ဒါနခန်း
| ←ဘာဝနာခန်း (ပုတီးစိပ်) | မိရိုးဖလာလွန် ဗုဒ္ဓဘာသာ (၁၉၇၅ ခုနှစ်) by ဒါနခန်း |
ကံစီမံရာ→ |
ဒါနခန်း
အခန်း-၁၄
မေး။ ။ ဒါန = အလှူပေးတယ်ဆိုတာ ဘာလဲ။
ဖြေ။ ။ ဒါန = အလှူပေးတယ်ဆိုတာက ပေးလှူလိုတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ သန္တာန်မှာဖြစ်တဲ့ စေတနာကို ဒါနလို့ ခေါ်တယ်။ စေတနာရှိမှ ပေးလှူဖြစ်တယ်။ စေတနာမရှိက မပေးလှူဖြစ်။ ဒါနဖြစ်မြောက်ရေးမှာ စေတနာက အကြောင်းရင်း ဖြစ်လို့ စေတနာကို ဒါနလို့ ခေါ်ရတယ်။ စေတနာ ဒါနလို့ ခေါ်တယ်။
အဲဒီစေတနာနဲ့ အတူတကွ ဖြစ်တဲ့ လိုချင်တပ်မက်မှု မရှိဘဲ စွန့်လွှတ်ပေးကမ်းမှု အလောဘကိုလဲ ဒါနလို့ ခေါ်နိုင်တယ်။ လောဘစိတ်များနေရင် အလှူမဖြစ်ဘူး။ လောဘနည်းမှ အလှူဖြစ်တယ်။
မေး။ ။ ဒါနံ ဒေတိ = အလှူကို ပေးလှူ၏ဆိုတဲ့စကားမှာ စေတနာတွေကို ပေးလိုက်တာလား။
ဖြေ။ ။ ဒါနံဒေတိ ဆိုတဲ့ စကားမှာတော့ စေတနာကို ဒါနလို့ မခေါ်ဘူး။ လှူဒါန်းဖွယ်ရာ ပစ္စည်းဝတ္ထုတွေကို ဒါနလို့ ခေါ်ရတယ်။ ဒါကြောင့် အထက်ပါ ပါဠိဝါကျကို မြန်မာပြန်ရင် ဒါနံ - ဆွမ်း၊ သင်္ကန်း၊ ကျောင်း၊ ဆေး စသော လှူဖွယ် ပစ္စည်းကို။ ဒေတိ - ပေးလှူ၏လို့ ပြန်ရမယ်။ လှူဖွယ်ပစ္စည်းတွေကို ဝတ္ထုဒါနလို့ ခေါ်ရတယ်။
မေး။ ။ စွန့်လွှတ်ပေးကမ်းမှု ဟူသမျှကို ဒါနလို့ ခေါ်ရပါသလား။
ဖြေ။ ။ ကြောက်၍ပေးခြင်း၊ ပြန်ပေး ဓားပြတွေကို ငွေပေးရခြင်းမျိုး၊ လာဘ်ကို မျှော်ကိုး၍ ပေးခြင်း၊ သူ့ဆီက လက် ဆောင်လိုချင်၍ ကိုယ်က လက်ဆောင်ယူသွားခြင်းမျိုး၊ ချစ်ကြိုက်၍ ပိုးကြေးပန်းကြေး ပေးခြင်းမျိုးမှာ ဒါန မဖြစ်ပါ။
ဒါနံ နာမ ပရံ ဥဒ္ဒိဿ သုဗုဒ္ဓိ ပုဗ္ဗိကာ အန္နာဒိဒသဒါနဝတ္ထု ပရိစ္စာဂစေတနာ = ဒါနဆိုတာ သူတစ်ပါးကို ရည်ရွယ်၍ ကံ ကံ၏အကျိုးကို ယုံကြည်သော ကမ္မဿကတာဉာဏ် ရှေ့သွားရှိတဲ့ စွန့်လှူကြောင်း စေတနာ၊ ထိုစေတနာအရ ပေးလှူမှုကိုသာ ဒါနလို့ ခေါ်ရတယ်။
မေး။ ။ ဒါနမြောက်ဖို့ အင်္ဂါဘယ်နှစ်ပါး ရှိသလဲ။
ဖြေ။ ။ (၁) အလှူပေးပုဂ္ဂိုလ်၊ (၂) အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်၊ (၃) လှူဖွယ်ဝတ္ထု၊ (၄) လှူလိုသော စေတနာ၊ ဒီအင်္ဂါ ၄ ချက် ညီညွှတ်ပြည့်စုံမှ အလှူမြောက်တယ်။
