Progreso/Triesma Yaro/Numero 27/Teknikala vorti propozita

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
TRIESMA YARO
PROGRESO No27
Mayo 1910

Teknikala vorti propozita
Linguala questioni
Temo : Vortaro

[ 134 ]

Teknikala vorti propozita.

Abatiso [F] D. Abfall (vom Geflügel) ; E. giblets ; F. abatis (de volaille) ; I. parti minute (dell’ uccellame) ; S. menudillos de las aves. — Termino di koqueyo.

Ajur-o, ‑izar [DEF] A jour, fassen ; E. a jour, to set ; F. jour, ajourer ; I. traforo, traforato (participo). — On ne povas uzar ula derivajo de truo. Esas granda difero inter : havar kalzi truizita, e : havar kalzi ajurizita !

Alonjo [DF] Ansatz[1], Allonge ; E. longthening-piece, eking-piece ; F. allonge ; I. aggiunta ; S. alargadera. — Tubo quan on adjuntas ad altra por longigar ol o por igar ol komunikar kun altra tubo o vazo.

Alopecio [DEFIS] Ausfallen der Haare, Alopekie ; E. alopecia ; F. alopécie ; I. alopecia ; S. alopecia.

Alotrop-eso [DEFIRS] D. Allotropie ; E. allotropy ; F. allotropy ; I. allotropia ; R. allotropia ; S. alotropia. — Ni propozas la radiko alotrop, e ne alotropi, pro ke l’alotrop-eso esas nur la qualeso di la korpi alotropa (komp. analog-a, ‑eso ; simetr-a, ‑eso ; e c.)

Anabaptisto [DEFIRS] Wiedertaufer ; E. anabaptist ; F. anabaptiste ; I. anabattista ; R. anabaptist ; S. anabaptista. — Doktrino : anabaptismo.

Anakoreto [DEFIS] Einsiedler, Anachoret ; E. anachoret, ‑rit ; F. anachorète ; I. anacoreta ; S. anacoreta. — Kad ermito ne suficas ?

Anemometro [DEFIRS] Windmesser, Anemometer ; E. anemometer ; F. anémomètre ; I. anemometro ; R. anemometr ; S. anemómetro.

[ 135 ]

Api (‑pomo) [EFIS] D. Franzapfel, Borsdorfer Apfel ; E. rosy apple, api ; F. (pomme d’) api ; I. (mela) appiola ; S. manzana de арі.

Arbuto [EFI] D. Sandbeere ; E. arbute-berry ; F. arbouse ; I. corbezzola (arbuto) ; S. madrono ; L. arbutum.

Arbut-yero D. Sand­beer­baum ; E. arbute-berry-tree ; F. arbousier ; I. corbezzolo (arbuto, arbutello) ; S. madronero.

Arumo (planto) [DEFIRS] D. Aromstab, Pfaffenkind, Zehrwurz ; E. F. arum ; I. S. aro ; R. aronnik.

Asterismo [DEFIRS] D. Asterismus ; E. asterism ; F. astérisme ; I. S. asterismo ; R. asterism. — Optikal fenomeno ; reflekto radyifanta di la lumo sur ula lapidi.

Astragalo (anat., arkit.) [EFIS] D. Sprungbein ; Reif, Ring ; E. astragalus ; F. astragale ; I. astragalo ; R. tarannaya kost, astragal ; S. astragalo.

Ataraxio (filoz.) [DEFIRS] Leidenschaft­losigkeit, Gleichmut, Ataraxie ; E. ataraxy ; F. ataraxie ; I. atarassia ; R. ataraksia ; S. ataraxia.

Aselo [DL] D. Land, Mauer ‑Assel ; E. woodlouse ; F. cloporte ; I. centogambe, porcellino terrestre ; S. cochinilla, milpiés ; L. onixus asellus.

Badijono (tekn.) [EF] D. Mauergelb, Tünchfarbe ; E. badigeon ; F. badigeon ; I. intonaco ; S. estuco. — Badijon-izar (en propra senco). Sed F. badigeonner (en vulgara senco) esas simple pinselagar.

Baliso [FS] D. Bake ; E. beacon ; F. balise ; I. gavitello, gallegiante ; R. baken, bakan ; S. valiza ; Port. balisa. — N. B. : Ni ne povar prenar balizo, pro la derivajo necesa : balis-izar. On ne devas intermixar baliso, fixa, kun boyo, qua flotas.

