قصہ سیف الملوک/23
| ←22 | قصہ سیف الملوک by |
24→ |
23. محلت خاستنپدر وا باز گفتنِ کیفیئت
بدست آمدنِ مورت
(باپ دا محلت منگنا تے شاہ مہریاں بابت دسنا)
سڑے نصیب اساڈے بیٹا دوش نہیں کجھ تینوں
لوڑ کراں ہن صورتَ والی موہلت دے کجھ مینوں
کرساں لشکر فوج وزیراں ہر ہر ملک روانے
ڈھونڈنگے اس صورتَ تائیں گھر گھر بادشہانے
جتھے سوہنی صورتَ ہوسی کرسن نقش مصور
متّ کوئی اس دی مورت لبھے آوے تدھ تصور
میں جاتا کجھ ایویں کیویں ہوگ خیال شہزادے
متی لگّ وسار چھڈیگا جاں دن ہوئے زیادے
(پاٹھ بھید)
میں جاتا کجھ ایویں کیویں ہوگ خیال صورتَ دا
متی لگّ وسار چھڈیگا عشقَ خیال مورت دا
پر ہن خوب طرحاں کر سمجھی گنڈھ پئی ایہہ پکی
دسی خبر نجومی والی ساری سچی حقی
جویں کیہا اس نے اگے سارا ہویا تویں
ایہہ بھی اوویں ہوون لگا کیہا نجومی جویں
گلیں ولّ نہیں تدھ ہونا نہ صبر کر بہنا
کاہنوں بھیت چھپاواں تینتھیں لازم ہے ہن کہنا
ایہہ شاہ مہرے صورتَ والے جیوں ہتھ لگے سانوں
اوہ حقیقت ساری بیٹا دساں کھولھ زبانوں
باپ میرا سلطان ملک دا شاہ صفوان بہادر
ہک دن خوشیاں اندر بیٹھا بیٹھے کول اکابر
میں بھی کول پیو دے آہا بیٹھا نال ہشیاری
اچنچیت ہنیری آئی لنگھی پائِ غباری
بعد اس تھیں دو شخص آئے سن قد وڈے رنگ کالے
جھل پیندا تکّ شکل اوہناں دی بہت ڈراون والے
باپ میرے ولّ ہو سلامی چمّ زمین ادب دی
کہن نصیب تساڈا ہووے شاہی عجم عرب دی
بعد دوائیں تھیں پھر کہندے عرض احوال تمامی
بھیجے شاہ سلیمان پیغمبر آئے اسیں سلامی
تدھ کارن اس تحفے بھیجے اے صفوان بہادر
ایہہ تکّ اسیں لیائے بغچا آن کیتو نے حاضر
شاہے حکم دتا تاں بغچا ڈٹھا کھولھ وزیراں
کپڑ-تھان اجائب نکلے نالے ایہہ تصویراں
مجلس چپّ لگی تکّ تحفہ بہت اجائب چیزاں
کجھ بیان نہ آوے کسے کر کر رہے تمیزاں
ایہہ جامے شاہ مہرے ڈٹھے جاں حضرت سفوانے
کہن لگا ایہہ کسب جنہاں دے دھنّ اوہ قصبی دانے
شاہ مہرے نورانی تکّ کے آئی شاہ حیرانی
جنہاں پریاں تحفہ آندا پچھدا اوہناں نشانی
ایہہ شاہ مہرے صورتَ زہری دسو کتھوں آئے
کس کس صورتَ دی ہے مورت کس استاد بنائے
ایسی صورتَ دھرتی اتے سوجھے نہیں اسانوں
نبی سلیماں دسو یارو آندی کس جہانوں
سبھ حقیقت دسی اوہناں ہک دن شاہ سلیماں
بیٹھا مجلس خوب سہاکے رونق گہماں گہماں
جو کجھ تابء اس دی اندر آدم جنّ حیواناں
ہر کومے دے افسر حاضر مجلس بھری دیواناں
بیٹھے پڑھدے سندے قصہ مہتر یوسف والا
سن سن حسن اوہدے دیاں گلاں کہندا شاہ اجالا
مہتر یوسف جیسی صورتَ اندر جنّ انساناں
ہور کوئی بھی ہوسی یارو پچھدا شاہ دیواناں
سبھناں عرض گزاری حضرت کد ہوسی کوئی ایسا
اگے کوئی نہ ہویا سوہنا مہتر یوسف جیسا
ہک پری سی نام اجائز دانشمند اکابر
سبھناں علماں اندر عالم سبھ ہنراں وچ نادر
قصباں علماں عقلاں ولوں ثانی اس دا ناہا