မေး။ ။ စေတီရုပ်ပွား တည်ထားတဲ့ အလှူရှင်တွေ အလှူခံမရှိလို့ ဒါန မမြောက်ဘူးလား။
ဖြေ။ ။ မြောက်ပါတယ်။ လူတွေ သွားလာရာ ခရီးလမ်းဆုံမှာ ရေတွင်းရေကန် တူးထားလိုက်လျှင် ခရီးသွားများ ခပ်ယူသုံးဆောင်နိုင်၏၊ ခရီးသွား ခပ်သုံးသူများသည် အလှူခံဖြစ်နိုင်သကဲ့သို့ စေတီရုပ်ပွား တည်ထားပေးလိုက်ပါက နောင်လာနောက်သားတို့ ဖူးမြော်ရင် အဲဒီ ဖူးမြော်သူတွေဟာ အလှူခံသဘော သက်ရောက်တဲ့အတွက် ရုပ်ပွားစေတီ တည်ထားမှုဟာ ဒါနမြောက်တယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။
မေး။ ။ အလှူပေးတဲ့အခါမှာ ရေစက်ချမှ အလှူမြောက်ပါသလား။
ဖြေ။ ။ ဒါနလက္ခဏာ ၄-ပါးမှာ ရေစက်ချခြင်းလို့ မပါတဲ့အတွက် အင်္ဂါ ၄-ပါး ပြည့်စုံရင် ရေစက်မချလဲ အလှူမြောက် ပါတယ်။
မေး။ ။ ရေစက်မချဘဲ အလှူမြောက်ရင် ဘာဖြစ်လို့ ဗုဒ္ဓဘာသာတွေဟာ အလှူ လှူပြီးရင် ရေစက်ချနေကြသလဲ။
ဖြေ။ ။ ရေစက်ချတယ်ဆိုတာက ဆုတောင်းအမျှဝေခြင်းကို လူတွေကိုယ်စား ဘုန်းကြီးတွေက ဆိုပေးတာ ဖြစ်တယ်။ လူတွေ စနစ်တကျ မဆိုတတ်လို့ ဘုန်းကြီးတွေက ဆိုပေးထားခြင်း ဖြစ်တယ်။
မေး။ ။ ကျမ်းဂန်တွေမှာ ဆင်ဖြူတော်လှူစဉ်၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ကြီး လှူတဲ့အခါ ရေစက်ချလှူတယ်လို့ ပါတယ်။ ဒီနေ့ မြန်မာတွေ ရေစက်ချသလို ချပါသလား။
ဖြေ။ ။ ကျမ်းဂန်ထဲမှာပါတဲ့ ရေစက်ချနည်းကတော့ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ လက်ထဲကို အလှူရှင်က ရေလောင်းချလိုက် တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဓိပ္ပာယ်ကတော့ ဆင်ဖြူတော်၊ ကျောင်းတော်ကြီးတွေဟာ မချီပြီး ကိုယ်ထိလက်ရောက် သာဟတ္ထိကဒါနမြောက်ဖို့အတွက် အဲဒီ မချီ မမနိုင်တဲ့ ဆင်ကြီး၊ ကျောင်းကြီးတွေအစား ရေကို ကိုယ်ထိလက် ရောက်လှူတာ ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာပြည် ရေစက်ချနည်းကတော့ ကိုယ်ထိလက်ရောက် လှူဒါန်းမှုကို ကိုယ်စားမပြုဘဲ အလှူဒကာကိုယ်စား ဘုန်းတော်ကြီးက ဆုတောင်း အမျှဝေပေးတဲ့ အနေနဲ့ ရှေးဆရာတော်ကြီးတွေက