaigis . . ani sin TE. 10 LU.-., FA. 2; SC. 4; 9; 39; 45; ani hi sin FB. 78; ani seo rödt FB. 32; inni sin TE. 6 Fg.; indni TE. 9 Eg.-., ani atchiu-sa das {was) ich seile SC. 39; adfiadat . . ani mä tudchatar FB. 76; ni recat a les ind naim ni ailc FA. 5? PI. Nom. se nechi airegda „the six chief things ScLb. 12; Gen. nanni ro bu thol do der Dinge, [nach welchen) er begehrte Ml. 33», is; Du. Gen. necbtar da ni TE. 8 Eg.

1. lila M. Held, Krieger; i. trenfer „a champion" Corm. Tr. p. 125; Z2. 255. - Sg. Nom. in rig-nia LU. p. Id'^, 4; Gen. niad {zweisilbig) Hy. 5, 71; cona thair- birib niath LU. p. 80», 24; cride niad {vier Silben) SC. 38; cless niad FB. 51; ni hopair niad näre On the Mann. III |j. 424 [so zu lesen):, PI. Dat. ba-sa balcbemnech ior niathaib ocus mörslüagaib LU. p. 114», IG {Siab. Concul.).

2. nia, niae M. Schxvestersohn; i. mac sethur Corm. p. 31. — Sg. Gen. im orba mic niath Z'^. 256 {Sench. M.).

3. iiiaJ ar nia ua mucci Oss. 111 Unterschrift, dum niad ibid. 10.

Hi'am Glanz; i. dath O'Dav. p. 108. — Sg. Nom. ro-niam SC. 33, 18. — Comp OS. niamh-land a splendid flat crescent of gold {um den Hals oder über der Stirn) On the Mann. III Index.

iiiamda glänzend. — Sg. Nom. niamdo TE. 4 Eg.; PI. Nom. ni- amdai Lg. 4, 7,

iiig-iin I ich toa sehe. — Praes. Sg. 3 rel. niges FA. 16. — Conj. Sg. 2 nige araile „wash thou the other" Three Hom. p. 80, 15. — Pass. Praes. Sg. 3 ind na lam negar and Corm. Tr.p. 119 mat [B.)-., nigther Corm.p.2^ mät {A) negthair ibid. p. 12 caplat. — Lnf. Dat. oc nigi IjU. p. 671», 35; do nige FA. 16 LBr.; Three Hom. p. 8U^ 15. — Comp, fo-nigim, tönuch.

iiiiii, iiiiii- die Negation ni' mit Pron. der 1. Sq., nim tha non mihi est SC 13.

iiim-, iiimni- zusammengesogen aus ni iniui-.

nima-, niuinia- zusammengezogen aas ni imma-.

nimatorchoinlod FB. 26?

iiiinl) i. bröen, ab eo quod est nimbus Corm. p. 32; i. nell 110 bi'aeu O'Duv. p. 107.

[ 709 ]uimbi SP. III cUcs ii-iiiil)i, nimmi p. 144, 31 lies n-immi.

nimdotair j). 141, n!) mim dotliair ac. Ms.)i

iiimniar mlbitli FB. 24, mit mbitli (ni bitb?) beginnt eine neue Zeile in LU., der Sinn iviril tvohl sein: nicht ist ein Weib von ihnen mit ihrem Manne von einer Zeit zur andern beisammen.

1. nimtlia für iiim tlia, .t. 1. iii, me und täim.

2. uiiutba für ni imtlia.

1. Hill [i.] gabul, s. unter iiiuaoh.

2. nin der Buchstabe n Corm. Tr. p. 126, O'Dav. p. 108.

3. iiiu [i.] tond („toave") Corm. p. 31 Ninus „tlie name of a iccll"; vgl. nen.

uiuach, nem iiinach Fcl. Prol. 108 {„delightful heaven"). Gl. i. gablach [LBr.), vgl ninach i. aibhinn no g&hlach Tliree Ir. Gl. p. 126, mit Anführung desselben Verses und Zufügung von i. aibhinn zu ninach; croch ninach Anissi Fei. Mart. 31 {„the forlced cross of Ä."), Gl. ni- nach i. glacach no crechtach no nin gabul i. ginol i. glac na gabla.

uiusa, getvöhnlich abgekürzt nl, zusammengezogen aus ni iusa nicht schwer {SP. V 5, anse, ansa dif- ficilis Z'^. 276 ist eine stehende Formel in der Antivort auf eine Frage, auftvelche Auskunft gegeben % wird Lg. 1; TE. 5; 13; SC. 4; 10; IG; 31; 35; 47.

nith i. guin duine Corm. p. 31, ibid. p. 32 {„mortal wounding of a man" Tr. p. 122, vgl. Z^. 1005); i. conplicht iconflictus) CDon. Suppl.; iar nith FB. 50, p. 310, 25; füabair nith SC. 31, ii. — Compos. A- nith-mass Lg. 17, lo {OB. hat auch nith noble) ?" '

HO Unübersetzbare Verbalpartikel {vgl. ro und do), nu, no Z'^. 415; na gelltis CC. 1 LU. (lies no, oder Fron, suff.?); aspirirt: no chin- ged FB 58; no chlaided 70; SC. 47; p. 39, 15; no thairned FB. 57; no thathiged 63; 70; 88; ScM. 19; CC. 1 LU.; mit Pron. suffixum: 1. Sg. nom berar SC. 9; is missi i ' iioinii-cblo j). 141, 29; ^. S(f. not nialartat FB. 67; TF. 9 Fg.; SC. 11, a; 41; not giiidiin Gl zu nod guiiliu Ihj. 5, 17; PI. no bor mair- «tlier La. 13; 3. Sq. nod glöfe FB. ^ 57; 76; Zr/. 8; Seil. 15; Hg. 5, 17; if- notolbad FB. 75 (//Vr nod dolbad); non dlig FB. 14; non eted j). 131, 12; 142, 19 (V); nod u-dirgi FB. 21; nod n-ebela p. 141, 3; 4; 9; nos cuir FB. 64; 67; 70; no da biathad p. 131, 12; PI. nos tuarceud FB. 40; nos dibairg 65; SC.ii; nus biathaim p. 141, 2ü; mit Relativpronomen: ani no m-bera latt FB. 59; na fil FB. 58; ua tabrad Sc3L 1; na tongat Sc3I. 16; steht aber oft an der Spitze von Belativsützen ohne Relativpronomen: ni rabi la Ultu fer no lamad a n-etargaire FB. 15; 14; 17; 27; cech ni no chlui- ned p. 39, 15; TF. 9 Fg.; 9, 2T, ar bä leis no foied a fiiir CC. 6 LU.; is midlachda no täi FB. 58; iss ed eret no bitis SC. 1 ; 2 ; 29, 13 ; 34, 6; 46; asbe?t . . friu, nod lemad FB. 76. — Gebrauch a) beim Praesens: nod guidiu Hg. 5, 17; FB. 14; 28; 65; Sc3I. 15; cid no ^ täi Lei. 10; F5. 58; na fil ibiii,; ,>f <» no sgrechat FB. 67; tongu na ton- gat mo thuath Sc3I. 16; nos tuar- cend FB. 40; nos cengland JP^. 70. — b) beim Praes. secundarium, mit Imperfectbedeutung: no mblig- tis La. 8; 12: ScM. 1; 3, 2; TE. ^^ 9 itr.; no thairned FB. 57; 63; 68; 70; 75; 88; 15; SC. 1; 2; 5; p. 40, 31; ani no bid isin c&thraig FB. 58; mit modaler Bedeutung: ocus no bemmis dorisi, dia m-bad ail duit-siu SC. 43; cia no betis fir in cöicid uli immond FB. 52; L^. •)(- 18, 33 ; SC. 42; düs cia dib no thogad ScM. 19; am«? no betis comarthanach, is amlaid no creteä doib SC. 49; co m-bad hit iarsäla no beth bantrocht Uhtrf FB. 17; no rochtis sie sollten gehen(i)FB. 41. — c) beim Futurum: ni bä nech bas ferr nod glefe FB. 56; p. 141, 4; ani nom-bera latt FB. 59. — d) beim Fu t. sec u n d a r i u m : no thogfaind - se Lg. 9 ; not icfitis SC. 11, 2; 29, s; [ 710 ]cid biad iio ragad dia ii-echail) FB. 63; 7Ü. — e) heim Pruete- ritum: conom erracht innossa Ms ich jetzt auff/estanden bin TE. 12 LU. (perfeetisch) ; nos cuir FB. 64 (Präsens?).