Bastingo [FI] D. Schanzdecke ; E. waistcloth ; F. bastingue ; I. impa­glietta­tura. — Derivajo : bastingizar.

Basting-ajo D. Schiffs­ver­schan­zung ; E. barricading ; F. bastingage ; I. bastingaggio ; S. empalletado.

Begino [DEFIR] D. Beguine, Betschwester ; E. beguine ; F. béguine ; I. beghina ; R. beginka ; S. beatona.

Begin-kofyo D. Nonnenhaube ; E. beguine ; F. béguin ; I. cuffia da beghina ; S. papalina, cofia.

Berenjeno [FS] D. Eierpflanze ; E. egg-plant ; F. aubergine ; I. melanzana ; S. berengena ; L. solanum melongena o esculenta. On propozis anke melonjeno. — N. B. : Existas altra D. Eier-pflanze, nome L. solanum ovigerum, quan on povus nomizar ovoplanto.

Bergamoto [DEFIRS] D. Bergamotte (Pomeranze) ; E. bergamot-pear ; F. bergamote ; I. bergamotta ; R. bergamot ; S. bergamota. — Nomo di frukto. La planto esos bergamotyero ; la extraktajo esos : bergamot-esenco.

[ 136 ]

Betelo (planto) [DEFIRS] D. E. I. R. S. betel ; F. bétel. — Betel-frukto.

Bi-lingua D. zweisprachig ; E. bilingu-al, ous ; F. I. bilingue ; S. bilengual. — Ico esus apliko di la prefixo bi propozita.

Bi-manua, ‑o [EFIS] D. zweihändig ; E. bimanous ; F. bimane (adj., sm.) ; I. bimane ; S. bimano.

Bineto [FS] D. Gärtenhaue ; E. hoe ; F. binette ; I. zappino ; S. bina, sallo. — Agrokultural utensilo.

Binokulara [DEFIRS] D. binokular ; E. binocular ; F. binoculaire ; I. binoculare ; R. binokulyarni ; S. binocular. — En la senco : por la du okuli (ex. mikroskopo, teleskopo), sed ne : qua havas du okuli (la homo esas du-okula, do lu uzas prefere binokulara instrumenti.)

Bi-ped-a, ‑o [EFIS] zweifüssig, Zweifüssler ; E. bipedal ; F. bipède (adj. sm.,) ; I. bipede ; S. bipede, bipedo.

Biso [DEFIRS] D. Byssus ; E. F. byssus ; I. bisso ; R. bisson ; S. biso, alga.

Blezar [FI] D. mit der Zunge anstossen ; E. to lisp ; F. bléser ; I. blesare (neol.) ; S. cecear. Blez-ado F. blésement. — Blezar esas pronuncar s quale th angla o c hispana (t. e. kun la langopinto inter la denti).

Bogio [DEF] D. Bogie-gestell ; E. boggie-frame ; F. boggie ; S. carretilla jiratoria. — Ensemblo di quar roti qui formacas vagoneto e suportas l’extremajo di vagono o di lokomotivo.

Breko [EFS] D. Break, englischer Halbwagen ; E. F. I. break ; S. brec. — Speco de veturo, kun du benki laterala.

Brokar [F] D. durchwirken, ‑sticken ; E. to figure ; F. brocher (une étoffe) ; I. intrecciare, ricamare ; S. recamar. — Semblas ne-posibla derivar de ca verbo la vorti brokato e brokatelo, qui esas tute internaciona, e qui tale prestas lia internacioneso a la radiko brok.

Brokato [DEFIRS] D. Brokat ; E. brocade ; F. brocart ; I. broccato ; S. brocado.

Brokatelo [DEFIRS] D. Brokatell ; E. F. brocatelle ; I. brocatello ; R. brokatel ; S. brocatel.

Bubono [EFIRS] Drüsengeschwulst, Pestbeule ; E. bubo ; F. bubon ; I. bubone ; R. bobon ; S. bubon. — Bubonala (pesto).

Buglo [EFS] D. Signal-Horn ; E. F. bugle ; I. tromba a chiave ; S. bugle. — Def. : trumpeto kun klavi.

Bukolika [DEFIS] D. bukolisch ; E. bucolic ; F. bucolique ; I. S. bucolico. — Subst. : bukoliko bukolika poemo.