اس نے عرض نبی ولّ کیتی سن توں شہنشاہا
جو زبور داؤد نبی دی میں پڑھیا اس اندر
نسل تیری تھیں لڑکی ہوسی روشن وانگوں چندر
سوہنے نقش تے حسن بیہدا خوبی بہت لطافت
رنگ نورانی انگ سوہیلا بے حساب ملاہت
مہتر یوسف نال برابر ہوسی حسن اداؤں
جو کجھ لکھیا اوہو ہوسی ناہیں جھوٹھ خداؤں
روپ انوپ اوہدے دیاں گلاں ملکاں اندر جاسن
سارے سوہنے اس وقت دے اس در سیس نواسن
سچ کلام الٰہی اندر ہوسی یوسف ثانی
نام بدیع-ال-جمال کیہا سی کسموں پری زنانی
ہوگ بیٹی شاہپال شاہ دی اوہ شاہ رخ دا بیٹا
نبی سلیماں نوں اجائز دسیا تانا-پیٹا
ایہہ جو دیس تساڈا حضرت شرستان سنہری
اس وچ باغ ارم ہک لاسی اس مکان کچہری
جوبن اس دے دی دھم پیسی آدم تیک زیادہ
آدمیاں دی کومے وچوں صیف-ملوک شاہزادہ
شکل اوہدی دا عاشق ہو کے دیس وطن چھڈّ جائیں
گاہ کوہ قاف سمندر باریں جا ملسی اس تائیں
صیف-ملوک عاصم دا بیٹا عاصم پتّ سفوانے
تخت مصر دے والی ہوسن ہر ہک شاہ زمانے
قدرت صفت خداوند والی جاں ایہہ سنی پیغمبر
کہندا اس اجائز تائیں توں ہیں بہت اکابر
حسن بدیع-ال-جمال پری دا نالے روپ شہزادے
جامے تے کر نقش دسالیں راضی ہوواں زیادے
ہو-ب-ہُ اتاریں مورت جیوں جیوں شکل اوہناں دی
والے جتنا فرق نہ آوے دیہی وچ دوہاں دی
بیٹھ اجائز کر بسملا پکڑی قلم ہنر دی
خاصہ رکھ دھیان عقل دا کر کے غور اندر دی
جو جو صفت کتابوں ڈٹھی ہر نکشوں ہر والوں
ہو-ب-ہُ اتاری مورت فرق نہ صورتَ نالوں
جاں اس نبی سلیماں اگے ایہہ شاہ-مہرے تارے
ویکھ ہویا حیران پیغمبر صورتَ اپر اپارے
مہرے تکّ کے مہریں آیا کہیوسُ صورتَ-گررت نوں
شابش تے آفرین ہزاراں تیرے عقل ہنر نوں
قاضی تے عمرہ بنائیوسُ پریاں وچ اجائز
حکم اوہدا سبھ سر پر منن موڑن کسے نہ زائز
اس ویلے ایہہ تحفے دے کی کیتو سو اسیں روانے
شکر کیتا جے آن پچائے تیرے دولت-خانے
باپ میرے بھی تحفے بہتے جو کم-یاب نہ لبھدے
گھلے نبی سلیماں تائیں ہتھ اوہناں دے جھبدے
شاہ سفوانے نال محبت سامبھی رکھے دوویں
اس تھیں پچھے مینوں لبھے میں بھی رکھے اویں
ایہہ میراس پیو دی آہی مینوں بہت پیاری
اس ویلے کوئی اس تھیں چنگی ناہیں چیز نیاری
دنیاں اتے تیرے جیہا ناہا کوئی پیارا
تاں ایہہ تحفے تینوں گھلے ہتھیں کیتا کارا
اپنے بھانے کر بخشیشاں کیتی خوشی زیادہ
اس خوشی دی جائے ہویا درداں در کشادہ
جے میں جاناں ایس خوشی دے بنسن غم ہزاراں
ایہہ شاہ-مہرے وچ سمندر ڈوباں سنے پٹاراں
ہن کجھ وسّ نہ میرا تیرا ہو گیا جس ہونا
پتر باپ دوہاں نوں بیٹا بھائِ پیا نت رونا
اوہ دوئیے شاہ گئے جہانوں تاں کم مشکل آیا
صیف-ملوک اگے ایہہ قصہ عاصم شاہ سنایا
ایہہ حقیقت سن شاہزادہ کردا شکر بیچارا
اسے دنیاں اتے وسدا کدھرے یار پیارا
دیس بدیسیں پھردا رہساں جاں تکّ ہوگ ہیاتی
متّ سببّ بناسی مولٰی لبھسی وسط کھڑاتی
