မာတိကာ
| ←အမှာစာ | မိရိုးဖလာလွန် ဗုဒ္ဓဘာသာ (၁၉၇၅ ခုနှစ်) by မာတိကာ |
ဘာသာရေးအခြေခံ→ |
မာတိကာ
အကြောင်းအရာ
အခန်း (၁)
ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုတာဘာလဲ
ဗုဒ္ဓပွင့်ရာကာလနှင့် ဒေသ
ဗုဒ္ဓမပွင့်မီ အင်ဒိယဘာသာများ
ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် နတ်ကိုးကွယ်မှု
ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဟိန္ဒူဘာသာ
ဘုရားကို ဘာကြောင့်ကိုးကွယ်ကြသလဲ
အနတ္တနှင့် ဥစ္ဆေဒဝါဒ
ပြတ်စဲဥစ္ဆေဒဝါဒအပြစ်
ဗုဒ္ဓဝင်အကျဉ်း
ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘာကြောင့် အရှည်တည်တံ့သလဲ
ဗုဒ္ဓဘာသာ ပျံ့နှံ့ပုံ
ထေရဝါဒဂိုဏ်းနှင့် မဟာယာနဂိုဏ်း
မြန်မာပြည် ဗုဒ္ဓဘာသာအစ
ဗုဒ္ဓဘာသာမရောက်မီ မြန်မာတို့၏ ဘာသာရေး
ဘာသာရေး ယဉ်ကျေးမှုများ ရောထွေးတတ်ခြင်း
အနော်ရထာနှင့် နတ်ကိုးကွယ်မှု
အရည်းကြီးရဟန်းများ
အနော်ရထာ အရည်ကြီးရဟန်းများကို နှိမ်ခြင်း
ရဟန်းတော်နှင့် ဗေဒင်ဆေးဝါးအတတ်
လောကီကျိုးအတွက် နတ် ဗေဒင်ကိုအားကိုး
ဗေဒင် ၄ ပုံနှင့် ဗေဒင်အဟော
ဗေဒင်မန္တာန် တကယ်မှန်သလား
ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာစစ်ရဲ့လား
ဗုဒ္ဓ၏ တရားအနှစ်ချုပ်
ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဟူသည်
ရတနာသုံးပါးဟူသည်
အခန်း (၂)
ဘုရားဆိုတာဘာလဲ
ဘုရားဟု ခေါ်ရခြင်းအကြောင်း
ဘုရားနှင့် ဗုဒ္ဓ
ဘုရားကိုယ်စား စေတီများ
စေတီဆိုတာဘာလဲ
စေတီနဲ့ဘုရား တူမတူ
ဓာတုစေတီ
ဓမ္မစေတီ
ဥဒ္ဒိဿစေတီ
ပရိဘောဂစေတီ
ဗောဓိပင် ကိုးကွယ်မှုအစ
ဗောဓိပင်သည် သစ်ပင်တစ်မျိုးမဟုတ်
ဆင်းတုအစ ဘယ်တုန်းက
သက်တော်ရှိစဉ် ရုပ်တုမရှိ
ဘုရားရှင် နားတော်ပခုံးထိသလား
ဘုရားရှင် မကိုဋ်သရဖူဝတ်သလား
ဒက္ခိဏသာခါပုံ ကျမ်းဂန်နှင့်မညီ
ဘုရားရှင်မှာ သျှောင်ထုံးမရှိ
ဘုရားရှင်ကြွရာ ခြေရာမထင်
ခြေတော်ရာသည် ဥဒ္ဒဿစေတီ
အနေကဇာတင်တယ်ဆိုတာ ဘာလဲ
ဘုရား ၅ ဆူ၊ ၇ ဆူ၊ ၉ ဆူ ရေတွက်ပုံ
ဘုရားကိုးဆူ ပူဇော်ဓလေ့
နှစ်ကျိပ်ရှစ်ဆူဘုရားရေတွက်ပုံ
သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာလာ ၅၁၂၀၂၈ ဆူ ဘုရားများ
သမ္ဗုဒ္ဓေဂါထာ သိစရာများ
အခန်း (၃)
ဘာကြောင့် တရားခေါ်သလဲ
ပိဋကတ်သုံးပုံဆိုတာ ဘာလဲ
နိကာယ်ငါးရပ်ဆိုတာ ဘာလဲ
ဗေဒင်လေးပုံ
သာသနာဆိုတာဘာလဲ
စာသင်နည်းသုံးမျိုး
ပရိယတ်နှင့် ပဋိပတ် ဆက်စပ်ပုံ
ကိုယ့်ကိုယ်နှင့် တရား အားကိုးအားထား
ဘုရား သံဃာ ကိုးကွယ်ရကြောင်း
ဓမ္မ = တရားဆိုတာ ဘာတွေလဲ
မဂ်ဖိုလ်ရမှ အပါယ်ဘေးစိတ်ချ
တရားတော်ကို ပူဇော်ပုံ
အခန်း (၄)
သံဃာဆိုတာ ဘာလဲ
သံဃာနှစ်မျိုး
ဦးပဉ္စင်း ရဟန်း ဘုန်းကြီး ဆရာတော်
ရတနာမြတ်သုံးပါး
သံဃာတော်များကျေးဇူး
သံဃာတော်များကို လှူရကြောင်း
အခန်း (၅)
ရှိခိုးနှင့် ကန်တော့ တူမတူ
သြကာသဟာ ရှိခိုးလား ကန်တော့လား
အကြီးက အငယ်ကို၊ ရဟန်းက လူကို ကန်တော့နိုင်သည်
ကန်တော့ဖို့ ဘုရားဟောသလား
ကန်တော့လို့ အပြစ်ပျောက် မပျောက်
သြကာသမူကွဲများ
သြကာသအဓိပ္ပာယ်
ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မနောကံ
ရှိခိုးခြင်းနှင့် ပူဇော်ခြင်း
မြတ်သော ပူဇော်ခြင်း
ဖူးမြော်ခြင်း ကန်တော့ခြင်း
အခန်း (၆)