တီထွင်ခဲ့ပုံရပါတယ်။ ဒကာ ကိုယ်စား ဘုန်းကြီးက ဆုတောင်း အမျှဝေပေးတဲ့အခါ အလှူရှင်ဒကာကို စိတ်မပျံ့လွင့်အောင် ရေကို တစ်စက် တစ်စက် ချခိုင်းတယ်လို့ ထင်ရပါတယ်။ ဒီလို တစ်စက် တစ်စက် ချတာကို ကြည့်ပြီး ရေစက်ချတယ်လို့ တွင်နေ တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျမ်းဂန်တွေမှာတော့ ဒက္ခိဏော ဒကံ - မြတ်သောအလှူရေကို၊ ပါတေတွာ- ကျစေ၍၊ (ဝါ) ချ၍ လို့သာ ဆိုတယ်။ ဥဒကဗိန္ဒုံ - ရေစက်ကို၊ ပါတေတွာ - ကျစေ၍ (ဝါ) ချ၍လို့တော့ မတွေ့ရပါဘူး။
မေး။ ။ ဒါနဟာ သံသရာရှည်စေတယ် ဆိုတာ မှန်ပါသလား။
ဖြေ။ ။ မဟုတ်ပါဘူး။ သံသရာမှ လွတ်မြောက်လိုတဲ့ အလောင်းတော်တွေဟာ ဒါနဟာ သံသရာမှ ထွက်မြောက် ကြောင်း ဖြစ်လို့သာ ဒါနပါရမီကို ပြုလုပ်ကြပါတယ်၊ ပါရမီ ၁၀-ပါးမှာ ဘုရားလောင်းတွေဟာ ဒါနပါရမီကို ပထမဆုံး ဖြည့်ကြပါတယ်။
အလောင်းတော်တွေဟာ မိမိအတွက် ခုဘဝ နောက်ဘဝ သာယာရေးအတွက် ဘာတစ်ခုမျှ မတောင့်တကြ၊ သတ္တဝါ အများ ကောင်းစားစေလို ချမ်းသာစေလိုသော စေတနာသာထား၍ လှူဒါန်းပေးကမ်းကြတယ်။ ဤဒါနမျိုးကို ပါရမီ မြောက် ဒါနလို့ ခေါ်တယ်။ အကယ်၍ တောင့်တလိုလျှင်လည်း သံသရာမှ လွတ်မြောက်ရေးအတွက် နိဗ္ဗာန်ကိုသာ တောင့်တ၏၊ ထိုတဏှာမှလွတ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို တောင့်တသော ဝဋ္ဋနိဿတိဒါနသည် သံသရာကို မရှည်စေသည့်ပြင် သံသရာမှမြန်စွာ လွတ်မြောက်ကြောင်းပင် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
မေး။ ။ အကျိုးကြီးအောင် ဘယ်လို လှူရမလဲ။
ဖြေ။ ။ မလှူမီ ဝမ်းမြောက်၊ လှူဆဲမှာ စိတ်ကြည်လင်၊ လှူပြီး ဝမ်းမြောက် ကြည်နူးခြင်းဆိုတဲ့ ဒကာဘက်က အင်္ဂါ ၃-ပါး၊ အလှူခံဘက်က ရာဂ-ဒေါသ-မောဟ ကင်းပြီးသူ၊ ကင်းအောင် ကျင့်နေသူ ဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ အင်္ဂါ ၃-ပါးနဲ့ ပြည့်စုံ ရင် အကျိုးကြီးတယ်။
မဟာသမုဒ္ဒရာရေကို နှိုင်းဆမရသလို ဒီအင်္ဂါ ၆-ပါးနဲ့ ညီတဲ့ အလှူရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးကိုလဲ နှိုင်းယှဉ်ရေတွက် မရဟု အင်္ဂုတ္တိုရ် ဆက္ကနိပါတ် နန္ဒမာတာ ဥပါသိကာရဲ့ အလှူအကြောင်း ဘုရားဟောထားတယ်။