اس گلوں کجھ ہوئی تسلی نالے عاصم شاہے
فوجاں کڈھ تیاری کیتی دتا حکم سپاہے
ستّ ہزار جوان بہادر جنگی لاٹ مریلے
دھپا کھائِ جنہاں دا نسن خونی ہاتھی فیلے
تھکن نہیں لڑائی کردے دم دم ہون سوائے
حملہ ویکھ اوہناں دا باروں سیر ببر نسّ جائے
سبھ قواعد جنگ کرن دے جانن ہر ہتھیاروں
زرہّ خود فولادی لاون نیزیوں تے تلواروں
کر کر بہت لڑائیاں اگے آئی اوہناں دلیری
سن کے خبر لڑائی والی کردے خوشی ودھیری
موتوں خوف نہ کھاون ذرہ بہت دلیر دلاں دے
وچ میدان لڑائی والے پاؤں سیر ہو جاندے
نیزہ پھیرن دشمن گھیرن دھڑ توں سیس ادھیڑن
دشمن کون فلک دے ہندو ٹوپی سر توں گیرن
ایسے مرد زورآور چن کے کیتے چا روانے
مانی تے ارینگ برابر ہور مصور دانے
لکھ دتے کر عہد اوہناں نوں ملک معاش جاگیراں
دیساں جیکر ہویاں مطلب خوشی ہووے دلگیراں
ہر ہر طرف روانہ کیتے کیہا ذرا نہ سنگو
خرچ کرو کھڑ نال خزانے ہور گھلاں جو منگو
ہر ہر ملک آدم دے اندر ویکھ آؤ سبھ شہراں
جس جائے کوئی سوہنا ہووے وچ حسن دیاں لہراں
جے کوئی ہووے شہزادی سوہنی ہرگز نظر نہ آوے
صورتَ اس دی لکھو ساری جیوں محرم دس پاوے
جے مشہور ہووے وچ شہراں آفت حسن اداؤں
فتنہ دوز جگت دی ظالم چتّ کھڑے ہر داؤں
اشوے ناز فریب زنانے کر کے جیؤ بھلائے
ٹور لٹکدی اکھ مٹکدی گلیں دل پرچائے
ایسی صورتَ دی جس پاسے دس پوے اس لوڑے
کنیں سن کے اکھیں تکّ کے مورت لکھے نہ چھوڑے
جے کوئی خبر پری دی آنے یا اس باغ ارم دی
دس اوٹھ سونے دے بھر دیواں لوڑ نہ رہسو درم دی
کرساں خاص وزیراں وچوں خلعت سر تے دھرساں
ہور ولایت منگے جہڑی دیساں عذر نہ کرساں
لشکریاں دل تازہ ہویا عہد لکھائے شاہی
زر دا تمء برا اس اتے دیون سر سپاہی
رخصت ہوئِ امیراں تدائیں ملکو ملکی چلے
کوئی مدینہ-پاکیا کوئی حضرت مکے گھلے
کوئی عدن نوں کوئی عرب نوں کوئی رومے کوئی شامے
بائزے اسکندریا لوڑن بائزے یمن مقامِ
بائزے ہند جنوبی پھردے دیہلی شہروں دوناں
ہکناں وچ پنجاب زمیں دے سبھنیں شہریں بھوناں
کوئی مشرک کوئی مغرب دکھن گٹھّ شمالی
کوئی لوڑے کشمیرے کوئی کنڈھی جموں والی
کوئی ززیرے ٹاپو لوڑن کوئی تبت لداکھاں
سمرکند سی چند اجیہے لوڑ رہے کی آکھاں
ہک محیط سواہل بھالن ہک قلزم افرنجیں
ہک تاتار ہک گئے اراکے ہک مبارک گنجیں
ہک قابل قندھار خراساں ہک ہرات بخارے
ہک نندن ہک کیر فرنگی ہک گئے زنگبارے
کجھ روسے کجھ چین ماچینے کجھ آئے ترکاننوں
کوئی نقش چگنزی دے تکن کجھ لوڑن کنانوں
خوارزم شیراز مصلا غزنی غور تے لارے
جام بھمبور تے بابل تبرز ماوراؤل نہر کنارے
کوئی یردن اعزاز ڈھونڈیندے کوئی گئے سن چینوں
طے کیتی سبھ دھرتی اوہناں کئی لڑیندے ملینوں
ہک بغداد جیلان مبارک ہو کے شاد سدھائے
واہ محمد بھاگ اوہناں دے جو اس پاسے آئے
ڈھونڈ تھکے ہر دیس ولایت شہراں تائیں پنیا
بدیع-جمال تے باغ ارم دا کدھروں نام نہ سنیا
