Jump to content

គតិលោក/ភាគទី៦/7

From Wikisource
គតិលោក, ភាគទី៦
by ឧកញ៉ាសុត្តន្ដប្រីជា ឥន្ទ
រឿង​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​នឹង​ឧកញ៉ា​ពលទេព
115786គតិលោក, ភាគទី៦រឿង​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​នឹង​ឧកញ៉ា​ពលទេពឧកញ៉ាសុត្តន្ដប្រីជា ឥន្ទ


រឿង​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​នឹង​ឧកញ៉ា​ពលទេព



មាន​នាហ្មឺន ២ នាក់ ម្នាក់​ជា​ទី​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​ម្នាក់​ទៀត​ជា​ឧកញ៉ា​ពល​ទេព ឯ​ឧកញ៉ា​ពល​ទេព​ជា​មនុស្ស​លោភ​បុណ្យ​សក្ដិ ចង់​បាន​ទី​យោមរាជ​កើត​ស្អប់​ឧកញ៉ា​យោមរាជ គិត​ស្វែង​រក​ទោស​ដាក់​នឹង​ក្រាប​ទូល​ទម្លាក់​ចាក​ទី​យោមរាជ អាត្មា​ឯង​នឹង​បាន​ស្ដី​ទី​យោមរាជ​នោះ​ត​ទៅ ឧកញ៉ា​ពល​ទេព​ស្វែង​រក​ទោស លោក​យោរាជ​នោះ​ជា​យូរ​ខែ​មក ថ្ងៃ​មួយ​មាន​អ្នក​ទោស​ម្នាក់​មាន​ទោស​ធ្ងន់ ក្រុម​ជំនុំ​កាត់​ទោស​ដល់​ប្រហារ​ជីវិត ។ ឯ​អ្នក​ទោស​នោះ​ដឹង​ថា​ថ្ងៃ​ព្រឹក​ស្អែក​នេះ​ហើយ គេ​នឹង​នាំ​អាត្មា​ទៅ​សម្លាប់​ជា​ប្រាកដ​ក៏​តាំង​សៅ​សោក​វិយោគ​ស្ដាយ​ជីវិត​មហិមា យំ​ពណ៌នា​ថា "ឱ ជីវិត​អញ​អើយ ! ព្រឹក​ស្អែក​នេះ​ហើយ នឹង​បង់​ចាក​ប្រាណ អើ​ត្រង់​ក្ដី​ស្លាប់ ១ នេះ​នរណា​ឡើយ​នឹង​វៀរ​បង់​បាន តែ​កើត​ឡើង​ហើយ រមែង​តែង​ស្លាប់​ជា​ធម្មតា តែ​ថា​ត្រង់​ជីវិត ១ នេះ ទោះ​បង់​បាត់​ទៅ​ក្ដី​ក៏​មិន​សូវ​ជា​សោក​ស្ដាយ​អ្វី​ប៉ុន្មាន មក​សោក​ស្ដាយ​តែ​វិជ្ជា​១​ដែល​ខ្លួន​បាន​ចេះ​ហើយ ពុំ​ទាន់​បាន​បង្ហាត់​បង្ហាញ​នរណា​មួយ​សោះ បើ​ព្រឹក​នេះ​ខ្លួន​ស្លាប់​ហើយ​វិជ្ជា​នេះ​យល់​នឹង​ជា​សូន្យ​សោះ អស់​មាន​នរណា​មួយ​ក្នុង​លោក​នេះ អាច​ចេះ​ត​ទៅ​ទៀត​បាន​ឡើយ" ។

កាល​នោះ​មាន​នាយ​ភូឃុំ​ម្នាក់ បាន​ឮ ចៅ​នោះ​យំ​ពណ៌នា​សោក​ស្ដាយ​វិជ្ជា​ដូច្នោះ ក៏​ចូល​ទៅ​សាក​សួរ​ថា "ចៅ​ឯង​ព្រឹក​នេះ​ដល់​ទី​ស្លាប់​ប្រាកដ​ហើយ ចៅ​យំ​រៀប​រាប់​ថា​ត្រង់​ជីវិត រូប​កាយ​មិន​សូវ​ជា​ស្ដាយ​ប៉ុន្មាន​មក​ស្ដាយ​តែ​វិជ្ជា​១ ដែល​ចេះ​មក តើ​វិជ្ជា​នោះ​ឈ្មោះ​វិជ្ជា​អ្វី ចៅ​ចេះ​វិជ្ជា​អ្វី ចូរ​ប្រាប់​យើង​មើល" ។

