Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Błoto
[ 252 ]Błoto, 1.) wś rządowa, pow. kielecki, gm. i par. Suchedniów, leży w dolinie, w pobliżu traktu kielecko - radomskiego.
2.) B., folw., pow. łódzki, gm. i par. Beldów. Istnieje tu gorzelnia, dystylarnia wódek słodkich. Br. Ch.
Błoto, Błota, dwie wsie w pow. chełmińskim, jedna nazywana przez Niemców Blotto, druga Blottobruch. Pierwsza należy do par. Starogród, ma 2325 m. rozl., 37 dm., 324 rok., 11 kat. i st. p.; druga do par. Unisław, ma 154 m. rozl., 18 dm., 106 mk. ewang. Obie leżą w nizinach nadwiślańskich, w żyznej, bagnami i czarnoziemem przerywanej okolicy.
Błoto, kanał w pow. chełmińskim, pomiędzy bagnem Błoto a jeziorem Wieczno, 1½ mili od Wąbrzeżna i 1½ mili od Chełmży, przeznaczony do zniżenia wody w jeziorze Wieczno i osuszenia sąsiednich bagien, obejmujących razem 6000 morgów magd. obszaru. Już r. 1777 zaczęto bagna to osuszać, na co wydano do 1806 r. 39,000 tal. W czasach wojennych, które po 1806 r. nastąpiły, zaniechano meloracyi; co do tego czasu zrobiono, poniszczyło się i dopiero około r. 1850 na nowo wykopano kanały, które 15,000 tal. kosztowały. Dalszy ciąg kanału B. od jeziora Wieczno, łączący się z rzeczką Bachą, aż do granicy powiatu chełmińskiego przy wsi Zajączkowo, nazywa się kanał Wieczno. Za pomocą tych kanałów osuszono do 1855 r. 3250 m., 63 prętów, z których przyłączono do Przydworza 933 m., 106 pr., Boczyna 656 m., 146 pr., Nielubia 265 m., 85 pr., Trzcianka 372 m., 5 pr., Ryńska 409 [ 253 ]m., 109 pr., Świętosławia 26 m., 79 pr., Sosnówki 233 m., 164 pr. Do utrzymania kanału Błoto utworzyły stowarzyszenie przylegające do niego wsie, które w następującym stosunku koszta regulacyi ponoszą: Przydwórz 0,40, Nielub 0,09, Trzcianek 0,27, Sosnówka 0,24. Inne stowarzyszenie ponosi koszta utrzymania kanału Wieczno w następującym stosunku: Boczyn 0,6534, Przydwórz 0,0594, Świętosław 0,0297, Orłowo 0,594, Bartoszewice 0,0297, Ryńsk 0,1584, Grzegorz, Zajączkowo, Zelgno i Dźwierzno razem 0,0100. Cztery ostatnie wsie, jako też Ryńsk i Nielub leżą w powiecie toruńskim, wszystkie inne, jak i obadwa kanały w chełmińskim. Na kanał Błoto wydało stowarzyszenie od 1853–1864 r. 3470 tal., na kanał Wieczno w tym samym czasie 2611 tal. Dalszy ciąg kanału w powiecie toruńskim stanowi rzeczka Bacha, płynąca z bagna Wieczno, przepływająca ¾ m. poniżej przez jezioro Mlewiec i wstępująca przy Zajączkowie w powiat toruński, przez który płynie, często swój kierunek zmieniając, głównie z północy na południe, zasila fosy forteczne przy Toruniu, płynie przez Toruń w murowanem i zakrytem belkami korycie i wpada tu do Wisły. Ponieważ jej źródła i część płynąca w pow. chełmińskim jest w związku z opisanemi kanałami, starannie oczyszczonemi, zbiera się w jej niższym biegu w powiecie toruńskim wiele wody, robiącej szkodę na gruntach przyległych wsi (Zajączkowo, Węgorzyn, Mlewiec, Kiełbasin, Nowy dwór, Mirakowo, Morczyn, Folsong, Gostkowo, Lipniki, Papowo, Gremboczyn, Rubinkowo, Mlewo, Rogowo i Mokre). Ponieważ właściciele tych wsi i przylegających gruntów często zaniedbywali rzekę oczyszczać i odpływ wody ułatwiać, wydała regencya kwidzyńska 14 kwiet. 1855 r. rozporządzenie, obowiązujące właścicieli przyległych włości do oczyszczania rzeczki z zielska dwa razy na rok w jesieni i na wiosnę i utrzymywania jej w szerokości 8 stóp. Nad wykonaniem tego przepisu czuwa osobna komisya, która raz na rok w jesieni rzeczkę objeżdża i rewiduje. Oczyszczanie na wiosnę okazało się niepotrzebne. Każdy z członków tej komisyi, złożonej z właścicieli włości nad Bachą, czuwa zresztą nad utrzymaniem porządku pewnej części, którą mu pod dozór oddano. J. B.
Błoto, Bwoto, Boto, tak nazywają w narzeczu swojem Słowianie Niższej Luzacyi wielkie, siedm mil długie, półtorej szerokie, wielokrotnie ramionami rzeki Szprowy przecięte bagno w powiecie kotbuskim i kalawskim, po niemiecku zwane Spreewald. Bagno to dzieli się na wyzsze i niższe; znajduje się na niem siedm wsi i kilka osad; część przerznięta jest kanałami i zmieniona na pola i łąki; większa część lasem zarosła, latem tylko na czółnach, zimą na lodzie dostępna. Cała osada ma. postać wiejskiej Wenecyi, kanały służą za drogi, domy na palach stawiane, groble, mosty ułatwiają bliższą w pojedyńczych osadach komunikacyą. Mieszkańcy słowianie trudnią się chowem bydła, rybołówstwem, uprawą wszelkich jarzyn, mianowicie kapusty, ogórków, chrzanu, cebuli i t. d., które wywożą do Drezna i Berlina. Jak język tak i obyczaje słowiańskie dotychczas zachowują. Niemcy zowią ich Wendami. sami nazywają się w okręgu swym Błotnicy, wymawiając Bwotnicy. Pochodzenia są łużyckiego, mową zbliżeni najwięcej do Wielkopolan. (Według Enc. org.).
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|