Butar [EF] D. (zusammen) stossen ; E. to butt ; F. butter ; I. inciampare ; S. tropezar, topetar. — Ta vorto uzesas pri ula peco di mashino, qua venas reguloze (normale) shokar (dolce, nerapide) altra peco fixa, qua tale haltigas ol. Ica peco nomesas butilo. Vulgare, ta verbo signifikas shokar per la pedo ula saliajo di la voyo.

[ 137 ]

Butilo D. Knagge, Nase, Anschlag ; E. catch, tappet, peg, driver, stop ; F. butoir, butée ; I. tacchetto (gancio, uncino), arresto ; R. upor ; S. tope, cuchillo de zurrador.

Buzo [DEFIS] D. Bussard, Mäusefalk ; E. buzzard ; F. buse (oiseau) ; I. abuzzago, bozzago ; S. cernicalo.

Buzardo [EFS] D. Weihe ; E. buzzard ; F. busard ; I. falco, barletta ; S. bussardo.

Cedilyo [DEFIRS] D. Cedille ; E. cedilla ; F. cédille ; I. cediglia ; R. sedil ; S. cedilla.

Cedulo [EFIRS] Zettelchen ; E. cedule, schedule ; F. cédule ; I. cedola ; R. cedulka ; S. cédula. — Ta vorto esas anke D. Zettel segun l’etimologio, sed ne rekonocebla da la profani[2].

Cenobito [DEFIS] D. Könobit, Klostermönch ; E. cenobite ; F. cénobite ; I. S. cenobita.

Cenotafyo [DEFIS] Kenotaphium ; E. cenotaph ; F. cénotaphe ; I. S. cenotafio.

Censo [DEFIRS] D. Zensus ; E. census ; F. cens ; I. S. censo ; R. cenz. — Def. : Ta vorto ne signifikus la kontado di la habitanti, nek l’imposto, sed nur la revenuo evaluata da la statal autoritati, sive por taxo, sive por ula yuro (elektiveso).

Censoro [DEFIRS] D. Zensor ; E. censor ; F. censeur ; I. censore ; R. cenzor ; S. censor. — Ica vorto indikas funcionisto, sive en antiqua Romo, sive en la moderna administrado, sed ne kritikanto, nek recensanto, nek censuristo.

Centauro [DEFIRS] D. Centaur, Kentaur ; E. centaur ; F. centaure ; I. S. centauro ; R. centavr. — Indikas mitologial ento (virkavalo), ed anke ula stelaro.

Centaureo [EFIS] D. Flockenblume ; E. centaury ; F. centaurée ; I. S. centaurea.

Centuriono (histor.) [DEFIS] D. Zenturio ; E. F. centurion ; I. centurione ; S. centurion.

Cesto [DEFI] D. Kampf­hand­schuh, Cestus ; E. cestus ; F. ceste ; I. cesto ; S. guantelete, manopla.

Cetaceo [DEFIS] D. Walfischart, Cetace-en ; E. cetace-an, ‑ous, ‑a ; F. cétacé ; I. S. cetaceo.

Cezuro [DEFIS] D. Cäsur ; E. caesura ; F. césure ; I. S. cesura.

Chimo (fiziol.) [DEFIS] D. Speisebrei, Chymus ; E. F. chyme ; I. chimo ; S. quimo.

Cilico [DFIS] D. Büsserhemd, Cilicium ; E. haircloth ; F. cilice ; I. S. cilicio.

Cirkoncizar [EFIS] beschneiden ; E. circumcise ; F. circoncire ; I. circoncidere ; S. circuncidar. — Cirkoncizo ; cirkoncizit-a, ‑o.

Dekapar [DFS] D. dekapieren ; E. glow, clean, scale ; F. [ 138 ]décaper ; I. pulire ; S. decapar, blanquecer. — On ne devas timar dusenceso en de-kapar, nam ol ne povas signifikar : senkapigar.

Dieto [DEFIS] D. Landtag, Diäten ; E. diet ; F. diète ; I. S. dieta. — Def. : kunveno tempala di riprezentanti o delegiti, en ula stati. Ta vorto esas internaciona en ta specala e teknikala senco, qua ne povas kolizionar kun l’altra senco.

Dipter-a, ‑o [EFIS] Zweiflügler ; E. dipter, ‑an ; F. diptère, bipenné ; I. dittero ; S. diptero.

Dorno-ginesto D. Stechginster ; E. furze, gorse, whin ; F. ajonc ; I. ginestrone (giunco) ; S. aliaga, aulaga, tojo ; L. ulex.