ឯ​អ្នក​ទោស​ក៏​ប្រាប់​ថា "ខ្ញុំ​បាទ​ចេះ​វិជ្ជា​ដឹង​ភាសា​សត្វ វិជ្ជា​នេះ​វិសេស​របស់​ខ្ញុំ​បាទ​ណាស់ ក្នុង​លោក​នេះ​គ្មាន​នរណា​ចេះ​សោះ តែ​ខ្ញុំ​បាទ​ដល់​ទី​ស្លាប់​ហើយ​វិជ្ជា​នោះ​សូន្យ​ជា​ម្ដង ព្រោះ​ពុំ​មាន​នរណា​បាន​មក​រៀន​ត​ទៅ​ឡើយ" ។ នាយ​ភូឃុំ​ឮ​ដូច្នោះ​ហើយ នាំ​សេចក្ដី​នុ៎ះ​ជម្រាប​លោក​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​សព្វ​ប្រការ ឯ​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​ក៏​នឹក​ក្នុង​ចិត្ត​ថា វិជ្ជា​នោះ​វិសេស​ក្រៃ​ពេក​ណាស់ គួរ​តែ​រៀន​យក ទើប​នាំ​នាយ​ភូឃុំ​ទៅ​ដោះ​អ្នក​ទោស​ចាក​គ្រឿង​ចាំ ហើយ​សួរ​បញ្ជាក់​ជា​ពិត​ឮ​ពុំ​ពិត ឯ​អ្នក​ទោស​ក៏​ជម្រាប​ថា​ចេះ​ពិត​ប្រាកដ​មែន ឧកញ៉ា​យោមរាជ​ថា​យើង​សុំ​រៀន​ត​ពី​ចៅ​ឯង​តើ​បាន​ឬ​មិន​បាន វិជ្ជា​នេះ​តម្លៃ​ប៉ុន្មាន ។

អ្នក​ទោស​ថា​ខ្ញុំ​បាទ ជូន​ព្រះ​តេជ​ព្រះ​គុណ​បាន​សូម​ព្រះ​តេជ​ព្រះ​គុណ​រៀន​ត​ទៅ​ចុះ តែ​អត់​អំពី​ខ្ញុំ​ព្រះ​បាទ​នេះ​ហើយ វិជ្ជា​នោះ​នឹង​សូន្យ​ជា​ប្រាកដ តែ​ការ​នឹង​រៀន​នោះ​តោង​ទៅ​តាំង​ពិធី​រៀន នៅ​ក្នុង​ព្រះ​វិហារ​ចំពោះ​ព្រះ​ភក្ត្រ​ព្រះ​បដិមាករ​ជា​ប្រធាន ក៏​ឯ​គ្រឿង​កំណល់​គ្រូ​នោះ​មិន​មាន​អ្វី​ច្រើន​ទេ ត្រូវ​ការ​តែ​ទៀន ៥ ធូប ៥ ផ្កា ៥ ប៉ុណ្ណេះ​ឯង អញ្ជើញ​ព្រះ​តេជ​ព្រះ​គុណ​រៀប​រៀន​ឲ្យ​ឆាប់​ចុះ តែ​ព្រឹក​ស្អែក​ខ្ញុំ​ប្របាទ​លា​ព្រះ​តេជ​ព្រះ​គុណ​ទៅ​ស្រុក​ខ្មោច​ហើយ ។

ឧកញ៉ា​យោមរាជ​ក៏​ធ្វើ​តាម ទើប​ឲ្យ​នាយ​ភូឃុំ​នាំ​ខ្លួន​អ្នក​ទោស​ទៅ​ឯ​វត្ត ដល់​ហើយ​ក៏​នាំ​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ព្រះ​វិហារ ឲ្យ​បិទ​ទ្វារ​វិហារ​ជិត​ទាំង​អស់ ពុំ​ឲ្យ​មនុស្ស​ណា​មួយ​ឮ​ឡើយ ឧកញ៉ា​យោមរាជ​ក៏​រៀប​ទៀន​ធូប​លាជ​ផ្កា​តាំង​នៅ​ចំពោះ​ព្រះ​ភក្ត្រ​ព្រះ ហើយ​ថា​វិធី​រៀន​នោះ​តើ​ដូច​ម្ដេច​ខ្លះ ចូរ​ចៅ​បង្គាប់​ទៅ​មើល យើង​នឹង​ធ្វើ​តាម អ្នក​ទោស​បង្គាប់​ឲ្យ​អុជ​ទៀន​ធូប​ហើយ ឲ្យ​លោក​យោមរាជ នឹង​ខ្លួន​វា​ក្រាប​ថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះ សូត្រ​នមស្សការ​ពុទ្ធ​គុណ ធម្មគុណ សង្ឃ​គុណ ចប់​ចុះ​ហើយ អ្នក​ទោស​ប្រណម្យ​ដៃ ពោល​ដង្ហោយ​ឡើង​ថា "ឱ​ព្រះ​ដ៏​មាន​បុណ្យ​ព្រះ​គុណ ប្រកប​ដោយ​ព្រះ​មហាករុណា តែង​ប្រោស​មេត្តា​សត្វ ដែល​កើត​មាន​ក្ដី​វិបត្តិ​ចូល​មក​ពឹង​ពោធិ​សម្ភារ ជួយ​ដោះ​ទុក្ខ​សត្វ​ឲ្យ​សត្វ​បាន​ក្ដី​សម្រាន្ត​ទាំង​លោក​នេះ​នឹង​បរលោក ព្រះ​គុណ​អើយ ខ្លួន​ខ្ញុំ​ព្រះ​ករុណា​នេះ ត្រូវ​ទោស​ធំ ព្រឹក​ស្អែក​នេះ​ហើយ លោក​ឧកញ៉ា​យោមរាជ នឹង​ឲ្យ​នាំ​ទៅ​ប្រហារ​ជីវិត​ខ្ញុំ​ព្រះ​ករុណា ៗ មាន​ក្ដី​ភិត​ភ័យ​ខ្លាច​ក្ដី​ស្លាប់​នោះ​ជា​បំផុត ស្ដាយ​ជីវិត​ក្រៃ​ពេក​ណាស់ ព្រះ​គុណ​អើយ សូម​ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​ប្រោស​បិណ្ឌបាត​ជីវិត​ខ្ញុំ​ព្រះ​ករុណា​អំពី​លោក​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​នេះ ឲ្យ​លោក​ប្រោស​លែង​ខ្ញុំ ឲ្យ​រួច​ចាក​ក្ដី​ស្លាប់​ក្នុង​គ្រា​ម្ដង​នេះ​ថា​ហើយ អ្នក​ទោស​វា​ទៅ​ក្រាប​ទៀប​បាទ​ជើង​លោក​យោមរាជ​ហើយ​ដង្ហោយ​ថា "ឱ​ព្រះ​តេជ​ព្រះ​គុណ​អើយ ! សូម​ប្រោស​អត់​ទោស​ខ្ញុំ​ប្របាទ​នេះ ហេតុ​ដែល​ខ្ញុំ​ប្របាទ​យំ​សោក​ពោល​ថា ស្ដាយ​វិជ្ជា​ចេះ​ភាសា​សត្វ​នោះ ខ្ញុំ​មិន​ចេះ​វិជ្ជា​នោះ​ទេ គឺ​ខ្ញុំ​សោក​ស្ដាយ​ជីវិត​ពិត​ៗ គិត​បញ្ឆោត​ឲ្យ​ព្រះ​តេជ​ព្រះ​គុណ អញ្ជើញ​មក​កាន់​ព្រះ​វិហារ​នេះ​ឯង ដើម្បី​ឲ្យ​ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ​ជា​ម្ចាស់​គឺ​ព្រះ​ពុទ្ធ​រូប​នេះ​ឯង ទ្រង់​បិណ្ឌបាត​ជីវិត​ខ្ញុំ​ប្របាទ អំពី​ព្រះ​តេជ​ព្រះ​គុណ ឱ​ព្រះ​តេជ​ព្រះ​គុណ​អើយ ! ប្រោស​ថ្វាយ​ជីវិត​ខ្ញុំ​ប្របាទ ដល់​ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ​ជា​ម្ចាស់​ទៅ​ឥឡូវ​ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​បិណ្ឌបាត​ហើយ ព្រះ​គុណ​អើយ ! ការ​បូជា​ដោយ​គ្រឿង​អាមិស​ទាន​ឯ​ទៀត ៗ នោះ​មាន​ផលានិសង្ស ពុំ​ស្មើ​នឹង​ការ​បូជា​ជីវិត​ខ្ញុំ​ប្របាទ ដល់​ព្រះ​ពុទ្ធ​ជា​ម្ចាស់​ក្នុង​គ្រា​នេះ​ឡើយ ផល​នេះ​ហើយ​ជា​ផល​យ៉ាង​ធំ​បំផុត ព្រះ​តេជ​ព្រះ​គុណ​នឹង​ប្រាថ្នា​សាង​ជា​ពុទ្ធ​ភូមិ ឬ​អរហន្ត​ភូមិ​ក៏​អាច​សម្រេច​ដូច​ក្ដី​ប្រាថ្នា​ទៅ​អនាគតកាល" ។ ឯ​លោក​ឧកញ៉ា​យោមរាជ លុះ​ឮ​ពាក្យ​អ្នក​ទោស​ពោល​ដង្ហោយ​ដូច្នោះ ក៏​ដូច​ជា​ខ្ទាស់​ណែន​ឱរា​នឹក​ឃើញ​ថា ចាញ់​កល​ឧបាយ​អ្នក​ទោស​ជា​ប្រាកដ ទើប​និយាយ​ទៅ​កាន់​នាយ​ភូឃុំ​ថា "អើយ​យើង​ចាញ់​កល​អ្នក​ទោស​នេះ​ហើយ ឥឡូវ​វា​ពោល​ពាក្យ​ដង្ហោយ​សូម​ជីវិត​វា​ត​ព្រះ​ពុទ្ធរូប វា​អង្វរ​ព្រះ​ពុទ្ធ​ថា ឲ្យ​ទ្រង់​បិណ្ឌ​បាត​ទោស​វា​ត​ឯង​ជា​ម្ដង ការ​នេះ​តែ​យើង​មិន​លែង​វា ក៏​ដូច​ជា​យើង​មិន​យល់​ដល់​ព្រះ​ពុទ្ធ​ជា​ម្ចាស់​ហាក់​ដូច​ជា​យើង​ឥត​សទ្ធា ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា បើ​ដូច្នេះ​នាយ​ភូឃុំ យើង​ពីរ​នាក់​ចូល​សទ្ធា​លើក​ជីវិត​វា​ថ្វាយ​ដល់​ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ​ជា​ម្ចាស់​ចុះ ហើយ​យើង​ពីរ​នាក់​ទទួល​កែ​ខៃ​ជា​ក្រោយ គឺ​យើង​បិទ​បាំង​ឲ្យ​ជិត​កុំ​ឲ្យ​ខ្ចរ​ខ្ចាយ​ឮ​ដល់​ត្រចៀក​អ្នក​ដទៃ​ឯ​ទៀត​ឡើយ" ។

ឯ​នាយ​ភូឃុំ​ក៏​ព្រម​តាម ទើប​លោក​យោមរាជ​ឲ្យ​នាយ​ភូឃុំ​ស្រាយ​គ្រឿង​ចង​ហើយ​ថា យើង​លែង​ចៅ​ឯង​ហើយ ចូរ​ចៅ​ឯង​រត់​ទៅ​នៅ​ទី​ណា​មួយ​គួរ​រក្សា​ជីវិត​ចៅ​ឯង​ចុះ ហើយ​កុំ​និយាយ​ប្រាប់​គេ​ថា​យើង​ដោះ​លែង​ចៅ​ឯង ចៅ​ឯង​ចូរ​ថា​កាច់​ច្រវាក់​រត់​ចាក​គុក​ទៅ​ចុះ ត​ទៅ​មុខ​ទៀត ចៅ​កុំ​ប្រព្រឹត្ត​ការ​លាមក​យ៉ាង​នេះ​ទៀត​ឡើយ" ។ ឯ​អ្នក​ទោស​ក៏​ក្រា​ថ្វាយ​បង្គំ​ព្រះ​ហើយ​ក្រាប​លា​លោក​យោមរាជ នឹង​នាយ​ភូឃុំ​ហើយ​ក៏​រត់​ចេញ​ទៅ​នៅ​ស្រុក​ក្រៅ លាក់​ខ្លួន​ពុំ​ឲ្យ​ពួក​រាជការ​ដឹង​ឮ​ឡើយ ។