ဆုတောင်းရုံနဲ့ ရသလား
ဆုတောင်းဖို့ လို မလို
အပါယ်လေးပါး
ကပ်သုံးပါး
ရပ်ပြစ် ၈-ပါး
ရန်သူမျိုး ၅-ပါး
ဝိပတ္တိတရား ၄-ပါး
ဗျဿနတရား ၅-ပါး
မဂ်၊ ဖိုလ်၊ နိဗ္ဗာန်
ဆုပေးလို့ ရ မရ
အခန်း (၇)
ငါးပါးသီလခံပုံ
သီလကို တောင်းလို့ ပေးလို့ ရ မရ
သရဏဂုံဆိုင်ရာ သိစရာများ
သေရင် ဘာကြောင့် သရဏဂုံတင်သလဲ
ဂုဏ်တော်ပွားလို့ အကြောက်ပြေသလား
ကံငါးပါး အကျိုးနှင့် အပြစ်များ
သီလကျိုးပေါက် ပြောက်ကျားပုံ
သီလဆိုင်ရာ သိစရာများ
တစ်လမှာ ဥပုသ်နေ့ ၆ နေ့
ဥပုသ်နေ့မဟုတ်ပဲ ဥပုသ်စောင့်လို့ ရ မရ
ဥပုသ်ဆိုင်ရာ သိစရာများ
သိင်္ဂါလောဝါဒလာ ကျင့်ဝတ်များ
အခန်း (၈)
ရှိခိုးခြင်းဟူသည်
ဘုရားပင့်၍ ကြွ မကြွ
ဘုရားရှိခိုးဖို့ လို မလို (ရှင်ဝက္ကလိအား ဘုရားမိန့်ချက်)
အသက်မရှိ ဘုရားဆင်းတုရှိခိုး လှူဒါန်းလို့ကုသိုလ်ရ မရ
သာသနာ့ကုန်မျိုးစုံဆိုင်
အကောင်းဆုံးဘုရားရှိခိုး
အနန္တငါးပါးဘုရားရှိခိုး
ဗုဒ္ဓဝင် ဘုရားရှိခိုး (လယ်တီ)
ဗုဒ္ဓဝင် ဘုရားရှိခိုး (ဝိဇ္ဇောဒယ)
အခန်း (၉)
ဆွမ်း ရေချမ်း ဆီမီးကပ်လှူခြင်း
ရုပ်ပွားဆင်းတု ဆွမ်း ရေကပ်လို့ ကုသိုလ် ရ မရ
ဆွမ်း ရေ ကပ်ခြင်းအစ
သားငါးဟင်းနဲ့ ဆွမ်းတော်တင်ကောင်းသလား
ဆွမ်းတော်တင်စားလို့ ဘုန်းနိမ့်သလား
ဆွမ်းတော်ကျ သံဃာလှူလို့ ကောင်း မကောင်း
ဆွမ်းတော်ကြီးတင်ပွဲ
ဇနီးဆွမ်းတော်တင်က ခင်ပွန်းကုသိုလ် ရ မရ
ဆွမ်း၊ ရေ၊ ပန်း၊ ဆီမီးကပ်ပုံ
အခန်း (၁၁)
ပရိတ်ဆိုတာ ဘာလဲ
ပရိတ်ရွတ်ခြင်းအစ
ပရိတ်ငယ်ရှိသလား
ပရိတ်ကြီးအချို့ ဘုရားဟောမဟုတ်ဘူးဆိုတာ မှန်သလား
ပရိတ်ကြီး၏ အနှစ်သာရများ
နတ်တွေက လူတွေကို အန္တရာယ်ကင်းအောင် လုပ်နိုင်သလား
ပရိတ်နာလို့ အကျိုးရပုံများ
ဘုရားလက်ထက် ပရိတ်ရွတ်မှု ရှိသလား
ပရိတ်တွေဟာ ကိုယ်တိုင်ကျင့်စရာ
လူတွေက နတ်ကို ပူဇော်ပသ ထိုက်သလား
နတ်ပူဇော်ခြင်းနဲ့ ကိုးကွယ်ခြင်း
မေတ္တသုတ်ဆိုင်ရာ သိမှတ်စရာများ
မေတ္တသုတပါဠိနဲ့ အဓိပ္ပာယ်အကျဉ်း
အခန်း (၁၁)
မေတ္တာဆိုတာဘာလဲ
ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥပေက္ခာဟူသည်
ဗြဟ္မဆိုရ်တရား
မေတ္တာရှေ့သွား ကျင့်ဝတ်များ
လူတစ်ယောက်အပေါ် မေတ္တာလေးချက်သာပို့နိုင်
၅၂၈ သွယ် မေတ္တာပို့ပုံအကျဉ်း
၅၂၈ သွယ် မေတ္တာပို့ပုံအကျယ်
မေတ္တာပို့လို့ ရောက်သလား
မေတ္တာမတုံ့ပြန်သူအပြစ်
မေတ္တာနဲ့ အချစ်
မေတ္တာရဲ့ အနီးရန်၊ အဝေးရန်
အစအဆုံး မေတ္တာမပို့ရသူနဲ့ ပို့ရသူ
မေတ္တာအကျိုး ၁၁-မျိုး
ကရုဏာ မုဒိတာ ဥပေက္ခာ ၁၃၂ စီးပွားပုံ
အခန်း (၁၂)
အမျှဝေပုံ
အမျှဝေပေးတိုင်းမရ
ကုသိုလ်ကို ရောင်းလို့ ဝယ်လို့ရတယ်
ယမမင်းဆိုတာ ဘာလဲ
အမျှမဝေပဲ သာဓုခေါ်လို့ ပြိတ္တာများ အကျိုးမရ
သာဓုခေါ်က အကျိုးရပုံ
အခန်း (၁၃)
ပုတီးစိပ်ဆိုတာ ဘာလဲ
ပုတီးစိပ်အကြောင်း ပိဋကတ်မှာမရှိ
ပုတီးစိပ်တာ ဘာသာရေးပြင်ပလား
ဘာဝနာစိတ်အလုပ်ကို ပုတီးရုပ်တွေနဲ့ လုပ်နိုင်သလား
ပုတီးဘယ်လိုစိပ်ရသလဲ
ပုတီးစိပ်ပုံ
အကြားအမြင်ရနိုင်သလား
သမထအားထုတ်ရင် ဘာရမလဲ
ဝိပဿနာအားထုတ်ရင် ဘာရမလဲ
စျာန်လျှောသလို မဂ်ကောလျှောပါသလား
အရိယာတွေသေရင် ဘယ်ဘုံမှာဖြစ်သလဲ
အခန်း (၁၄)
ဒါနဆိုတာ ဘာလဲ
ပေးသမျှ ဒါနဖြစ်ပါသလား
ဒါနအင်္ဂါ ၄-ပါး
ရေစက်မချပဲ အလှူ မြောက် မမြောက်
