Il chapè a trais pizs/11

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Il chapè a trais pizs  (1893)  by Pedro Antonio de Alarcón
Il bombardamaint da Pamplona
[ 24 ]

XI.

Il bombardamaint da Pamplona.

«Dieu'ns allegra, Frasquita», dschet il Corregidor mez suot vusch, arrivand sülla pizza dels peis suot il spalier.

«Quaunt bun ch'El ais, Signur Corregidor!» respundet ella con vusch natürela, fand milli reverenzas. «Vossa Signuria già qui a quaist' ura! Colla chalur chi fo! Ch'El as tschainta ..... qui aisa fras-chet .... Perche non ho V. S. spetto ils oters signuors? Qui staun già preparos lur s-chabels ... Hoz spettains il Sigr. Uvas-ch in persuna, chi ho impromiss a mieu Lucas, da gnir a sager las prümas üjas da nossa vit. — E cu sto V. S.? E cu sto la Signura?»

Il Corregidor eira imbarazzo. La desidereda solitudine, nella quela el chattet la Duonna Frasquita, al paraiva ün sömmi u ün latsch, tendieu dalla sort avversa, per il fer cruder nel abiss d'ün disingian.

El as limitet dimena a respuonder: «A non ais taunt ad ura, scu tü dist ... A sarò las trais e mezza .....»

Il papagal s'fet udir in quel momaint ters ün sbreg. —

«Ad ais las duos ed ün quart», dschet la Navarraisa, guardand fixamaing il Corregidor.

Quaist taschet scu reo convint, ch'el rinunzia alla defaisa.

«E Lucas? Dorma?» dumandet el ziev' üna cuorta posa. A stovains avertir acqui, cha'l Corregidor, [ 25 ]similmaing a tuottas persunas sainza daints, discuriva cun üna pronunzia sibilanta e na taunt clera, scu sch'el stess mordand sieus propris leivs.

«Sgür!» respundet Duonna Frasquita. «A quaist' ura s'indrumainz el, ch'el saj' inua ch'el vöglia, magari sül ur d'ün precipizi .....»

«Ebbain, guarda .... laschaina'l dormir», exclamet il vegl Corregidor, dvantand pü palid da quel ch'el eira già. «E tü, mi' ameda Frasquita. ascolta'm ..... sainta ..... ve no .... tschainta't qui, dasper me ...... Eau he bgeras chosas da't dir ......

«Eau sun già tschanteda!» replichet la mulinera, strand ün bass s-chabè e'l plazzand davaunt il Corregidor a pitschna distanza dal sieu. S'avaind tschanteda, mettet Duonna Frasquita üna chamma süll' otra, s'inclinand cul corp inavaunt, pozet ün bratsch sül snuogl e la fras-cha, bella vista in ün da sieus mauns ed uschè cul cho inclino d'üna vart, cul gö süls leivs, collas tschinch foppinas in activited, collas serainas pupillas fixedas sül Corregidor, aspettaiv' ella la declaraunza da Sia Signuria. — Ün l'avess podida paraguner a Pamplona in aspettativa d'ün bombardamaint.

Il pover hom volet discuorer, restet però colla buocha avierta, inchanto da quella grandiusa bellezza, da quella brillanta grazia, da quella formidabla duonna da colur alabastrina, da pompusas fuormas, da rosea e ridenta buocha, d'impenetrabels ögls azzurins, chi paraiva creeda pel pennel da Rubens.

«Frasquita», murmuret alla fin il delegio del [ 26 ]raig, con debel accent, durante cha sia sblecha vista, cuverta da süjur, s'elevand sur la goba, exprimaiva ün'immensa anguoscha. «Frasquita» ....

«Uschè he nom!» replichet la figlia della Pireneas.

«Allura?»

«Tuot que tü voust ...» respundet il vegl con üna tenerezza indicibla.