iiö, no Conj. oder; no, na vel, sine Z'^. 699; ivird häufig durch 1-, die ÄbMrzung für lut. vel, bezeich- yiet; aspirirt den folgenden An- laut: no sossam Hy. 1, 3; no tho- dernami'^^. 18; no chliabaig s. unter roe. — Gehrauch: co n-dam nö ^ Tf( muicc maiss Lg. 17. 7; 22j SC. 6 ; 29; fö di nö fö thri FB. 81; 87; ar äis no ar ecin TE. 19; amal cathbarr CMmtachta no niind rig FA. 8; TE. 6 Eg.; atconnarc etach n-datha no co n-erred anflatha ÄC. 34, iü; itir foss no utmaille, itir suide no sessam Hy. 1, 3; no rochtis do saichtin Conroi . . no do saichtin Ailella FB. 41; FA. 9; in comram do thairisem beus . . no in mucc do raind dam-sa entweder . . oder ScM. 11; beit fir marba and nö dogäntar samlaid FB. 9; in der Frage: ni fetatar, cia deochaid no can don liiid SC. 12; 46; FB. 54; p. 132, g; ni (na) . . nö nicht . . oder: ni fil. . fial no temel FA. 5; ar ni fil dru- im neich dib no a süss fri äraili FA. 12; 10; p. 144, 22; nis aitrebat . . acht nöemöig no ailitrig FA. 12; ni airmithe?" . . pian no thodernam 18 (na LBr.); ni chumaic thra nech . . ti'iaruscbail no innisin FA. 6 (na LBr.) na bä do Dün Imrith no do Dun Delca SC. 9; nach Z^. 699 wmden hierher auch die Stellen mit ni . . nä (na) toeder . . noch ge- hören die unter nä aufgeführt sind; nö und na neben einaiulir: äit inna bi bäs nö peccad na iinoilnis FC. 1 {LU. p. 120a, 9, ohne Abkiii-ung).

no CO (nocho, nocba), uo eoii (nochan, nochun), uo cor nicht, Negation an der Spitze von Haupt- sätzen, vgl. ni con unter ni, nocha not O'Don. Gr. p. 324. — a) no co, nocha: no co rag-sa ich tverde nicht gehen SC. 32 (noca H.); cia beith no CO bia-so fö raebail, cein bemmit- ni i m-l)ethaid du wirst nicht in Unehre sein, so lange wir am Lehen sind L cf. 10 (}^Qcm__E().) ; no co teseba ni de SC. 27 (nocha H.) ; no CO ririub TE. ^3 LU. (nocha Fg.); no co dernad riu mo dal SC. 44, s ; i4 ; 45, 6; s; mad indiu no co roich uaim Oss. II 2; dcäig no co dingnea m'arareiriS'C. 45, 25; nocho dingniam- ni airut-su sin FB. 6; fo bith ni ro derg . . a claideb i n-Erind . . , ocus nocho dechaid biad n-Erend inna beolu 79; nocho deochadusa dar secht n-immaire cen mo men- main i n-Dia Hy. 4 Praef. — b) no con, nochan mit nachfolgender A.spi- ration: no co faicebait nicht loerden sie übrig lassen ScM. 3, 12; .ani dia tudchad cuingid . . no con füar i n-Erind nach i n-Alpain FB. 93 (nochan Eg.) mani dirgi-siu co rop cöir, uo con fil isin domun nod u-dirgi FB. 27 (ui con Eg.) ; bes . . no cou err SC. 43 (nochan ferr H.) ; ocus nocon cd namma und nicht ist es nur dies ibid. 31, 15; no con fetrtr 38, 2 (nochan H.); nochun fetar TE. 7 Eg. nochunusai TE. 7 Fg.; nochonom-tha-sa düib ich bin es euch nicht FB. 26 (nocham- tha-sae Eg.)? ■ — c) ocus no cor fer banne jj. 41, 36; nochor impo s. unter inipöim; arn corbälic duit-siu hi SC. 47 (alic).

ro iioad L(i. 17, 29, verschrieben für do'roiiad?

1. nocht i. aidche O'Dav. p. 108, s. innoclit.