ကျမ်းဂန်လာနဲ့ မြန်မာတို့ ရေစက်ချမတူ
ဒါနသံသရာရှည်သလား
အကျိုးကြီးသော အလှူဖြစ်ရန်
ဥစ္စာပစ္စည်း သုံးစွဲနည်း
လှူလိုက်ရင် ကုန်တာပဲ အဖတ်တင်သလား
နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းထဲမှာ ဒါနမပါကြောင်း
အခန်း (၁၅)
လူလူချင်း မတူအောင် ကံကပြုပုံ (သုဘအမေးနှင့် ဗုဒ္ဓအဖြေ)
နိဂုံး
ဤစာအုပ် ဘာကြောင့်ရေးရသလဲ
***
စာရေးသူတွင် သမီး ၃ ယောက်၊ သားတစ်ယောက်ရှိ၏၊ အကြီးဆုံးမှာ ၁၂ နှစ်ရွယ်ရှိ၍ အငယ်ဆုံးမှာ ၆ နှစ်ရွယ်ရှိ၏၊ သူတို့၏ အဘွားသင်ပေးထားသဖြင့် ကလေးများသည် သြကာသ၊ ငါးပါးသီလတောင်းနှင့် ဂုဏ်တော်များကို ပါဠိလိုဆိုတတ်နေ၏၊ သို့ရာတွင် ပါဠိဘာသာဖြင့် ရေးသားထားသော သရဏဂုံနှင့် ငါးပါးသီလ ဂုဏ်တော်များကိုသူတို့ ဘာမှန်းမသိ။ ဘုရား တရား သံဃာကို ဘာမှန်းမသိ။ ဘာကြောင့် ရှိခိုးနေမှန်း မသိ။ အဘွားဖြစ်သူ သင်ပေးသည့်အတိုင်း ကျက်မှတ်ထား၏၊ လူကြီးများက ဘုရားရှိခိုးဟု ဆိုသောအခါ အစဉ်အတိုင်း ဘာမှမသိဘဲ တစ်ခုပြီးတစ်ခု ဆက်ဆိုသွား၏၊ စာရေးသူလည်း ငယ်စဉ်က သဒ္ဒါနှင့် ပိဋကတ်တို့ကို သင်ယူတတ်မြောက်လာမှ ကိုယ်တိုင်ငယ်စဉ်က ဆိုခဲ့သော စာများ၏ အဓိပ္ပာယ်ကို သိ၏၊ စာရေးသူကဲ့သို့ ပါဠိသဒ္ဒါကို မတတ်မြောက်သူများ သူတို့ဆိုနေသည့် ပါဠိဘာသာဖြင့်ရေးသားထားသော ဘာသာရေးကျင့်ဝတ်များ၏ အဓိပ္ပာယ်ကို သိကြမည်လောဟု သံသယဖြစ်မိ၏၊ ထိုစဉ်ကပင် အဓိပ္ပာယ်မသိဘဲ အလွတ်ကျက် ရွတ်ဆိုနေသော ပါဠိဘာသာဖြင့် ရေးသားထားသည့် ကျင့်ဝတ်တို့ကို လူတိုင်းနားလည်အောင် အသိယှဉ် ဗုဒ္ဓဘာသာစာအုပ်ကို ရေးမည်ဟု ဆုံးဖြတ်ခဲ့၏၊ သို့ရာတွင် မိမိကိုယ်တိုင် ပညာအမျိုးမျိုးကို လေ့လာနေရသဖြင့် မရေးဖြစ်ခဲ့။ ယခု စာရေးသူ၏ သားသမီး များလည်း ပါဠိစာသားတို့ကို အဓိပ္ပာယ်မသိဘဲ ဆိုနေကြ၏၊ အချို့ ပါဠိစာသားများပင် မမှန်မကန်ဖြစ်နေ၏၊ ထို့ကြောင့် ကလေးများအား အခြေခံဘာသာကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာတို့ကို တစ်နေ့ နည်းနည်းချင်း ဘုရားရှိခိုးပြီးတိုင်း ရှင်းပြရန် စိတ်ကူး ပေါ်လာ၏၊
စာရေးသူ၏ သားသမီးများမှတဆင့် အခြားကလေးငယ်တို့၏ ဘဝကိုလည်း စဉ်းစားမိလာ၏၊ စာရေးသူမှာ ပါဠိဘာသာနှင့် ပိဋကတ်စာပေများ တတ်ကျွမ်းသောကြောင့် သားသမီးများကို ဘာသာရေးအခြေခံများ ရှင်းပြရန် စိတ်ကူးရ၏၊ စိတ်ကူးဝံ့၏၊ ထိုသို့ ပါဠိနှင့် ပိဋကတ်မတတ်သော မိဘများအဖို့ သူတို့ငယ်စဉ်က ရရှိခဲ့သည့် ပါဠိစာပေများကို သူတို့၏ သားသမီးများအား အလွတ်ရွတ်စေရုံမှတပါး ဘာမျှရှင်းပြနိုင်ကြမည် မဟုတ်ပေ။ ထို့ကြောင့် စာရေးသူ၏ သားသမီးများအား ဘာသာရေး အခြေခံများ ရှင်းပြရန်လိုသကဲ့သို့ မြန်မာတစ်ပြည်လုံးရှိ မိဘများ၏ သားသမီးများကိုလည်း ရှင်းပြရန် လိုအပ်လျက်ရှိကြောင်း ထင်မြင်လာပေသည်။ ထိုအခါကျမှ ငယ်စဉ်က ဆုံးဖြတ်ထားခဲ့သော ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ရှင်းလင်းချက်စာအုပ် ရေးရန်ကို သတိ ပြန်ရလာ၏၊ စာရေးသူ၏ သားသမီးများနှင့်အတူ တစ်ပြည်လုံးရှိ မိဘများ၏ သားသမီးများကို တပြီုင်တည်း အခြေခံ ဘာသာ ရေး သိမှတ်ဖွယ်များကို ရှင်းပြနိုင်ရန်အတွက် ဤစာအုပ်ငယ်ကို ရေးသားရခြငး ဖြစ်ပါသည်။
မိရိုးဖလာလွန် ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုတာ ဘာလဲ
