Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/432

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

Buchwald, Buchwalde, wiele wsi, dóbr, leśnictw w Prusiech zachodnich i wschodnich nosi tę nazwę; np. w pow. braniewskim pod Fromborkiem; w morąskim niedaleko Starego Kiszporka; w wałeckim niedaleko Jastrowa, (kr. leśnictwo w obw. Schoenthal, 2 dm., 7 mk. ewang.); w starogrodzkim blisko Starogrodu; w pasłęckim st. p. Reichenbach i Grünhagen; nakoniec w grudziąskim st. p. Jabłonowo. Co do innych por. Buchwałd i Bukwałd.

Buchwald, Buchwalde, Buchwaeldchen, wiele wsi i osad na Szląsku pruskim nosi tę nazwę, jak np. w pow. bolesławskim nad Bobrawą, w parafii Stara Oleśnica; w pow. kozuchowskim na prawym brz. Odry, par. Liebenzig; w pow. głogowskim, par. Thamm; w pow. kamieniogórskim, nad Bobrawą, parafia Liebau; w pow. nowotarskim, par. Obsendorf; w pow. oleśnickim, par. Celnik; w pow. trzebnickim, par. Cerkwice; w pow. żegańskim. par. Eckersdorf (st. dr. żel. z Głogowy do Zegania, o 8 kil. od Żegania); w pow. jeleniogórskim, par. Fischbach, wieś słynna z pięknego położenia i towarzystwa biblijnego fenigowego; a także w pow. lubińskim, wojereckim, rozbórskim, sprotowskim.

Buchwałd, 1.) wś szlachecka czyli rycerska, pow. sztumski, szkoła we wsi, okrąg wojt. i urz. st. cyw. Tropy, par. Pozylia, od st. poczt. i telegr. Pozylia 7,5 kil.; 459,39 ha. (337,81 roli ornej i ogr., 33,16 łąk, 15,20 pastwisk 64,71 lasu, 8,51 nieuż.), cegielnia, 10 dym., 145 mk., 132 kat. Wedle wystaw. w Kiszporku przywileju r. 1303 otrzymali potomkowie Prusaka Kropolto w dziedzictwo po mieczu i po kądzieli: 1) wsie Rudithen (dziś Buchwałd), Azmiten (Telkwice) i pole zw. Woze; 2) pola Kersiten i Dosen, dziś Tillendorf: jako wynagrodzenie za 9 włók, zabranych na założenie wsi Pozylii. Granice tego obszaru, określone w przywileju wydrukowanym w Kreuzfelda „Vom Adel der alten Preussen str. 45 No V. i Dogiel“ Codex diplom. Pruss. Na tym obszarze są dziś wsie Buchwałd, Telkwice, Brzozówka, Nowa wieś, Komorowo i Tillendorf. W 1454 zakon w ostatnich czasach swych tutaj rządów odbiera te dobra Michałowi z Buchwałdu i nadaje je Fritzowi Lokau, jako wynagrodzenie za szkody, które w sprawie zakonu ponosił; lecz za czasów polskich Leckau dobra te postradał (porów. Budzisz i Chojty); w XVI st. ma dobra buchwałdzkie rodzina Gablentz; w 1664 r. Anna Magdal. Gablentz ma je w dożywociu; po jej śmierci przechodzą dobra te do Balińskich; później są w posiadaniu rodziny Muellern, z której jedna córka wyszła za Wężyka, inna za Szydłowieckiego; pojawiają się więc Wężykowie i Szydłowieccy na początku XVIII stulecia w posiadaniu B.; w 1742 r. posiada go niejaki Unruh, w 1772 szambelan Maciej Grąbczewski, w 1804 r. Donimirski, w którym to roku oszacowano wartość tych dóbr na 80,000 talarów. Z wsi na pierwotnym obszarze kompleksu dóbr buchwałdzkich są dziś jeszcze Buchwałd, Brzozówka i Telkwice w posiadaniu Donimirskich, przybyłych tu z Ostrowitego na Pomorzu, którzy w okolicach B. posiadają jeszcze Cygus, Czernin, Ramzy i Zajezierze. (Porów. Komorowo, Nowa wieś i Tillendorf.) W okolicach B. znaleziono w r. 1877 ciekawe okazy bronzów i szczątków ceramiki (Nr. 21 do 34 (446–466) sek. III. Muzeum Towarzystwa Naukowego w Toruniu), pozostałości po przedhistorycznych grobach kamiennych, które tu z powodu starannej uprawy pól i w celu zużytkowania kamieni na potrzeby gospodarcze w ostatnich czasach poniszczono. 2.) B., wś, pow. ostródzki, st. poczt. Ostróda. 3.) B., wś włośc., pow. grudziąski, ma szkołę i zarząd gm., urz. st. cw. Świecie, par. Linowo, st. p. Jabłonowo, 3307 m. rozl., 71 dm., 524 mk., 56 kat. 4.) B. miejski, wieś pod Radzynem, pow. grudziąski, gm. i urz. st. cyw. Jarentowice, 451 m. rozl., 5 dm., 25 mk. ewang. J. B.

Buchwałd, niem. Buchwalde, wś, pow. bytowski, okr. reg. koszalińskiej.

Buchwałów, ob. Buchałów.

Buchwałowice, ob. Buchałowice.

Buchwerder, ob. Bolewice i Bukowice.

Buchy, niem. Buchkrug folw., pow. chodzieski, ob. Nikelskowo.

Buciany, wieś, pow. wiłkomierski, par. świadoska, uwłaszczona, niegdyś do klucza świadoskiego należąca, połoźona nad rz. Świętą.

Bucieniszki, wś, pow. sejneński, gm. i par. Sereje. Ma 10 dm., 77 mk. Odl. 49 w. od Sejn.

Bućki, wś, pow. suwalski, gm. Pawłówka, odl. 23 w. od Suwałk; liczy 9 dm., 114 mk.

Bućkuny, wś, pow. sejneński, gm. i par. Metele. W 1827 r. było tu 33 dm. i 306 mk.; obecnie 67 dm. i 537 mk.

Bucile, okrąg wiejski w gm. Bielicy, pow. lidzki, liczy w swym obrębie wsie: Bucile, Bielowce, Piaskowce, Krasoczki, Maciewicze; okol. Czechowszczyzna.

Buciłowo, Buczyłowy, niem. Buczilowen, wś, pow. łecki, st. p. Pisanica.

Buciń, ob. Bucyń.

Buck, ob. Buk.

Buckau, ob. Buków.

Buckolowe, ob. Bukołowa.

Buckowin, ob. Bukowina.

Buckowski, niem. Buszkowski, wś, pow. wendeński, gub. liflandzka, w par. Seswegen.

Buckuny, Butkiany, wś, pow. trocki.

Buclowani, węg. Buczlo, wieś w hr. sza-