2. nocht na cid. — Sg. Nom. a claideb nocht FB. 87 ; Acc. F. fri hüir noicht Threc Hom. p. 122, 21; PI. Nom. Fem. aur-nochta FB. 53; beim Masc. a claid(7> nochta FB. 13; Dat. cusna claidbib nochtaib i*^!?. 74.

noclita F. Nacktheit. — Sg. Nom. ni bia gorta na nochta isin phurt GoidJ p. 102, 12 [LHy.)- Acc. cen nochtai FA. 35.

nochtaim II ich entblösse; Praet. Sg. 3 Dep. ro nochtustar . . a cloidem er zog sein Schwert Tliree Hom. p. 18, 13.

nodlaig s. notlaic.

nöe s. nan.

CO nöe p. 183, 29?

[ 711 ]iiöeb, nüeb, uöeiu, luu'in /(c /////, der, die Heiliqe; nöib aunctus Z^. 31. — Sg. Nom. SP. IV a; in spirut nöib Wb. 4a (Z" 223); noeb Hy. 1, 56; ti, 6; cech noeb Hy. 1, lo; 2, 17; -F. ind noeb Hy. 5, 22; 75; ind nöib Hy. 5, 2; Gen. M. in spirta nöib (,nöeb 3/s.1 iTy. 5, 90; 2}. 40, 7; F. na scriptuire nöibe p. 170, 16; Acc. F. lam nöeb [sie) do Laignib if*/. 4, 8; PI. Xom. M. nöim (LBr.), naim (Xf7.) -FJ.. 4; 5; 34; sli'iaig nöema FA. 31; na hapsf««7 noemu 32 LBr.; Gen. na nöeb Ä/. 2, co; na ngeb F^. 4; 6; 25; na n£em FA. 4; 7; IG; 31 (LBr. immer noem); Dat. con-nöe- baib Hy. 1, 49; 53; dona nsebaib FA. 5 uioemaib LBr.); Acc. inna nöemn FA. 5; 7. — Compos.: ind nöeb-duil iZ)/. 5, 41; annoeb-itge /^(■rf. 92; nöem-ingen Hy. 7, 15; nöem-öga FA. 7; noeb-Patraicc ifi/. 3, 1; nöeb-togairm Hy. 6, 3.

uöeWiin II ich heilige, mache heilig. — Conj. Praes. Sg. 3 ro nöcba Hy. 6, 22. — Praet. Sg. 3 ro nöib sanctiftcavitWh. 19^ (Z^462t.

uöeMa heilig. — PI. Noin. sloig noemda FA. 31 il?r. (nöema LU.).

noes s. uös.

noi s. nau.

noi n- neun; novem Z^. 304; OTOt n-imdada FB. 2; jo. 309, 32; nöi n-ubla clis FB. 42; tri nöi immaire Hy. 1 Praef. s. unter im- maire; nöi cairptiu CC. 1; noi gcairptiu jj. 143, 7 ; nöi crotha FB. 28; nöi fichit CC. 2; nöi luirg ibid.

nöib s. nöeb.

uöibe F. Heiligkeit L: Gl 168.

uöiehtech, für nöi-ficlitech, im- detricenaUs Z 306* (Cr.); PI. Dat. onaib laithib noichtechaib Wien. Gl fo. 2. a. 1 [Goid.' p. 53).

noidiu F. Kind; infans Z- 264. — Sg. Nom. ro recair in nöidiu Thrce Hom. p. 68, 20; Gen do läim na nöiden ibid. p. 6, 3; s. unter scret; PI Nom. nöidiu FA. 6; näidin 28 ; Acc. für Dat. do nöidenu p. 19, 3S.

uöideuacht infantia Wb. 24(i (Z^ 805), vßl unter gillacht. — Dfit. ina noidondacht Three Hom. ]>. 6, 11; asa naidendacht SMart. 9.

iiöigrlinne, cret nöitech nöiglinne FB. 45, „a neio fresh-polishcd body" Sullivan ?

noill an oath O'Don. Suppl., On the Mann. III Index?

nöiu .s Ilona.

nois i. oirdheirc 0X7. {Beitr.Ylll 319); fri adba nuis LU. p. 40a, n; vgl. noiseach a noble person O'R.

nöitecb FB. 45 (noithech Eg.) s. unter nöiglinne; atehiu a brat nerg (für n-derg) n-ildathach nöi- tech siric LU. p. 91", 16, „Ms many-hiied red cloulc of lustrous silk" O'C. {On the Mann. III p. 142); vgl. noithech.

galar noited p. 145, 11?

noithech, noithcach noble O'B.; i. oirdheirc OCl. [Beitr. VIII 319). ,

noithium FB. 22? ' e^v^^Wcs -tvji '

1. nömad nonus Z'^. 310.