***
မိရိုးဖလာလွန် ဗုဒ္ဓဘာသာကို ပီပီပြင်ပြင် သိရှိနိုင်ရန် မိရိုးဖလာ ဗုဒ္ဓဘာသာကို သိထားသင့်သည်။ မြန်မာတို့သည် အနော်ရထာ မင်းလက်ထက်မှစ၍ တစ်ပြည်လုံး ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာကို ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ ထိုသို့ ဘိုးဘေးဘီဘင်မှ အစဉ်ဆင်းသက် လာ ခဲ့၍ အကြောင်းအကျိုး စိစစ်ဝေဖန်ခြင်းမပြုဘဲ လက်ခံကျင့်သုံးနေသော ဗုဒ္ဓဘာသာကို မိရိုးဖလာ ဗုဒ္ဓဘာသာဟု ခေါ်သည်။ မိရိုးဖလာ ဗုဒ္ဓဘာသာသည် မှန်ကန်သော ဗုဒ္ဓဘာသာပင်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုသို့ မှန်ကန်သဖြင့် ကျိုးကြောင်း စိစစ်စရာ မလိုတော့ သောကြောင့် လူကြီးများကလည်း စိစစ်မပြကြ၊ လူငယ်များကလည်း မေးမြန်းစိစစ်လေ့မရှိကြဘဲ အစဉ်အလာအတိုင်း လက်ခံ ကျင့်သုံးခဲ့ကြသည်။
အခြားဘာသာဝင်တစ်ဦးဦး သို့မဟုတ် ဘာသာရေးကို လုံးဝမကိုးကွယ်သော ရုပ်ဝါဒီတစ်ဦးဦး၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဖြစ်သော်လည်း အကျိုးအကြောင်း ဝေဖန်ဆန်းစစ်ပြီးမှ လက်ခံလိုသော ဝိဘဇ္ဇဝါဒီတစ်ဦးဦးက ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ကျင့်ဝတ်များအပေါ် အကျိုး အကြောင်း ဝေဖန်ဆန်းစစ် မေးမြန်းလာသောအခါ မိရိုးဖလာ ဗုဒ္ဓဝါဒီသည် ရှင်းလင်းဖြေဆိုနိုင်စွမ်း မရှိတော့ပေ။ ကိုယ့်မြင်း ကိုယ်စီး အထီးမှန်း အမမှန်းမသိ ဖြစ်သည်။ အဟံ ဘန္တေ၊ ဣတိပိ သော ဘဂဝါ၊ သဗ္ဗေ သတ္တာ အဝေရာ ဟောန္တု စသည့် ပါဠိတွေ ကို ချောချောမောမော ဆိုတတ်သည်။ ထိုပါဠိတွေက ဘာအဓိပ္ပာယ်ပြမှန်း မသိသည်ကများပြီး အဓိပ္ပာယ်သိသူတိုင်းလည်း ဘာကြောင့်သီလတောင်းရသည်၊ ဘာကြောင့် ဘုရားဂုဏ်တော် ပွားရသည်၊ ဘာကြောင့်မေတ္တာပို့ရသည်၊ ထိုသို့ သီလတောင်း၊ ဂုဏ်တော်ပွား၊ မေတ္တာပို့သဖြင့် ဘာအကျိုးတွေကို ရမည် စသဖြင့် ခြေခြေမြစ်မြစ်သိသူက နည်းလှသည်။ ဤဗုဒ္ဓဘာသာမျိုးကို မိရိုးဖလာ ဗုဒ္ဓဘာသာဟု ခေါ်ပါသည်။ ကုလာစာရခေါ်-မျိုးရိုးစဉ်လာ ဗုဒ္ဓဘာသာဟု ခေါ်ပါသည်။ ကံ ကံ၏အကျိုးကို ယုံကြည်မှု သက်သက်ဖြင့် မိရိုးဖလာအစဉ်အလာအရ ပြုအပ်သော ကုသိုလ်ကောင်းမှုသည် အကျိုးပေးမထက်သန်လှပါ။
မိဘတွေ ဘုရားရှိခိုးသည်ကိုမြင်၍ ကြား၍ ဘုရားရှိခိုးခြင်းမျိုး၊ သူတစ်ပါး ဆွမ်းလောင်းသည်ကို မြင်၍ ဆွမ်းလောင်းခြင်မျိုး၊ သဗ္ဗေ သတ္တာ အဝေရာဟောန္တု သူတစ်ပါးဆို၍ လိုက်ဆိုခြင်းမျိုးမဟုတ်ပဲ ဘုရားရှင်၌ ရှိခိုးပူဇော်ထိုက်သော ဂုဏ်တော်များရှိ၍ ထိုဂုဏ်တော်များကို အောက်မေ့ရှိခိုးပူဇော်ခြင်း၊ သံဃာတော်တို့၌ ပစ္စည်းလေးပါး လှူဒါန်းထိုက် ရှိခိုးထိုက်သော ဂုဏ်များ ရှိမှန်း သိ၍ ထိုဂုဏ်တော်များကို မှန်းဆလှူဒါန်းရှိခိုးခြင်း၊ မေတ္တာ၏ အကျိုးအာနိသင်များကို သိရှိ၍ သတ္တဝါတို့အပေါ်၌ ချမ်းသာစေလိုသော မေတ္တာစိတ်ကို ပို့လွှတ်ပွားများခြင်းမျိုးသည် မိရိုးဖလာ ဗုဒ္ဓဘာသာတို့ ကျင့်ရိုးကျင့်စဉ်ကို လွန်မြောက် သွားသောကြောင့် မိရိုးဖလာလွန် ဗုဒ္ဓဘာသာဖြစ်၏၊ အသိဉာဏ်ပညာနှင့်ယှဉ်သော ဉာဏသမ္ပယုတ် ဗုဒ္ဓဘာသာဖြစ်၏၊ အသိဉာဏ်နှင့်ယှဉ်၍ ပြုလုပ်အပ်သော ကုသိုလ်ကောင်းမှုများသည်သာ အဆင့်မြင့်သော တိဟိတ်ကုသိုလ်ဖြစ်၍ အထက်တန်း ကျသော အကျိုးကို ပေးနိုင်၏၊