မေး။ ။ ဥစ္စာပစ္စည်း ရှာဖွေရရင် ဘယ်လို ခွဲခြမ်းဝေဖန်ရမလဲ။
ဖြေ။ ။ ကောသလသံယုတ်မှာ သူဌေးကြီးတစ်ဦးဟာ သိန်း ၈၀ ကြွယ်ဝတယ်။ မစားရက်၊ မလှူရက်ဘူး။ နေ့စဉ် ပုန်းရည်နဲ့ ဆန်ကွဲထမင်းစားတယ်။ သူသေတော့ သူ့ပစ္စည်း ဘုရင်သိမ်းသွားတယ်။ ဒါကို အကြောင်းပြုပြီး ဘုရားရှင်က…
လူသူမရှိရာ တောထဲ၌ ဘယ်သူမျှ သောက်သုံးရခြင်း မရှိဘဲ ခြောက်ခန်းသွားသော ရေကန်ကြီးပမာ လူညံ့များ ဥစ္စာရသော် မိမိလည်း မစားရက်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပေးရက်ကြ။ ပညာရှိကား ဥစ္စာရသော် မိမိလည်း သုံးစား၊ အများကိစ္စလည်း ဆောင်လျက် ဆွေမျိုးအပေါင်းကို ကျွေးမွေးကာ အကဲ့ရဲ့ မခံရ။ အချီးမွမ်းသာခံရ၍ သေသော် နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရ၏၊
လို့ ဟောထားတယ်။ ဒီတော့ ကိုယ်ရှာလို့ရရှိတဲ့ ပစ္စည်းဥစ္စာကို ပညာရှိသုံး သုံးနိုင်ကြဖို့ အထူးသတိပြုသင့်ပါ တယ်။
မေး။ ။ ဒါနပြုတဲ့လူဟာ ငွေကုန် လူပန်းတာပဲ အဖတ်တင်တယ်ဆိုတာ မှန်ပါသလား။
ဖြေ။ ။ မမှန်ပါဘူး။ ဒါနပြုတယ်ဆိုတာက အခုအစိုးရ ပင်ထောင်စပါး ဝယ်သလိုပါပဲ။ မိုးဦးကျမှာ စိုက်ပျိုးစရိတ်တွေကို အစိုးရက ထုတ်ပေးထားပြီး စပါးပေါ်တော့ စပါးပြန်ရပါတယ်။ ပေးလှူတာဟာလဲ ပေးတဲ့အခါ ကုန်သွားတာတော့ မှန်ပါတယ်။ အခုဘဝနဲ့ နောက်ဘဝ အဆက်ဆက်မှာ အကျိုးခံစားစေနိုင်မယ့် ကုသိုလ်ကို ကိုယ်က ပြန်ရလိုက်ပါ တယ်။ ကိုယ်ပိုင်တဲ့ ပစ္စည်းကို ယခုဘဝ တစ်သက်တာ သုံးစွဲခြင်း မဟုတ်ဘဲ နောင်သံသရာ ဘဝအဆက်ဆက်မှာ ကိုယ်နဲ့သုံးစွဲနိုင်ဖို့ ကိုယ်နဲ့တစ်ပါတည်း ယူသွားခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို ကိုယ်ဘယ်ဘဝ ရောက်ရောက် ကိုယ်နဲ့ထပ်တူ အမြဲပါနေတဲ့အတွက် အနုဂါမိကရွှေအိုး = ကိုယ်နဲ့ အမြဲပါနေတဲ့ ရွှေအိုးကြီးနဲ့ တူတယ်လို့ ကျမ်းဂန်မှာ ပြပါတယ်။