2. nömad F. der neunte Tag, die Woche (vgl. lat. nundinum). ■ — Sg. Gen. co cend nömaide bis zum Ende des neunten Tages Corm. p. 25 himbas forosnai ; TE. 16 Eg. ; PI Gen. dia teöra nömad nach drei Wochen TE. 11 LU.

nöua, idi = lat. nona; nöin s. unter iarmeirge; cec/t nöna jeden Abend ScM. 20.

nönbur M. neun Mann; novem, homines Z^. 313. — Sg. Nom. nön- bur dibercach Hy. 5, 65; FB. 84; no«bor di läthaib ibid. 55; Gen. aere ind nonbair ScM. 17; 22, 5; cless nonbair FB. 24; cless niad nonbair 51; Dat. conidammärb tar- raid talrt»i a nö/ibur 84; PI. Gen. na tri nönbor FB. 89; Acc. na tri no>iboru ibid. 84.

nös a mann er, fashion, cu- stom O-R., vgl. Beitr. VIII 319; noes, nos Corm. i?. 31; a diibhairt Fionn go n-diongnadh (.sc. sith) gidh be nös a n-diongnadh Diarmuid i Torr. Dh. p. 168 („in ivhatever tvay"); noco comurscaith Patraic a nos fer n-Erenn iar tiachtain creidme O'Dav. p. 65 comurscaighi.

notlaic (=lat. natalicia) Weih- nachten; re notlaic Fei. Nov. 13 [ 712 ](nodlaig LBr.); Dec. 24; innotlaic ibid. 25.

1. uoudli i. athnugliudh no ur- darcughudh . ut est noudh ainmhi i. leasainm O'Dav. p. 108; noadh incrcasing O'Don. Suppl.; imithcar i. oirdearcaigther ibid.

2. uoudh i. teghdhais no durtach O'Bav. p. 107.

ini neu, s. nu-fiaduaise.

iiüa s. nüe.

nuabla s. iiiie.

nualaun Ruf? brigach nualand Fei. Febr. 13, Gl. i. nuallan mac, no gair mor accii ; ihid. 1 ; Sept. 26 ; Nov. 29.

niiall N. Schrei, Schreien, Lärm. — Sg. Nom. annuall Fei. Dec. 28; Epil. 163; nüall cen geis „a cry unforhidden" p. 40, 34; ba digrais niiall SC. 45, 3; nuall cech genai Fei. Sept. 16; cisi nüal so LU. p. 126s 19; nüal Ad. Pr. 6 {Goid.'^ p. 174); Acc. atsluinniu nuall m-buada cias cach mac lere Fei Epil. 349; PI. Acc. nualla „shouts" FA. 31 — Comp, nuall- guba FA. 33; p. 191, 24.

nüallaimll ich schreie, rownüall. — Praes. PI. 3 con-uuallat^. 191, 23.

nualhln howling, roarinq OB.

nüe, nüa novus Z^. 5G; vgl. Ir. Gl. 803; memmbrum naue SG. 217 („memhrana nova" Nigra, vgl. Z^. XII). — Sg. Nom. sltbläith nua Hy. 2, 19; cach nua alles Neue SC. 43; Acc. in garmain nue Hy. 5, 74; tech nue CC. 3 LU. (nuad Fg.); PI. Nom. nua bla SP. V 7 („they are not neio reports" Goid.'-^ p. 178 vgl. nuse a moltha, crina a sheoit Goid.'^ p. 157 {LHy. Amra, nua molta crina seoit LU.).

nü-fladuaise , mi-iadiiaise n - vum testamentum Z'^. 56; 2). 169, 15.

nüide novtis Z". 794. — Superl. cid as nuidem tucsat ivas ist das Neueste, das sie genommen haben TBF. p. 154, 23.

uuiii evil Corm. Tr. p. 38 coic.

iiuis s. iiois.

uumir = lat. numerus; numir seda die Siebenzahl Goid.'^ p. 102,3; ind numuir ecutrumma sin diese ungerade Zahl ibid. 2.

uus the biestings Ir. GL 256; Corm. Tr. p. 126.


This work was published before January 1, 1929, and is in the public domain worldwide because the author died at least 100 years ago.