ឯ​ឧកញ៉ា​យោមរាជ ក៏​នាំ​នាយ​ភូឃុំ​ថ្វាយ​បង្គំ​លា​ព្រះ​ពុទ្ធរូប​ហើយ វិល​ទៅ​កាន់​លំនៅ ៗ ជា​សុខ​សប្បាយ កំចាយ​តែ​សព្ទ​ប្រាប់​គេ​ថា​អ្នក​ទោស​នោះ​កាន់​ច្រវាក់​រត់​ចាក​គុក​ទៅ​បាត់​ហើយ ។ លុះ​នៅ​កន្លង​កាល​យូរ​មក រឿង​នោះ​ពុំ​ស្ងាត់​បាត់​ទៅ​ឡើយ ជា​ហេតុ​ឲ្យ​ដឹង​ឮ ទៅ​ដល់​ឧកញ៉ា​ពល​ទេព ៗ មាន​ចិត្ត​ត្រេក​អរ​ដោយ​សម​តាម​គំនិត ដែល​គិត​រក​ឱកាស​នឹង​ក្រាប​ទូល​ព្រះ​រាជា​ឲ្យ​ដក​ងារ​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​នោះ​បង់ អាត្មា​នឹង​បាន​ទី​នោះ ។ មាន​កាល​សម័យ​ថ្ងៃ​មួយ​ជា​ពេលា​ព្រឹក ព្រះ​រាជា​ស្ដេច​ចេញ​អង្គាស​ភត្ត គឺ​ដាក់​បាត្រ​លោក​សង្ឃ​ស្ដេច​កំពុង​ទុក​បាត្រ មាន​ហ្វូង​ក្អែក​ទាំងឡាយ​ហើរ​មក​ស្រែក​កញ្ជ្រៀវ​កង​រំពង​ទាំង​ផ្ទៃ​វាំង​ក្អែក​ពួក​ខ្លះ​ហើរ​ស្រែក​យំ ទំ​តាម​ដើម​ឈើ តាម​ដំបូល​ប្រាសាទ​ដំណាក់​ទីទៃ ៗ ។

ឯ​ព្រះ​បរម​ចក្រី លុះ​ស្ដេច​ទុក​បាត្រ​សូរេច​ហើយ​ទ្រង់​ត្រាស់​ថា អា​សត្វ​ក្អែក​អស់​នេះ មាន​ហេតុ​ភេទ​អ្វី​បាន​ជា​ថ្ងៃ​នេះ វា​នាំ​គ្នា​មក​ស្រែក​គឹក​កង​កោ​លា​ហល​យ៉ាង​នេះ ធ្វើ​ម្ដេច​នឹង​បាន​ដឹង​ភាសា​វា​អេះ ។

ឯ​ឧកញ៉ា​ពល​ទេព​អង្គុយ​គាល់​នៅ​ទី​នោះ លុះ​បាន​ឮ​ព្រះ​បន្ទូល​ដូច្នោះ បាន​ឱកាស​ទើប​ក្រាប​ទូល​ឡើង​ថា "សូម​ទ្រង់​ព្រះ​មេត្តា​ប្រោស មនុស្ស​យើង​ទាំងឡាយ ក្នុង​ព្រះ​នគរ​នេះ ពុំ​មាន​នរណា​មួយ​អាច​ចេះ​ភាសា​សត្វ​ឡើយ ឮ​ថា​អ្នក​ឧកញ៉ា​យោមរាជ គេ​ចេះ​ភាសា​សត្វ ដោយ​គេ​បាន​រៀន​ត​អំពី​អ្នក​ទោស​ដល់​ទី​ប្រហារ​ម្នាក់ ហើយ​បាន​លែង​អ្នក​ទោស ជា​គ្រូ​គេ​នោះ​បង់ សូម​ទ្រង់​ព្រះ​មេត្តា​ប្រោស ឲ្យ​ហៅ​មក​សួរ​គង់​ទ្រង់​ជ្រាប" ។ ព្រះ​រាជា​បាន​ទ្រង់​ព្រះ​សណ្ដាប់​ដូច្នោះ​ក៏​ប្រើ​រាជ​បម្រើ​ម្នាក់ ឲ្យ​ទៅ​ហៅ​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​ចូល​មក​គាល់ ឯ​ឧកញ៉ា​យោមរាជ ឮ​ថា ទ្រង់​មាន​ព្រះ​រាជ​ឱង្ការ​ឲ្យ​ហៅ​ទៅ​គាល់​ដូច្នោះ ក៏​នឹក​ពិកាល​ក្នុង​ចិត្ត​ថា​ទ្រង់​ឲ្យ​រក​ខ្លួន​ចូល​ទៅ​នេះ សូម្បី​មាន​ការ​ប្លែក​ប្រាកដ ទើប​សួរ​ទៅ​កាន់​រាជ​បម្រើ​នោះ​ថា នាហ្មឺន​ណា​គាល់​នៅ​ក្នុង​ទី​នោះ​ខ្លះ រាជ​បម្រើ​ជម្រាប​ថា លោក​ឧកញ៉ា​ពល​ទេព​គាល់​នៅ​ទី​នោះ ឧកញ៉ា​យោមរាជ​ឮ​ដូច្នោះ ក៏​ដឹង​ខ្លួន​ថា អា​ពល​ទេព វា​គង់​ក្រាប​ទូល​ពោល​ទោស​អញ​ជា​ប្រាកដ គិត​ហើយ​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​រៀប​អាត្មា​ម្នីម្នា​ទៅ​ជា​មួយ​នឹង​រាជ​បម្រើ​នោះ លុះ​ដល់​ហើយ​ក៏​ចូល​ទៅ​ក្រាប​បង្គំ​អង្គុយ​គាល់​ក្នុង​ទី​ដ៏​សម​គួរ ឯ​ព្រះ​រាជា​ទត​យល់​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​ចូល​មក​គាល់​ហើយ ក៏​ត្រាស់​ថា "អើ​អ្នក​យោមរាជ ឥឡូវ​ឧកញ៉ា​ពល​ទេព​គេ​ប្រាប់​យើង ថា​អ្នក​ឯង​បាន​រៀន​ភាសា​សត្វ​អំពី​អ្នក​ទោស​ម្នាក់ បាន​លែង​អ្នក​ទោស​នោះ ចេញ​ចាក​គុក​ទៅ​ឥឡូវ​ហ្វូង​សត្វ​ក្អែក​ទាំងឡាយ វា​មក​ស្រែក​កញ្ជ្រៀវ​កង​រំពង​កោលាហល យល់​ជា​នឹង​មាន​ហេតុ​អ្វី​មួយ​ពុំ​ខាន បើ​ដូច្នេះ អ្នក​ឯង​ចេះ​ភាសា​សត្វ ចូរ​ស្ដាប់​វា​និយាយ​គ្នា​ទៅ​មើល" ។ ឧកញ៉ា​យោមរាជ​ក៏​ទទួល​ព្រះ​ឱង្ការ​ទូល​អនុលោម​តាម​ថា ខ្លួន​បាន​រៀន​បាន​ចេះ​ដឹង​ភាសា​សត្វ​ពិត​ប្រាកដ​មែន លុះ​ឮ​ព្រះ​ឱង្ការ​ប្រើ​ឲ្យ​ស្ដាប់​សព្ទ​ក្អែក​ដូច្នោះ ក៏​ធ្វើ​ជា​​បែរ​ផ្អៀង​ត្រចៀក​ទៅ​ស្ដាប់​សព្ទ​ក្អែក​ម្ខាង ហើយ​បែរ​ទៅ​ស្ដាប់​សព្ទ​ក្អែក​ម្ខាង​ទៀត លុះ​ស្ងប់​សព្ទ​ក្អែក​បន្តិច ក៏​ក្រាប​បង្គំ​ទូល​ថា​សូម​ទ្រង់​ ព្រះ​មេត្តា​ប្រោស ហ្វូង​ក្អែក​ដែល​ទំ​លើ​ដើម​ឈើ​នោះ ជា​ហ្វូង​ក្អែក​ស្រុក​ក្រៅ ឯ​ហ្វូង​ក្អែក​ដែល​ទំ​លើ​ដំ​បូល​មហា​ប្រាសាទ​នេះ ជា​ហ្វូង​ក្អែក​នៅ​ក្នុង​ក្រុង​នេះ ។ ព្រះ​រាជា​ឮ​ដូច្នោះ ក៏​ត្រាស់​សួរ​ទៅ​វិញ​ថា "ចុះ​ក្អែក​ស្រុក​ក្រៅ​វា​មក​យំ​កង​តើ​វា​យំ​ថា​ដូច​ម្ដេច ? ក្អែក​ក្នុង​ក្រុង តើ​កញ្ជ្រៀវ​ថា​ដូច​ម្ដេច ? ។ អ្នក​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​ក្រាប​ទូល​ថា "ក្អែក​ស្រុក​ក្រៅ មាន​ក្ដី​ក្ដៅ​ក្រហាយ​ដោយ​អ្នក​ស្រុក​ក្រៅ​ពុំ​បាន​ធ្វើ​បុណ្យ​ឲ្យ​ទាន​ដូច​អំពី​ឆ្នាំ​មុន