«Ebbain, que ch'eau vögl», dschet la mulinera, «so già V. S.: que ch'eau vögl, ais ch'El nomna nudêr del municipio della citted ün mieu neiv, ch'eau he ad Estella e chi uschè poderò gnir liber da quellas muntagnas, inua el viva in grand bsögn.»

«Eau t'he già dit, Frasquita, che que ais impossibel. Il nudêr actuel .....

«Ais ün leder, ün baraccun, ün esan!»

«Eau se bain avuonda! Ma l'ais sustgnieu dals Regidors perpetuos ed eau non poss nomner ün oter, sainz' acconsentimaint del cussagl. Uschigliö m'expuon .....»

«Eau m'expuon! Eau m'expuon! A che non ans exponissans nus per V. Signuria, perfin ils giasts da quaista chesa?»

«M'amessast tü a quaist pretsch?» balbaget il Corregidor.

«Na Signur; eau am V. S. gratuitamaing.»

«Duonna, non am der tituls! Do'm del «El», del «tü» u scu cha't plascha!.... Uschè m'amast tü dimena? Di'm?»

«Non dschet eau a V. Signuria, ch'eau l'ama già?»

«Ma» ..... [ 27 ]

«A non ais ma, chi vagli qui! El vzarò allura, che bel giuvan da bain, chi ais mieu neiv.»

«Tü schi, chi est bella, Frasquita! ....

«Al plesch eau?»

«Scha tü'm pleschast! ..... A non ais duonna scu tü!»

«Ch'El guarda pür, Sigr. Corregidor, quia non ais ünguotta d'postizzi», dschet Duonna Frasquita, fand aint la mangia e mussand al Corregidor sieu bratsch, degn d'üna Caryatide e pü alv cu üna gilgia.

«Quaunt tü'm pleschast! ... proseguit il Corregidor, da di, da not, a tuottas uras, in ogni lö m'impais eau be a te ....»

«Schi cu? Nun plescha a V. S. la Signura Corregidora?» dumandet Duonna Frasquita con üna compaschiun finta, chi avess fat rir ad ün ipoconder. — «Che pcho! Mieu Lucas m'ho dit, ch'el hegia agieu il plaschair da la vair e da la tschantscher, cur el Al cumadet l'ura nell' alcova, e ch'ella saja fich bella, fich buna e d'ün fer fich affabel.»

«Na taunt! Na taunt!» murmuret il Corregidor con üna tschert' amarezza.

«Invece oters m'haun dit», proseguit la mulinera, ch'ella saja fich mela, e vegna fich dschigliusa e cha Vossa Signuria la temma pês cu'l fö.»

«Na taunt!» repetit Don Eugenio de Zuniga y Ponce de Leon, gnand cotschen. «Ne bger, ne poch! Ad ais bain vaira, cha la Signura ho sias manias, — ma a mauncha auncha bger, per as fer tmair. Il Corregidor sun eau?» [ 28 ]

«Ma, alla fin, l'am' El u non l'am' El?»

«Eau't dscharò .... Eau l'am fich ... u, per dir megl, eau l'amaiva, aunz ch'eau'l cognuschess. Ma daspö ch'eau't vzet, non se eau che chi'm succeda ed ella stessa s'inacordscha, cha in mieu intern passa qualchosa d'particuler. A't basterò da savair, cha hoz ... glischand p. ex. la fatscha da mia muglier, resaint il medem effet, scu glischand la mia propria ... Tü vezzast dimena, ch'eau non poss ne l'amer ne la bramer! Durante, cha per tucher quaist maun, quaist bratsch, quaista fatscha, quaista vita .... eau dess da pü da que ch'eau possed!»

E discurind in quaist möd, il Corregidor tentet da s'impossesir del bratsch nüd, cha Duonna Frasquita exponiva materielmaing a sieus ögls; ma quaista sainz' as mouver dal lö, stendet our il maun, challet il pet da sia Signura colla pacitica violenza ed irresistibla forza della tromba d'ün elefand e'l büttet col chazs amunt cun s-chabè e tuot.

«Ave Maria Purissima!» exclamet allura la Navarraisa, riant a tuot podair. «Quaist s-chabè eir' evidentamaing ruot ....»

«Che aise success cugiò?» — exclamet d'ün trat barba Lucas, chatschand sia trida fatscha traunter our il fögliam della vit.

Il Corregidor giaschaiv' aunch' adüna per terra colla buocha in sü e guardaiva con üna terrur indicibla quel hom, apparieu nell' aria colla buocha in gio. Quel paraiva il diavel vint, na dal Sant Michel, ma d'ün oter dimuni del infiern.

«Che ho da succeder» festinet a respuonder [ 29 ]Duonna Frasquita, «cha il Sigr. Corregidor pozet melamaing il s-chabè, perdet l'equiliber e det gio ....»

«Gesu, Maria e Giosef», exclamet uoss' il muliner. «E s'ho 'la fatta mel Vossa Signuria? Voul 'la ün po d'ova ed aschait?»

«Eau non m'he fat üngün mel!» dschet il Corregidor, s'alvatand con stainta ed aggiundschand allura suot vusch in möd, d'esser udieu da Duonna Frasquita: «Tü me la pajarost!»

«In cambi, Vossa Signuria m'ho salvo la vita», respundet barba Lucas, sainz' as mouver dall' otezza dal spalier. «Figüra't be, Frasquita, ch'eau staiva qui tschanto, contempland l'üja, cur eau m'indrumenzet sün üna rait da ramma e dal pêls, largia avuonda, per lascher passer tres mieu corp ... Per conseguenza, scha la caduta da Sia Signuria non m'avess sdasdo a temp, m'avess eau hoz ruot la testa cunter quellas peidras.»

«Ah schi?» .... replichet il Corregidor. «Allura, vezzast mieu cher! m'allegr eau ... eau't di, ch'eau m'allegr fich d'esser crudo! .... Tü me la pajerost!» repetit el in seguit vout vers la mulinera, pronunziand quaists pleds con tel' expressiun d'interna rabgia, cha Duonna Frasquita s'attristet. Ella vzaiva cleramaing, cha'l Corregidor as spavantet al principi, crajand che'l muliner hegia udieu tuot, però cha, persvas uossa dal contrari (perche la calma e la simulaziun da barba Lucas avess ingianno eir il pü furb) el cumanzaiva a s'abbanduner interamaing a si' ira ed a concepir progets da vendetta. [ 30 ]

«Via! ve giò da lò e güda'm cunagir il Sigr. Corregidor, chi ais tuot cuvert da puolvra!» exclamet uossa la mulinera.

Ed intaunt cha barba Lucas discendaiva, dschat ella al Corregidor, al dand col squassel sülla rassa e traunter aint eir süll' uraglia qualche schloppin: «Quel pover hom non ho udieu ünguotta .... el dormiva scu ün lain .....»

Pü cu quaistas frasas, la circonstanza d'esser stedas pronunziedas suot vusch, affectand complicited e secretezza, prodüet ün effet müravglius.

«Stria del luf!» balbaget Don Eugenio de Zuniga, al gnand l'ov' in buocha, ma adüna bruntoland.

«Vossa Signuria non am piglierò il spass in mela part?» replichet la Navarraisa con simulaziun exagerada.

Il Corregidor, vzand cha la severitad prodüaiva buns resultats, tentet da la guarder con granda rabgia, ma incuntrand quel sorrir seductiv, a quels ögls divins, nels quels brillaiva la charezza d'üna supplica, e, dalun commoss, la dschet el con ün accent balbagiand, chi palesaiva pü cu mê la totela absenza da daints: «Que dependa da te, cher aungel!»

In quel momaint as slantschet barba Lucas dal spalier.