Ekimozo [EFIS] Bluterguss ; E. ecchymosis ; F. ecchymose ; I. ecchimosi ; S. equimosis.

Eufonio [DEFIS] Wohllaut, Euphonie ; E. euphony ; F. euphonie ; I. S. eufonia. Agrabla e facila kombinado di la soni en linguo.

Fer-skoryo D. (Eisen‑) Schlacke ; E. slag, scoria, dross ; F. mâchefer ; I. rosticci, scoria ; S. cagafierro, escoria del hierro.

Fumo-nigro D. Lampen­schwärze ; E. lamp black ; F. noir de fumée ; I. nerofumo ; S. negro de humo.

Gabano [EFIS] D. Regenmantel ; E. F. caban ; I. gabbano ; S. gaban. — N. B. : kabano havante altra senco, la formo I. S. impozesas.

Gango [DEFIS] D. Gangmasse, Ganggestein ; E. gang, stuff ; F. gangue ; I. ganga ; S. ganga.

Holograf ‑a, ‑o [DEFIS] D. hologra­phisch ; E. holograph ; F. olographe o holographe ; I. olografo ; R. S. olografo. — Ni devas konservar la h, pro l’etimologio e l’analogeso.

Jaro [EFIS] D. grosser irdener Krug ; E. jar ; F. jarre ; I. giarro, giarra ; S. jarro, jarra.

Kaduceo [DEFIRS] D. geflügelter Schlangenstab, Kaduzeus ; E. caduceus ; F. caducée ; I. S. caduceo ; R. kaducey.

Kakofonio [DEFIS] Kakophonie ; E. cacophony ; F. cacophonie ; I. S. cacofonia. — Malagrabla kunligo di soni, sive en parolo, sive en musiko.

Kalefakto [DEFIS] Erhitzung ; E. calefaction ; F. caléfaction ; I. calefazione ; S. calefaccion. — Fizikal fenomeno.

Kampanulo [EFS] D. Glocken­blume ; E. campanula ; F. campanule ; I. bascaro ; S. campanula.

Kanikulo [FIS] D. Hunds­tagszeit ; E. the dog-days ; F. canicule ; I. canicola ; S. canicula.

Kanulo [FIS] D. Spritz­röhrchen ; E. pipe, nozzle ; F. canule ; I. cannello ; S. canula.

Karakol-ar, ‑o [DEFIS] D. karako­lieren, Karakole ; E. caracole (to) ; F. caracole, ‑r ; I. caracoll-are, ‑o ; S. caracol-ear.

Karavanserayo [DEFIRS] D. Karawan­serei ; E. caravan­sary ; F. caravan­sérail ; I. caravan­serraglio ; R. karavan­saray ; S. caravan­serrallo.

[ 139 ]

Karavelo (hist.) [DEFIRS] D. Karavelle ; E. caravel ; F. caravelle ; I. caravella ; R. karavella ; S. carabela.

Kario [EFIS] D. Knochenfrass, Hohlwerden ; E. caries ; F. carie ; I. carie ; S. caries. — Kariar F. se carier.

Karotid-o (‑a arteryo) [EFIS] D. Kopfpulsader ; E. carotid ; F. carotide ; I. carotide ; S. carotida.

Karunkulo [DEFIS] D. Fleisch­wärzchen, Karunkel ; E. caruncle ; F. caroncule ; I. caruncole ; S. carúncula.

Katalepsio [DEFIRS] D. Starrsucht, Katalepsie ; E. catalepsy ; F. catalepsie ; I. catalessia ; R. katalepsiya ; S. catalepsia. — Derivaji : katalepsi-ulo, ‑ula ; ‑emo, ‑ema ; ‑ala. .

Katisar (stofo) [F] D. die Glanzpresse geben ; E. lustre, gloss ; F. catir ; I. dare il lustro ; S. lustrar. — Katis-o, ‑ado, ‑uro, katis-ita, mal-katis-ita. — Ta operaco ne esas la sama kam briligar (F. lustrer).

Kavatino (muz.) [DEFIRS] D. Kavatine ; E. cavatina ; F. cavatine ; I. S. cavatina ; R. kavatina.

Kazuaro [DEFIRS] D. Kasuar ; E. cassowary ; F. casoar ; I. casuario ; R. kazuar ; S. casoar ; L. casuarius.

Kazuistiko [DEFIRS] D. Kasuistik ; E. casuistry ; F. casuistique ; I. casistica ; R. kazuistika ; S. casuistica. — Ni havas ja kazuisto : kp. linguisto, linguistiko.

