គតិលោក/ភាគទី៣/3
រឿងអាមាត្យព្រះបាទពិម្ពិសាររាជនិងអជាតសត្រូវកុមារ
សេចក្ដីក្នុងរឿងធនញ្ជ័យ មានអាថ៌បញ្ហាពិស្ដារទៀត នៅមានច្រើនណាស់ ក្នុងទីនេះយើងទាញយកតែបញ្ហា ១ នេះ មកសម្ដែងឲ្យឃើញសេចក្ដីថា អ្នកប្រាជ្ញមានបញ្ញាហើយ អាចដឹងអាចស្គាល់ក្នុងអាការលើកដៃ ឱបដៃ ឬឃើញតែកិរិយាក្រៅរបស់អ្នកដទៃ ក៏អាចដឹងសេចក្ដីនោះបាន។ មួយទៀត អ្នកមានបញ្ញានោះ ប្រៀបដូចប្រទីបបំភ្លឺ ឆ្លុះមើលនូវទីងងឹតទីកំបាំងបាន។ មួយទៀតអ្នកមានចំណេះវិជ្ជាសព្វសរពើហើយ តែបើពុំមានបញ្ញានឹងពិចារណាត្រិះរិះ តាមសម័យផងសព្វវិជ្ជានោះ ក៏ពុំអាចរុងរឿងថ្លាទៅបាន លុះតែមានបញ្ញាសតិសម្បជញ្ញៈផង ទើបធ្វើសព្វវិជ្ជានោះ ឲ្យរុងរឿងឡើងបាន មាននិទានប្រៀបដូចយ៉ាងរាជអមាត្យព្រះបាទពិម្ពិសារទាំង ៣ ពួកនោះឯង។
ដំណើរថា កាលព្រះអជាតសត្រូវរាជកុមារ ស្ដាប់ពាក្យទេវទត្តត្ថេរ ញុះញង់ឲ្យសម្លាប់ព្រះបាទពិម្ពិសារជាព្រះវរបិតា នឹងយករាជសម្បត្តិ, ថ្ងៃ ១ អជាតិសត្រូវរាជកុមារ សៀតកាំបិតគ្រឿងប្រហារចូលទៅក្នុងព្រះរាជវាំង ដើម្បីនឹងពិឃាតព្រះវររាជបិតា។ ឯពួករាជអមាត្យនាយតម្រួតរក្សាអង្គ បានឃើញព្រះរាជកុមារចូលក្នុងព្រះមន្ទីរខុសកាលដូច្នោះ ក៏ហាមឃាត់មិនឲ្យចូល ឯព្រះរាជកុមារចេះតែចចេសចូលទៅ ទើបនាយតម្រួតនាំគ្នាចាប់ត្រួតមើលក្នុងអង្គកាយ បានឃើញកាំបិត គ្រឿងប្រហារព្រះរាជកុមារសៀតមកដូច្នោះ ក៏ចាប់ចងដាក់ទោសតាមរាជបញ្ញត្តិ ហើយនាំគ្នាពិភាក្សាទោសព្រះរាជកុមារ ៗ ក៏ឲ្យការតាមខ្លួនគិតសម្លាប់បិតានោះ។ ឯនាយតម្រួតទី ១ ឆ្លើយឡើងថា "ទោសក្បត់នេះ ត្រូវសម្លាប់ព្រះរាជកុមារផង ត្រូវសម្លាប់ព្រះទេវទត្តត្ថេរ និងលោកសង្ឃបណ្ដាជាពួកគប់គិតចូលគំនិតគ្នាទាំងអស់ផង"។ ឯនាយតម្រួតទីពីរ ឆ្លើយឡើងថា "ទោសក្បត់នេះត្រូវសម្លាប់តែព្រះរាជកុមារនិងព្រះទេវទត្តត្ថេរ ទើបគួរ, ឯបណ្ដាលោកសង្ឃឯទៀត ៗ មិនត្រូវសម្លាប់ទេ ព្រោះលោកពុំបានដឹងឮផង"។ ឯនាយតម្រួតទី ៣ ជាមន្ត្រីមានសតិសម្បជញ្ញៈឆ្លើយឡើងថា "លោកអ្នករាល់គ្នាកាត់ទោសយ៉ាងនេះមិនត្រូវទេ, ឯទោសនេះបើរូបអ្នកដទៃឯទៀតនោះគួរហើយ តែនេះព្រះរាជកុមារជាព្រះរាជបុត្រារបស់លោក, ព្រះទេវទត្តសោតជាវង្សសក្យបុត្តិយ៍ ព្រះចៅជាម្ចាស់ក៏រាប់អានគោរពប្រតិបត្តិ យើងនឹងកាត់ទោសពិឃាតឯងថា កាចឯណាបាន ទោសនេះហួសវិស័យយើងជាមន្ត្រីពិភាក្សា គួរតែនាំគ្នាឡើងក្រាប់ទូលឲ្យទ្រង់ជ្រាប បើជាទ្រង់ប្រោសយ៉ាងណាៗ ក៏តាមតែព្រះអង្គលោកចុះ ព្រោះកូនគេ អាពុកគេថាយ៉ាងណាសឹមយើងធ្វើតាមជាក្រោយ"។ ឯនាយតម្រួតទាំង ៣ ពួក ពិគ្រោះគ្នាឃើញផ្លូវរៀងខ្លួនយ៉ាងនេះ ទើបនាំគ្នាចូលទូលព្រះពិម្ពិសាររាជបិតា តាមដំណើរដែលព្រះអជាតសត្រូវរាជកុមារ ប្រតិបត្តិការខុសប្រពៃណី កន្លងព្រះរាជបញ្ញត្តិនោះសព្វប្រការ។ ឯព្រះបាទពិម្ពិសារស្ដេចជ្រាបហើយ ទើបត្រាស់ថា "អើទោសយ៉ាងនេះ អ្នកទាំងឡាយពិភាក្សាទោតើយល់ដូចម្ដេច?។
ឯអមាត្យទាំង ៣ ពួក ក៏ក្រាបទូលតាមដំណើរដែលខ្លួនគិតយល់ផ្សេងៗគ្នានោះឯង ទើបព្រះបាទពិម្ពិសាររាជស្ដេចទ្រង់ត្រាស់ថា "អើពួកនាយតម្រួតទី ១ ពិភាក្សាថា ត្រូវឲ្យសម្លាប់ទាំងព្រះទេវទត្តត្ថេរនិងព្រះសង្ឃទាំងពួង ព្រមទាំងព្រះរាជកុមារផងនោះ ពាក្យវិនិច្ឆ័យនោះយល់កើនហួសណាស់ ត្រូវឲ្យដកងារបន្ថយយសសក្ដិ ក៏ឯអមាត្យទី ២ ពិភាក្សាថាត្រូវឲ្យសម្លាប់ព្រះរាជកុមារ ព្រមទាំងព្រះទេវទត្តត្ថេរនោះ ពាក្យវិនិច្ឆ័យនោះ ត្រូវបន្ថយប្រាក់ខែបៀវត្ស ឯអមាត្យទី ៣ ពិភាក្សាថា ត្រូវឡើងក្រាបទូលសិននោះ ពាក្យវិនិច្ឆ័យនោះ ត្រូវឲ្យឡើងយសសក្ដិប្រាក់ខែបៀវត្សថែម ព្រោះជាអ្នកមានសតិសម្បជញ្ញៈ ចេះពិចារណាត្រូវតាមវត្ថុ តាមសម័យកាល"។