ဒီနေ့ ကျွန်တော်တို့ပိုင်တဲ့ ငွေတွေဟာ ဒီမြန်မာပြည်မှာသာ သုံးလို့ရပါတယ်။ အမေရိကန်ဒေါ်လာသုံးတဲ့ နိုင်ငံကို သွားတော့မယ်ဆိုရင် မြန်မာငွေလဲဌာနမှာ ထားခဲ့ပြီး ချက်လက်မှတ်သာ ယူသွားရသလိုပါပဲ။ အလှူဒါနပြုတယ် ဆိုတာက မြန်မာငွေတွေကို ငွေလဲရေးဌာနမှာ သွင်းခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးတော့ ချက်လက်မှတ် ထုတ်ယူသွားသလို ကုသိုလ်စေတနာဆိုတဲ့ ချက်လက်မှတ်ကို ထုတ်ယူထားခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
လူတိုင်းဟာ ဘဝသံသရာခရီးကို သွားကြရမှာ ဖြစ်တော့ သံသရာခရီးမှာ သုံးလို့ရမယ့် စွဲလို့ရမယ့် ဒါနချက်လက် မှတ်ကိုလဲ လဲလှယ်ထားကြဖို့ အထူး လိုအပ်ပါတယ်။
မေး။ ။ နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း အကျင့်သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ သုံးဆင့်သာ ပြပါတယ်။ ဒါန မပါဘူး မဟုတ်လား။
ဖြေ။ ။ မှန်ပါတယ်။ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ အဆင့်ဆင့် တက်သွားရင် နိဗ္ဗာန်ရောက်သွားပါမယ်။ ဒါပေမယ့် နိဗ္ဗာန် ခရီးကို တစ်ဘဝတည်း သွားလို့ရောက်တာ မဟုတ်ပါဘူး။ တကယ်လို့သာ အခု တစ်ဘဝတည်းနဲ့ နိဗ္ဗာန်ရောက်မှာ သေချာတယ်ဆိုရင်တော့ ဒါနမပြုလဲ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ လူသူမရှိတဲ့ တောကြီးတောင်ကြီးထဲမှာ သစ် ဝါး သွားခုတ်မယ့် လူဟာ အဓိကလက်နက်ကြီးဖြစ်တဲ့ ဓားတွေ လွှတွေ ကြိုးတွေ ပါရုံလောက်နဲ့ မလုံလောက်ပါဘူး။ သုံးရက် ငါးရက် ကြာမယ်ဆိုရင် သုံးရက်၊ ငါးရက်စာ ရိက္ခာပါဖို့ လိုပါတယ်။ ရိက္ခာမပါရင်တော့ သူ့ရဲ့ အဓိကလုပ်ငန်း သစ်ဝါးတွေကို မခုတ်မသယ် နိုင်တော့ပါဘူး။ အလားတူပါပဲ။ သံသရာခရီးပေါင်း ဘယ်လောက် လျှောက်ကြရဦးမယ်လို့ မသိကြတဲ့ လူတွေဟာ ဒီခရီးရှည် အတောအတွင်းမှာ စားသုံးဖို့ ရိက္ခာလိုပါတယ်။ ဒါနံ ပါထေယျ မုတ္တမံ - လို့ ဟောပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒါနဟာ နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း လမ်းစဉ်မဟုတ်ပေမယ့် နိဗ္ဗာန်လမ်း ခရီးရှည်ကြီးကို လျှောက်တဲ့အခါမှာ မရှိမဖြစ် လိုအပ်တဲ့ ရိက္ခာထုပ်ကြီးဖြစ်လို့ မလွဲမသွေ ပြုလုပ်ရမယ့် ဘာသာရေး လုပ်ငန်းကြီး ဖြစ်တယ်လို့ မှတ်ပါ။
+++++++++++++++++++++++