Kilsono [DER] D. Kielschwinn(e), Kielschwein ; E. keelson ; F. carlingue ; I. carlinga ; R. kilson ; S. carlinga.

Kinkino [FI] D. Chinabaum ; E. cinchona, bark ; F. quinquina ; I. chinachina ; R. khina, khinnaya korka ; S. quina.

Klavikulo (anat.) [EFIS] D. Schlüsselbein ; E. clavicle, collarbone ; F. clavicule ; I. clavicola ; S. clavicula.

Klepsidro (arkeol.) [DEFIS] D. Klepsydra ; E. clepsydra ; F. clepsydre ; I. clessidra ; S. clepsidra.

Kliko D. (Sperr)klinke ; E. click, catch ; F. taquet ; I. tacchetto ; S. taco, tarugo. — On propozis anke taketo.

Kloroformo [DEFIRS] D. Chloroform ; E. chloroform ; F. chloroforme ; I. cloroformio ; R. khloroform ; S. cloroformo.

Kohorto (arkeol.) [DEFIRS] D. Kohorte ; E. cohort ; F. cohorte ; I. coorte ; R. kogorta ; S. cohorte.

Kontraforto [EFIRS] D. Strebepfeiler ; E. counterfort, buttress ; F. contrefort ; I. contrafforto ; R. kontrafors ; S. contrafuerte, machon.

Konvekto [DEFIRS] D. Konvektion ; E. convection ; F. convection ; I. convezione ; R. konvekciya ; S. conveccion. — Modo di transporto di la kaloro, di l’elektro.

Kosto D. Spant, Rippen ; E. frame, ribs, timbers ; F. membrure (de navire) ; I. costola ; S. costillaje. — Teknikal senco atribuita a vorto existanta, per natural metaforo, qua existas en D.E.I.S.

[ 140 ]

Krismo (relig.) [DEFIS] D. Chrisam, Chrisman ; E. chrism ; F. chrême (le saint) ; I. cresima ; S. crisma.

Krizokalko [DFIS] D. Chrysochalk ; E. pinch-beck ; F. chrysocale, ‑chalque ; I. crisocalco ; R. princmetall ; S. crisócalo.

Kromatika (muz.) [DEFIS] D. chromatisch ; E. chromatic ; F. chromatique ; I.S. cromatico.

Kroso (di pistonstango) [DEFIRS] D. Kreuzkopf, Querhaupt ; E. crosshead ; F. crosse ; I. testa a croce ; R. kreickopf ; S. taco, cruceta (cabeza del vástago). — Kad on povas uzar la sama vorto por F. crosse de fusil, de pistolet ? crosse d’évêque ?

Krugo [D] D. Krug ; E. jug, pitcher ; F. broc ; I. brocca ; S. colodra. — Kad on povas identigar F. broc kun krucho ?

Lataniero [FI] D. Fächerpalme ; E. macaw tree ; F. latanier ; I. latania ; S. palmera abanico.

Lignito [EFIRS] D. Braunkohle ; E. lignite ; F. lignite ; I. lignite ; R. lignit ; S. lignito.

Likopodyo [DEFIS] D. Lykopodium, Bärlapp, Kolbenmoos ; E. lycopodium ; F. lycopode ; I. licopodo ; S. licopódio.

Logo [DEFIR] D. log ; E. log ; F. loch ; I. loche ; R. lag ; S. corredera. — Def. : Instrumento por mezurar la rapideso di navo. Ni havas ja log-libro. Ta radiko semblas impozata da l’internacioneso, sed lor oportus supresar la nuna logar, qua semblas suficante supleata da seducar, atraktar, e c.

Lukano [FL] D. Hirschkäfer ; E. stag-beetle ; F. cerf-volant (insecte), lucane ; I. cervo volante ; S. escarabajo ; L. lucanus cervus.

Madreporo [DEFIS] D. Sternkoralle, Madrepore ; E. madrepore ; F. madrépore ; I. madrepora ; S. madrepora.

Magnol-o, ‑yero [EFIRS] D. Biberbaum ; E. magnolia ; F. magnolia, ‑lier ; I. magnolia ; R. magnolia ; S. magnolia. — On propozas anke magnolyo por l’arboro.

Mang-o, ‑yero [DEFIS] D. Mangobaum ; E. mango-tree ; F. manguier ; I. mangifera ; S. mango ; L. mangifera indica.