ៗ គឺ​ឆ្នាំ​មុន ៗ អាណា​ប្រជានុរាស្ត្រ​សំ​បូណ៌​ស្រូវ​អង្ករ​គេ​នាំ​គ្នា​ធ្វើ​បុណ្យ និមន្ត​លោក​សង្ឃ​ឆាន់ តាម​ភូមិ​លំនៅ ឯ​ចំណី​អាហារ​ដែល​សេស​សល់​នោះ គេ​បោះ​ឲ្យ​ទាន​ក្អែក​ឬ​សត្វ​ឯ​ទៀត ៗ ផង ​បណ្ដាល​សត្វ​ទាំងឡាយ​មាន​ក្អែក​ជា​ដើម សឹង​បាន​បរិភោគ​ចំណី​​ដែល​សល់​នោះ​ទួទៅ សេចក្ដី​សុខសប្បាយ ក៏​មាន​គ្រប់​ដំបន់​ឥឡូវ​ឆ្នាំ​នេះ លោក​ឧកញ៉ា​ ពល​ទេព​ជា​នាយក​ក្សេត្រ​ចាត់​មេកង​អាជ្ញា​លួង​ចេញ​ទៅ​កត់​ស្រូវ ធ្វើ​មិន​ត្រូវ​តាម​ប្រវេណី​គឺ​យក​ពន្ធ​ពី​រាស្ត្រ​លើស​ប្រមាណ រាស្ត្រ​គ្នា​មាន​ស្រូវ​តែ​ត្រឹម ៤-៥ ថាំង​ក៏​កត់​គ្នា​ឲ្យ​ជាប់​ដែរ​ឧកញ៉ា​ពល​ទេព​ឲ្យ​កត់​ដល់​ទៅ​ស្រូវ​ពូជ ស្រូវ​ដំណើប ស្រូវ​ចម្ការ​ប្រាំង ​យក​ជា​ពន្ធ​ទាំង​អស់ មួយ​ទៀត​ស្រូវ​គ្នា​មាន​ត្រឹម ៥០-៦០ ក៏​ទាយ​បង្កើន​ដាក់​ជា ៩០-១០០ រាស្ត្រ​គ្នា​តវ៉ា​ក៏​មិន​បាន យក​បុណ្យ​សក្ដិ​សង្កត់​បង្រ្គាប​គ្នា​ទៅ​តាម​អំពើ​ចិត្ត​ផ្សេង ៗ ពួក​អាណា​ប្រជានុរាស្ត្រ​កើត​ក្ដី​ក្រ​លំបាក​បាន​ក្ដី​ក្ដៅ​ក្រហាយ​តែ​រាល់ ៗ គ្នា​បាន​ជា​ឆ្នាំ​​នេះ​មិន​មាន​នរណា​អាច​ធ្វើ​បុណ្យ​ឲ្យ​ទាន​ដូច​ឆ្នាំ​មុន​ៗ បាន ពួក​ក្អែក​ទាំងឡាយ​ពុំ​បាន​ទទួល​ទាន​បាយ​សម្ល​ដែល​សេស​សល់​អំពី​ការ​បុណ្យ​ទាន​នោះ​ឯង​ទើប​វា​នាំ​គ្នា​ចូល​មក​ក្នុង​ក្រុង ដើម្បី​ថ្លែង​សេចក្ដី​លំបាក​របស់​រាស្ត្រ​ដល់​ពួក​ក្អែក បណ្ដា​ជា​ញាតិ​នៅ​ក្នុង​ក្រុង​ឲ្យ​ពួក​ក្អែក​ក្នុង​ក្រុង​នាំ​សេចក្ដី​ក្ដៅ​ក្រហាយ​ឡើង ក្រាប​បង្គំ​ទូល​ព្រះ​ករុណា​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទៃ​ក្រោម​ឲ្យ​ទ្រង់​ជ្រាប ។ ការ​ឧកញ៉ា​ពល​ទេព ប្រព្រឹត្ត​ខុស​ព្រះ​រាជ​បញ្ញត្តិ​មាន​សភាព​យ៉ាង​នេះ សូម​ល្អង​ធូលី​ព្រះ​បាទ​ស្ដេច​ទ្រង់​ជ្រាប" ។

