Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Bołbiany
[ 302 ]Bołbiany czyli Bowbiany, dziś folw. dóbr Dowgierdziszek, w pow. trockim leżący. Aż do końca przeszłego wieku B., czyli mówiąc językiem dokumentów 16 w. „imienicze Bowbiańskie“ leżało śród rozdrobnionych posiadłości okolicy szlacheckiej, zwanej Roudomańce. Grunta bołbiańskie, według wyrażenia dokumentów, leżały „w polu roudomańskiem“. Dziedzicami tych „pól roudomańskich“ byli w XVI w. „bojarowie hospodarscy“, którzy już wtedy do patronymicznych nazw Tomkowiczów, Dowmontowiczów, Pawłowiczów dodawać zaczęli nazwisko „Roudomaniec“, które się z biegiem czasu w rodowe szlacheckie nazwisko Roudomańskich zmieniło. Dworzec bołbiański na. początku XVI w. nabył Iwan czyli Iwachno Leonowicz Tołokoński od Bohuchwała, namiestnika krasnosielskiego, i król Zygmunt przywilejem z d. 27 lutego 1524 r. nabycie to potwierdził. Iwan Leonowicz znacznie powiększył swą majętność, skupując pojedyńcze udziały w okolicy roudomańskiej, w czem go wszyscy późniejsi Bołbian właściciele naśladowali. Po Iwanie Leonowiczu odziedziczył B. około 1550 r. syn jego Radziwon Iwanowicz Tołokoński; na schyłku XVI stulecia syn tego ostatniego Fedor Radziwonowicz, ożeniony z Anną Iwanówną Mikuliczówną. Synowie Fedora Tołokońskiego Jan i Mikołaj, sprzedali B. 23 maja 1636 r. za 8000 złp. Janowi Gabryelowi Grotowskiemu, sędziemu grodzkiemu trockiemu, który, ożeniony z Anną Karężanką (Karęga), posiadał juz znaczny obszar w najbliższej, okolicy i testamentem z d. 17 marca [ 303 ]1656 r., pod którym się sędzią ziemskim trockim podpisał, dobra swe Dowgierdziszki, Wieliczkowo, Bołbiany i Żyguciszki legował synowi Krzysztofowi Kazimierzowi, Rajpole zaś z Migliniszkami i Bakiszkami czyli Strawinniki, w równy dział dwom synom drugim Samuelowi i Konstantemu Grotowskim przeznaczył. Dnia 8 lipca 1662 r. Krzysztof Kazimierz Grotowski wraz z żoną Konstancyą Ordzianką sprzedają B. za 4000 zł. braciom Izdebskim. Roku 1702 paźdz. 26 Wojciech Izdebski, biskup rauleński, testamentem całe swoje mienie zapisuje synowcom swym: Mikołajowi i Kazimierzowi Izdebskim, synom Mikołaja-Kazimierza. Roku 1748, 1 lutego, Kazimierz Izdebski zrzeka się części B. na rzecz Tadeusza i Katarzyny z Izdebskich Ibiańskich, od których ją za 200 talarów bitych nabywa 26 czerw. 1751 r. Stefan Dominik Römer, pisarz grodzki trocki. Odtąd cała Roudomańska okolica przechodzi kolejno na własność Römera. W r. 1756 lutego 6, nabywa on za 8250 złp. same B. od Kazimierza i Katarzyny z Wirpszów Izdebskich, w latach zaś 1766, 1779, 1780, 1783, kupuje jeszcze 6 udziałów okolicy Roudomańce od odwiecznych jej właścicieli roudomańskich. Po śmierci Stefana Dominika Römera, podkomorzego trockiego, zaszłej w r. 1792, Bołbiany jako folw. do dóbr Dowgierdziszek należący odziedziczył syn jego Michał Römer, marszałek szlach. gub. litewsko-wileńskiej; po nim zaś jego potomkowie, z rąk których w skutek sprzedaży ukazem z d. 10 grudn. 1865 spowodowanej, B. wraz z Dowgierdziszkami i Granopolem przeszły na własność Józefa hr. Tyszkiewicza. K. R.
Zobacz też
[edit]
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|