ဤစာအုပ်သည် မိရိုးဖလာ ဘာသာအဆင့်ကို လွန်မြောက်၍ အသိဉာဏ်နှင့်ယှဉ်သော ဉာဏသမ္ပယုတ် ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ တိဟိတ် ဗုဒ္ဓဘာသာဖြစ်အောင် ဗုဒ္ဓဘာသာ မြန်မာအများစု ပြုလုပ်နေသည့် ကုသိုလ်ရေး လုပ်ငန်းများကို အကျိုး အကြောင်း စိစစ်ဝေ ဖန်ပြသောကျမ်းဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ဤကျမ်း၏အမည်ကို မိရိုးဖလာလွန် ဗုဒ္ဓဘာသာဟု မှည့်ခေါ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
ဤစာအုပ် ဘယ်လိုရေးသလဲ
***
ဤစာအုပ်ကို ကလေးငယ်များအတွက် ရည်ရွယ်၍ ရေးသည်။ ကလေးတိုင်းသည် စကားပြောတတ်၏၊ သို့ရာတွင် ကလေးတိုင်း စာဖတ်တတ်ဦးမည် မဟုတ်ပေ။ ကလေးငယ်များအဖို့က စာပေရေးဟန် ဝါကျခန့်ခန့်ညားညား ရေးသည်ထက် စကား ပြောဟန်ဖြင့် ရေးခြင်းက ကလေးများအဖို့ ပို၍ လွယ်ကူမည်။ ညီအစ်ကို မောင်နှမတစ်စုတွင် စာဖတ်တတ်သူ တစ်ယောက် ရှိပါက ထိုသူဖတ်ပြခြင်းဖြင့် သူကိုယ်တိုင်က ကျန်လူများကို ရှင်းပြပြောဆိုနေသကဲ့သို့ ဖြစ်မည်။ နားထောင်နေသူအဖို့လည်း ပို၍ လွယ်ကူစွာ နားလည်နိုင်မည်။ ထို့ကြောင့် ခန့်ညားသော စာပေပုံစံဖြင့် မရေးဘဲ နားလည်ရန် လွယ်ကူသော စကားပြောဟန်ဖြင့် ရေးထားသည်။
ကလေးငယ်များ စိတ်ဝင်စားလာစေရန်နှင့် အဓိပ္ပာယ်နားလည်မှု ပိုမိုရှင်းလင်းစေရန် အမေးအဖြေပုံစံဖြင့် ရေးထားသည်။ ဤစာအုပ်ပါ အမေးအဖြေတို့ကို တစ်ဆက်တည်းဖတ်သွားခြင်း မပြုဘဲ ပထမစာဖတ်တတ်သူက ဤစာအုပ်ပါ ပုစ္ဆာကိုမေး၍ ကျန်သူများက မိမိသိသလောက် ဖြေကြည့်ကြရမည်။ ထိုသို့ဖြေကြည့်ပြီးမှ ဤစာအုပ်ပါ အဖြေများကို ဆက်လက်နားထောင် မှတ်သားရမည်။ ဤသို့ ကလေးငယ်များကို ကိုယ်တိုင်ဖြေစေခြင်းဖြင့် စိတ်ဝင်စားလာစေရန်အတွက် အမေးအဖြေပုံစံဖြင့် ရေးထားပါသည်။
ဤစာအုပ်ကို ကလေးသူငယ်များအတွက် အဓိကထား၍ရေးသည်။ ထို့ကြောင့် ပညာရှင်သုံး ကျမ်းဂန်ကြီးများမှာကဲ့သို့ ဘယ်ပါဠိတော်၊ ဘယ်အဋ္ဌကထာ၊ စာမျက်နှာဘယ်လောက်တွင် ဘယ်လိုဆိုထားသောကြောင့် ဘာဖြစ်ရမည်၊ ဘာလုပ်ရမည်ဟု ကျမ်းကိုး ကျမ်းညွှန်းများကို မရေးထားပါ။ အချို့ ပြဿနာပေါ်နိုင်သည့် နေရာများတွင်သာ ကျမ်းကိုးညွှန်ပြထားပါသည်။ အကိုးအကား မပြထားသော်လည်း ဤစာအုပ်ပါ အကြောင်းအရာအားလုံးမှာ နိကာယ်ငါးရပ် ပါဠိတော်၊ အဋ္ဌကထာ၊ ဋီကာလာ အဓိပ္ပာယ်များကို မြန်မာစကားဖြင့် ထုတ်နုတ်ရေးသားထားခြင်းဖြစ်သည်ဟု မှတ်ယူကြပါရန် ဖြစ်ပါသည်။
ဤစာအုပ်မှာ ဘာတွေရေးထားသလဲ
***
ဤစာအုပ်တွင် စာရေးသူက စာဖတ်ပရိသတ်အား သိစေချင်သော အကြောင်းအရာ ဗဟုသုတတို့ကို ရှာဖွေစုဆောင်း၍ တင်ပြထားသည် မဟုတ်ပါ။ မြန်မာနိုင်ငံ ဗုဒ္ဓဘာသာအများစု နေ့စဉ်ပြုလုပ်နေသည့် ဘာသာရေး ကျင့်စဉ်များဖြစ်သော ကန်တော့ခန်း၊ သီလယူခန်း၊ ဘုရားရှိခိုး၊ ပရိတ်ရွတ်၊ ဆွမ်း၊ ရေ၊ ပန်း၊ ဆီမီး ကပ်လှူခြင်း၊ မေတ္တာပို့၊ အမျှဝေ၊ ပုတီးစိတ်၊ ဘာဝနာပွား စသည့် ကျင့်စဉ်များနှင့် ပတ်သက်၍ သိသင့်သိထိုက်သည်တို့ကို ဖော်ပြရေးသားခြင်းသာ ဖြစ်ပါသည်။ မိမိရွတ်ဆိုသမျှ စာ၏အဓိပ္ပာယ်ကိုသိရန် မိမိလုပ်ဆောင်သမျှ ဘာသာရေးကျင့်စဉ်များကို ဘာကြောင့် ဘာအကျိုးအတွက် လုပ်ဆောင်ရသည်ကို သိရှိရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။