ឯ​ព្រះ​បរម​រាជា បាន​ទ្រង់​ព្រះ​សណ្ដាប់​ពាក្យ​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​ដូច្នោះ ក៏​ត្រូវ​ព្រះ​ទ័យ ទើប​ទ្រង់​ខ្ញាល់​នឹង​ឧកញ៉ា​ពល​ទេព​កោង​ឆ​រាស្ត្រ ធ្វើ​ឲ្យ​រាស្ត្រ​ក្ដៅ​ក្រហាយ​ទាំង​ព្រះ​រាជ​អាណា​ខេត្ត ស្ដេច​ទ្រង់​ឲ្យ​ដក​ងារ​ឧកញ៉ា​ពល​ទេព​ចេញ​ចាក​មន្ត្រី ប្រោស​ប្រទាន​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​ឡើង​ទី​ជា សម្ដេច​​ចៅ​ហ្វាទឡ្ហ​អគ្គមហាសេនា ស្ដី​រាជការ​ចៅ​ក្រសួង​អធិបតី ។ ចប់​សេចក្ដី​តែ​ត្រឹម​នេះ

រឿង​និទាន​នេះ បាន​គិត​ដល់​បុគ្គល​ទុច្ចរិត​គិត​ប្រទូសរ៉ាយ​ដល់​បុគ្គល​អ្នក​ឥត​ទោស បទ​លោក​ថា "បុគ្គល​ចង​ប្រទូសរ៉ាយ​ដល់​គេ ដែល​ពុំ​មាន​ទោស​អ្វី​នឹង​ខ្លួន​ហើយ ទោស​នោះ​ត្រូវ​ធ្លាក់​មក​លើ​ខ្លួន​ឯង​វិញ" ដូច​យ៉ាង​ឧកញ៉ា​ពល​ទេព គិត​ប្រទូសរ៉ាយ​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​នោះ​ឯង ឧកញ៉ា​យោមរាជ​មាន​ប្រាជ្ញា​ទទួល​ពាក្យ​ខ្លួន​ចោទ គឺ​ពល​ទេព​ក្រាប​ទូល​ថា​យោមរាជ​ចេះ​ភាសា​សត្វ គេ​ក៏​ទទួល​ថា​ចេះ​ដូច​ពាក្យ​ខ្លួន​ថា​ដល់​ស្ដេច​ប្រើ​គេ​ឲ្យ​ស្ដាប់​សព្ទ​ភាសា​ក្អែក គេ​ទទួល​ស្ដាប់ ហើយ​គេ​ថា​ក្អែក​វា​និយាយ​អំពី​ទោស​ខ្លួន​ទៅ​កំហែង​រាស្ត្រ បើ​ខ្លួន​ប្រកែក​ថា​មិន​មែន​វិញ នរណា​នឹង​ទៅ​ដឹង​ភាសា​ក្អែក​ជា ២-៣ នាក់​ផង​នឹង​យ៨ក​ជា​សាក្សី​ថា​មិន​មែន​នោះ ដ្បិត​ខ្លួន​ថា​គេ​ចេះ​ហើយ គេ​ចេះ​តែ​ម្នាក់​ឯង ​នឹង​មាន​នរណា​ទៅ​ចេះ​ដឹង​ផង ។ ឧកញ៉ា​ពល​ទេព​ទាល់​ចំណេះ​ខ្លួន​ឯង បាន​ជា​ពុំ​ហ៊ាន​ប្រកែក​តវ៉ា​នឹង​ឧកញ៉ា​យោមរាជ​ក្នុង​កាល​នោះ មួយ​ទៀត​ពាក្យ​ឯ​ណា ការ​ឯ​ណា ដែល​ខ្លួន​បាន​និយាយ​មុសា​ទៅ​ហើយ តោង​កុំ​គេច​កុំ​រើរុះ ត្រូវ​ប្រកាន់​ការ​នោះ​ឲ្យ​មាំ​ដូច​យ៉ាង​ឧកញ៉ា​យោមរាជ នឹង​បាន​រៀន​ចេះ​ភាសា​សត្វ​នោះ​កាល​ណា គឺ​ខ្លួន​ចាញ់​កល​អ្នក​ទោស​នោះ​ទេ​តែ​ដល់​ពល​ទេព​ក្រាប​ទូល​ថា​ចេះ​ភាសា​សត្វ គេ​ក៏​ទទួល​ថា​ចេះ​មែន ហើយ​គេ​និយាយ​ដាក់​ទម្លាក់​ទោស​មក​លើ​ខ្លួន​ឯង​វិញ ខ្លួន​នឹង​រើ​ថា​មិន​មែន​វិញ​ឯ​ណា​ក៏​បាន ។ អ្នក​មាន​បញ្ញា​ត្រូវ​ពិចារណា​ត​ទៅ​ទៀត​ចុះ ។ ចប់​តម្រា​អនុលោម​តាម​ហេតុ​ទី ២៩ ។