نام بدیع-ال-جمال پری دا عربی رسمے والا
ہندی بیتاں وچ نہ میوے کیتا بہت سمبھالا
تاں بدیع-جمال بنایا فارسیاں دی ڈولے
اوہ بھی بائزے بینت تروڑے جے کوئی پردہ پھولے
دو تنّ نام پری دے رکھے سمجھو ہر سیانا
جتھے جائ بلانے والی اکثر نام بلانا
کدھرے عجب-جمال کہانگا کدھرے شاہ-پری کر
بہتے ناؤں والا ہکو سمجھو گلّ کھری کر
عاصم شاہ دے بھیجے بندے لوڑ تھکے ہر جائی
عجب جمال تے باغ-ارم دی کسے نہیں دسّ پائی
برس دہاں دی کر کر دھائی پھیر مصر نوں آئے
چا ہکسے شہزادی والے صورتَ نقش بنائے
کر تصویراں با تدبیراں آن امیراں دھریاں
ہک تھیں ہک چڑھندی صورتَ وانگو حوراں پریاں
جے شہزادے دے من بھاون تاں تعریف بناواں
کاہنوں اوہناں وزیراں وانگر میں بھی قلم گھساواں
توڑے ہوون سونا موتی جے دلبر نہیں تکے
موتی روڑ دسن بھسّ سونا کیہا مردے پکے
عاصم شاہ کہے سبھ یاراں بھیت نہ دسو کائی
متّ نہ-امید ہو کے شاہزادہ بنے شتاب سودائی
شہزادے پر سمجھ لیا سی اس تھیں کون چھپائے
شاہ-پری تے باغ-ارم دی ناہیں خبر لیائے
جے کر کول اوہناں دے ہندی خبر کوئی دلبر دی
شاہزادہ خشبوئیؤں لبھدا جیوں یعقوب مصر دی
خبر ہوئی شہزادے تائیں سبھ بھیجے مڑ آئے
باغ-ارم تے بدیع جمالوں نہ کوئی پتہ لیائے
پاڑ پوشاک سٹی شہزادے ہنجھو نیر چلاوے
ہو بے ہوش سودائیاں وانگر راگ غماں دے گاوے
پیا ہنیر غبار جہاناں یار نہیں ہتھ چڑھیا
لمی رات وچھوڑے والی جیؤ غضب نوں پھڑیا
کس سنگ پھولاں دکھ سجن دے سول ہڈاں وچ وڑیا
دل وچ یار محمد کاہنوں ہوراں پچھاں اڑیا
جے کر بدیع-جمال میرے تھیں منگ گھلے دل جانی
دل تے جان کراں نذرانہ دھڑ ہووے قربانی
جے اج اس دے باغ-ارم دی واؤ اس پاسے وگے
اسے دم دم چھوڑ دیہی نوں مگر واؤ دے لگے
نہ دل وسّ نہ دسّ سجن دی جھلس لیا اس اگے
تانگھ پڑی جیوں سانگ کلیجے ٹانغ نہیں ہتھ لگے
درداں مار نمانا کیتا کونج وانگر کرلاندا
پٹ پٹ سٹدا وال سرے دے مول نہیں شرماندا
خبر ہوئی جد باپ بیچارے بیٹے دے اہوالوں
عاصم نوں غم لگا بہتا صیف-ملوکے نالوں
جے کوئی شاہ ملکاں دا ہووے مایہ دولت والا
اس گھر اکو ہووے بیٹا سوہنا روپ نرالا
اس نوں مرض لگے کوئی بھاری لا دوا علاجوں
اچنچیت نسے ہو جھلا ملکوں دیسوں راجوں
بڈھا ہووے باپ نمانا اوہ جوان رنگیلا
تاں پھر باپ شوہدے دا یارو کی کجھ ہندا حیلہ
رو رو عاصم شاہ پکارے غم دے لشکر بھارے
میرے تے نت چڑھ چڑھ آون ہک تھیں ہک نیارے
جس دن گھر اولاد نہ آہی ہے ساں درد وہونا
جاں اولاد لدھی غم مینوں دینا آیا دونا
ہن بیٹے دی ویکھ مصیبت لگا برا اندیشہ
فرزنداں دے پھٹّ نہ مولن دن دن پوندا ریشا
غور دلاسے کر کر تھکا عاصم شاہ بہتیرے
بیٹے دا خفکان نہ جاندا دم دم ہوئے اگیرے
اوڑک عاصم شاہ پتر نوں اپنے کول منگاندا
پند نصیحت حالَ حقیقت اچھی طرحاں سناندا