အချုပ်အားဖြင့် ရှေးမြန်မာတို့ စီမံထားခဲ့သော ဘာသာရေးလုပ်ဆောင်ချက်များမှာ မည်သည့်ရည်ရွယ်ချက်များ ရှိသည်ကို ရှင်းလင်းပြခြင်းဖြင့် ရှေးမြန်မာတို့၏ အမြော်အမြင် ကြီးမားပုံကို ဂုဏ်ပြုရေးသားထားချက်များဖြစ်ပါသည်။
ကလေးသူငယ်များအတွက် အဓိကရေးသားသည် ဆိုသော်လည်း ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် လူရွယ်လူလတ်များလည်း ဤစာအုပ်ကို ဖတ်ရန်လိုပါသည်။ ထို့ကြောင့် သိပ္ပံပညာ ထွန်းကားသည့် ဒုံးပျံဂြိုဟ်တုခေတ် လူငယ်များ မေးမြန်းလေ့ရှိသော မေးခွန်းများကို ထည့်၍ ဖြေထားပါသည်။ ထိုလေးနက်၍ အဆင့်မြင့်သော အကြောင်းအရာများကို ကလေးသူငယ်များ အဓိပ္ပာယ်မရှင်းလင်း သဘောမပေါက်စေကာမူ ဤသို့ ဖတ်ဖူး ကြားဖူးခြင်းဖြင့် နောင် စဉ်းစားဉာဏ် ရင့်လာသောအခါ သဘောပေါက်လာကြပါ လိမ့်မည်။
ဤစာအုပ်ပါ အချို့သော အခန်းများ၊ အချို့သော ပြဿနာများမှာ စာအုပ်ကြီးတစ်အုပ် သီးသန့်ရေးလောက်အောင် ကျယ်ပြန့် ပါသည်။ ၄င်းတို့ကို ကလေးသူငယ် နားလည်စေရန် တိုတိုကျဉ်းကျဉ်းနှင့် လိုရင်းရောက်အောင် ကြိုးစား၍ရေးထားပါသည်။ ထိုအခန်းများကို အကျယ်သိလိုပါက ထိုပိဋကတ်များတွင် ဆက်လက်ရှာဖွေ ဖတ်ရှုကြရန်ဖြစ်ပါသည်။ ကလေးသူငယ်များ အတွက် လိုအပ်သလောက်သာ ပိုင်းရေးသား၍ မစုံမလင်ဖြစ်သည်ဟု မှတ်ယူကြစေလိုပါသည်။
ဤစာအုပ် ဘယ်လိုဖတ်ရမလဲ
***
ဤစာအုပ်ကို လူကြီး၊ လူရွယ်များဖတ်ပါက အစအဆုံး တဆက်တည်း ဖတ်သွားနိုင်ပါသည်။ သို့ရာတွင် ဤစာအုပ်ကို ဘာသာ ရေးအခြေခံ မရှိသေးသော ကလေးသူငယ်များအတွက် အထူးရည်ရွယ်၍ ရေးသားပါသည်။ ကလေးသူငယ်များသည် ဘာသာ ရေးဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများကို ဆက်တိုက်ဖတ်လိုကြသည်မဟုတ်ပါ။
ဤစာရေးသူ၏ မူလရည်ရွယ်ချက်မှာ ကလေးများ ဘုရားရှိခိုးပြီးပါက ဘာသာရေးဆိုင်ရာ သိစရာများကို အချိန်အဆဖြင့် ဆယ်မိနစ်ခန့် ပြောကြားရန်ဖြစ်ပါသည်။ ပြောကြားရန်ဆိုသော်လည်း ဘုန်းတော်ကြီးများ တရားဟောသကဲ့သို့ ဆက်တိုက် ပြောရန်မဟုတ်ဘဲ မိမိပြောလိုသည့် အကြောင်းတစ်ခုကို ဖြေချင်သလို ဖြေနိုင်ရန်မေးမည်။ သူတို့ကို ဖြေခိုင်းမည်။ ပြီးမှ မိမိဖြေဆိုလိုရာကို ဖြေပြမည်ဟု ရည်ရွယ်ထားပါသည်။
ယခုကိုယ်တိုင် ပြောကြားခြင်းမဟုတ်ဘဲ စာအုပ်ကို ဖတ်စေရာ၌လည်း မူလရည်ရွယ်ချက်အတိုင်း ဖြစ်စေရန်အတွက် ဤစာအုပ်ကို ဘုရားစင်တွင်ထားပါ။ သို့မဟုတ် စာအုပ်စင်တွင် ထားလျှင်လည်း ကလေးများ ဘုရားရှိခိုးတော့မည်ဆိုလျှင် ဘုရားရှေ့သို့ယူဆောင်၍ ချထားပါ။ ဘုရားရှိခိုးပြီးသောအခါ ဆယ်မိနစ်ခန့် ဤစာအုပ်ပါ အမေးအဖြေများကို နေ့စဉ်ရွတ် ဖတ်ရန် ဖြစ်ပါသည်။ ကလေးများတွင် အကြီးဆုံးဖြစ်သူကဖြစ်စေ၊ ကလေးအားလုံး စာတတ်သူများဖြစ်လျှင် တစ်နေ့ တစ်ယောက်အလှည့်ကျဖြစ်စေ ဖတ်နိုင်ပါသည်။
ဖတ်သောအခါ အမေးအဖြေစာအုပ်ကို ဖတ်သကဲ့သို့မဟုတ်ဘဲ ကလေးတစ်ယောက်က ကျန်ကလေးများကို ဤစာအုပ်ပါ မေးခွန်းတစ်ခုကိုဖတ်၍ မေးရမည်။ ကျန်ကလေးများက မိမိထင်မြင်သည့်အတိုင်း ကြားဖူးသည့်အတိုင်း သိသလောက် ဖြေရမည်။ ကျန်ကလေးများ ဖြေပြပြီးမှ မူလမေးခွန်းကို မေးသူက ဤစာအုပ်ပါအဖြေများကို ဖတ်ပြရမည်။ ၁၀-မိနစ်ခန့် မေးဖြေပြီးလျှင် ရောက်သောနေရာကို စက္ကူတစ်ရွက်ဖြင့် မှတ်၍ အခြေခံဘာသာရေး မေး ဖြေမှုကို အပြီးသတ်ရမည်။ နေ့စဉ်မှန်မှန် ဘုရားရှိခိုးပြီးတိုင်း ဤစာအုပ်ကို ၁၀-မိနစ်ခန့် ဖတ်သွားပါက ဘာသာရေးအခြေခံ ခိုင်မာတောင့်တင်းသွားမည် ဖြစ်ပါသည်။ မိမိပြုလုပ်နေသည့် ဘာသာရေးလုပ်ငန်းများ၏ အဓိပ္ပာယ်ကို မိမိသိရှိနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။
စာရေးသူ၏ရည်ရွယ်ချက်
***
မြန်မာလူမျိုးတို့သည် အင်္ဂလိပ်တို့၏ လက်အောက်ခံ ကိုလိုနီဘဝကို မရောက်ခင်က ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းများတွင် ပညာသင်ကြ၏၊ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း ပညာရေးဆိုသည်မှာ အခြေခံ အရေး အဖတ် အတွက်နှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာအပေါ်၌ အခြေခံသော မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုများကို သင်ပြခြင်းဖြစ်၏၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းပညာရေးတွင် သိပ္ပံနှင့် စက်မှုပညာရပ်များကို မသင်ပေးသဖြင့် တိုးတက်သော ကမ္ဘာကြီးနှင့် ရင်ပေါင်တန်း မလိုက်နိုင်ခဲ့သော်လည်း နက်နဲသိမ်မွေ့သော ဗုဒ္ဓဘာသာ အပေါ်တွင် အခြေခံ၍ တည်ဆောက်ထားသော မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု အဆင့်အတန်းသည် ကမ္ဘာနှင့် ရင်ပေါင်တန်း နိုင်ခဲ့ပေသည်။ ဇာတ်နိပါတ်တော်များတွင် ဘုရားလောင်းတို့၏ ကျင့်စဉ်များကို ဖတ်ရှုအားကျ ကျင့်ကြံကြသဖြင့် မြန်မာလူမျိုးတို့သည် သနားကြင်နာတတ်သည်။ ကိုယ်ချင်းစာတတ်သည်။ ယိုင်းပင်းကူညီတတ်သည်။ ခင်မင်ဖော်ရွေကြသည်။ ပေးကမ်း လှူဒါန်းလေ့ရှိသည်။ စိတ်သဘောထား မြင့်မြတ်သည်ဟု ကမ္ဘာက အသိအမှတ်ပြုကြရသည်။
သို့ရာတွင် အင်္ဂလိပ်တို့၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ နီးပါး နေခဲ့ရသဖြင့် မြန်မာတို့၏ အမျိုးသားဇာတိမာန်၊ မူလမြန်မာ့စိတ်ထားနှင့် မူလမြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုများသည် မှေးမှိန်ခဲ့ရသည်။ ယနေ့ မြန်မာလူငယ်များ၏သန္တာန်တွင် မြန်မာ့ယဉ် ကျေးမှုထက် ကမ္ဘာ့ယဉ်ကျေးမှုက လွှမ်းမိုးနေသည်။
မူလယဉ်ကျေးမှု အဆင့်မမြင့်သော လူမျိုးများသည် တိုင်းတစ်ပါးသား ယဉ်ကျေးမှုများကို တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ၊ ပုံစံပြောင်း၍ ဖြစ်စေ အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှုအဖြစ် လက်ခံကြရသည်။ မူလအမျိုးသား ယဉ်ကျေးမှုအခိုင်အမာရှိသော လူမျိုးသည် မိမိ အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှု အခြေခံအုတ်မြစ်ပေါ်တွင် တိုင်းတပါးယဉ်ကျေးမှုများဖြင့် မွမ်းမံ၍ တိုးချဲ့ကြရသည်။ မြန်မာတို့မှာ ဗုဒ္ဓဘာသာကို အခြေခံသော မူလယဉ်ကျေးမှု အခိုင်အမာရှိပြီးဖြစ်၍ တိုင်းတစ်ပါးယဉ်ကျေးမှုကို တိုက်ရိုက်ယူလက်ခံရန် အကြောင်းမရှိပေ။
မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုနှင့် မြန်မာ့လူနေမှုစနစ်သည် ဗုဒ္ဓယဉ်ကျေးမှုအပေါ်တွင် အခြေခံတည်ဆောက်ထားခဲ့သော်လည်း ယနေ့ မြန်မာ့လူ့ဘောင်၏ လူနေမှုစနစ်အရ မြန်မာလူငယ်များသည် ဘုန်းတော်ကြီးများနှင့် ကင်းကွာနေသဖြင့် မြန်မာ့ရိုးရာ ဘာသာ စာရိတ္တများ ခေါင်းပါးလျက် ရှိလေသည်။ မြန်မာ့ရိုးရာ ယဉ်ကျေးမှုများနှင့် မွန်မြတ်သော မြန်မာ့စိတ်ထားများ နည်းပါးလျက် ရှိလေသည်။
ယနေ့ မြန်မာလူငယ်များသည် ဗုဒ္ဓဘာသာခေါင်းဆောင် ရဟန်းသံဃာတော်များနှင့် အဆက်အစပ် အထိအတွေ့ နည်းနေ သဖြင့် အခြေခံဗုဒ္ဓယဉ်ကျေးမှုများနှင့် ထိုဗုဒ္ဓဘာသာအပေါ်တွင် အခြေခံ၍ တည်ဆောက်ထားသော မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုများကို မြတ်နိုးမှု၊ ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းလိုမှု နည်းပါးနေသည်။
ရှေးခေတ် ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း ပညာရေးသည် ဘာသာစာရိတ္တ ကောင်းမွန်ရေးကို အဓိကထားသင်၍ စိတ်နှလုံး နူးညံ့ ပျော့ပျောင်း သိမ်မွေ့ယဉ်ကျေးသည်။ သို့ရာတွင် သိပ္ပံပညာသင်ကြားရေး အားနည်းခဲ့သဖြင့် တိုးတက်နေသော ကမ္ဘာ၏ နောက်တွင် ကျန်ခဲ့ကာ နောက်ဆုံး ကျွန်ဖြစ်ရသည်။ ယခုခေတ် စာသင်ကျောင်းများတွင် သိပ္ပံပညာရပ်မျိုးစုံကို သင်ကြားလျက် ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တိုးတက်သည်။ လူနေမှု အဆင့်အတန်း မြင့်မားသည်။ တိုးတက်နေသော နိုင်ငံကြီးများ အဆင့် မမီသေးသော်လည်း အမီလိုက်လျက်ရှိသည်။
ထိုသို့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လေ့ကျင့်မှုနည်းနေသည့်အတွက် ယခုခေတ် ကလေးသူငယ်တို့၏စိတ်သည် ကြမ်းတမ်းမာကြော နေသည်။ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ် ခေါင်းပါးနေသည်။ လူ့ဘဝသည် ရုပ်လောကတိုးတက်၍ အထက်တန်းကျကျ စားနိုင်၊ သောက်နိုင်၊ နေနိုင်၊ ထိုင်နိုင်၊ သွားနိုင်၊ လာနိုင်ရုံမျှဖြင့် ပြီးပြည့်စုံသည် မဟုတ်သေး။ လူအချင်းချင်း ကိုယ်ချင်းစာတရား မေတ္တာတရား ထားနိုင်ရန်လည်း လိုအပ်ပါသည်။ အမျိုးသားရေးအတွက်၊ သတ္တဝါအားလုံး အကျိုးအတွက် ကျင့်ကြံအားထုတ် တော်မူသော ဘုရားလောင်းကို အတုယူ၍ အမျိုးသားကြီးပွားရေး၊ လူ့ဘောင်လောက သာယာဝပြောရေး၊ အများကောင်းစား ရေးအတွက် အများနှင့် ညီညီညွတ်ညွတ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လိုစိတ် ရှိရန်လည်း လိုအပ်ပါသည်။
စားဝတ်နေရေးတည်းဟူသော ရုပ်လောက တိုးတက်မြင့်မားလာရေးအတွက် သိပ္ပံပညာရပ်များ လိုအပ်သကဲ့သို့ ကိုယ်ချင်းစာ တရား၊ မေတ္တာတရား၊ အများအကျိုးဆောင်ရွက်လိုသော စိတ်ထားများ ထွန်းကားလာရေးအတွက် စိတ်ဓာတ် ရင့်ကျက်ခိုင်မာ ရေးအတွက် လေ့ကျင့်ပေးရန် လိုအပ်ပါသည်။ ထိုသို့ လေ့ကျင့်ပျိုးထောင်ရာ၌ ရှေးခေတ်မြန်မာ ဘိုးဘေးအစဉ်အဆက်တို့ သည် ဗုဒ္ဓဘာသာတရားအပေါ် အခြေခံ၍ မြန်မာ့လူ့ဘောင်၊ မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသဖြင့် ယခုကျွန်အဖြစ်မှ လွတ်မြောက်၍ မြန်မာ့လူ့ဘောင်အသစ် ပြန်လည်တည်ဆောက်ကြရာ၌ အခြေခံရမည့် ဗုဒ္ဓဘာသာသည် အစဉ်အလာ မိရိုးဖလာ ဗုဒ္ဓဘာသာမျိုးမဟုတ်ဘဲ အသိဉာဏ်နှင့်ယှဉ်သော မိရိုးဖလာ ဗုဒ္ဓဘာသာများသာ ဖြစ်သင့်သည်ဟု ယုံကြည်ပါသဖြင့် ဤစာအုပ်ကို ရေးသားလိုက်ပါသည်။
ဗုဒ္ဓဘာသာကျင့်ဝတ်များကို အကျိုးအကြောင်းနှင့်တကွ အမှန်အတိုင်းသိ၍ အမှန်အတိုင်း ကျင့်ကြံအားထုတ်ကာ ပစ္စုပ္ပန် ချမ်းသာနှင့် တမလွန်ချမ်းသာနှစ်မျိုးကို ခံစားနိုင်ကြပါစေသတည်း။
ရန်ကုန် ၁၂-၈-၇၅.................သောင်းလွင်