Manglio [FIS] D. Wurzelbaum ; E. mangrove ; F. manglier ; I. manglio ; S. mangle (frukto e arboro). — O forsan : mangl-o, ‑yero ?

Mangusto (zool.) [DEFIS] D. Manguste ; E. mangosteen ; F. mangouste ; I. S. mangusta ; L. herpestes ichneumon.

Manioko [DEFIS] D. Maniok ; E. manioc ; F. manioc ; I. manioca ; S. mandioca.

Manzanilo [DEFIS] D. Manza­nillen­baum ; E. manchineel tree ; F. mancenillier ; I. S. manzanillo.

Matraso (kem.) [EFIS] D. Kolben ; E. matras ; F. matras ; I. matraccio ; R. kolba ; S. matraz. — L’intermixo kun matraco ne esas timenda, pro ke matraso esas nur teknikal termino.

Navicelo [FIS] D. Nachen ; E. car, skiff ; F. nacelle ; I. [ 141 ]navicella ; S. navecilla. — Def. : Parto di aernavo, en qua esas la aernavisti.

Nekropolo [EFIS] D. Todtenstadt ; E. necropolis ; F. nécropole ; I. necropoli ; S. necropolo. — Necesa adminime en arkeologio.

Nocho [E] D. Einschnitt, Kerbe, Rast ; E. notch ; F. coche, encoche, entaille, cran ; I. tacca, intaglio ; S. cortadura, incision. — Ica vorto povus indikar l’intervalo o lakuno inter du denti di ingranajo (D. Zahnlücke), nam nocho esas exakte l’inverso di dento ; to esas quaze konkava dento.

Nomenklaturo [DEFIRS] D. Nomenklatur ; E.F. nomenclature ; I.S. nomenclatura ; R. nomenklatura. — Semblas sinonima di nomizado ; sed esas tute internaciona.

Nopalo [DEFIRS] D.E.F. nopal ; I. nopale ; R. nopalskiy kak tus ; S. nopal.

Obeza [EFIS] D. beleibt ; E. stout (obesity) ; F. obèse ; I.S. obeso. — Utila en teknikal senco (en medicino). — Obez-eso.

Ofikleido [DEFIS] D. Ophikleide ; E. ophicleid ; F. ophicléide ; I.S. oficleide.

Oftalmio [DEFIS] D. Augen­entzündung, Ophthalmie ; E. ophtalmia ; F. ophtalmie ; I.S. oftalmia.

Onomatopeo [DEFIS] D. Onomatopöie ; E. onomatopy, onomatopœia ; F. onomatopée ; I.S. onomatopea.

Orjato [DEFIS] D. Mandelmilch, Orgeade ; E.F. orgeat ; I. orzata ; S. orchata.

Pagayo [DFIS] D. Pagaje ; E. paddle ; F. pagaie ; I. pagaia ; S. pagaya. — Def. : Duopla remilo quan on uzas en pirogo. — Pagay-agar.

Pakidermo [DEFIS] D. Dickhäuter, Pachyderm ; E. pachyderm ; F. pachyderme ; I. pachidermo ; S. paquidermo.

Pakotilyo [DFIS] D. Beilast, Pacotille ; E. venture, parcel ; F. pacotille ; I. paccotiglia ; S. pacotilla. — Def. : Diversa vari ye malgranda quanto quan, la maristi povas embarkar sen pagar freto.

Panyo [F] D. Negerschürze ; E. cotton wait piece ; F. pagne ; I. perizoma ; R. S. taparabo.

Papiro [DEFIRS] D. Papierstaude, Papyrus ; E. papyrus ; F. papyrus ; I. S. papiro ; R. papirus. — Def. : Egiptana arbusto, sur la kortico di qua skribis la antiqui, e ta kortico ipsa. Vorto absolute necesa en arkeologio, ne intermixenda kun papero.

Parietaryo [DEFIS] D. Mauer‑, Glas‑ Kraut, Parietaria ; E. parietary ; F. pariétaire ; I.S. parietaria.

Peripetio [DEFIRS] D. Peripetie ; E. change of fortune, peripetia ; F. péripétie ; I. peripezia ; R. peripetiya ; S. peripecia.

Perkalo [DFIRS] Perkal ; E. cotton cambric ; F. percale ; I. percallo ; R. perkal ; S. percal.

Permeabla [DEFIS] D. durchdringlich, permeabel ; E. [ 142 ]permeable ; F. perméable ; I. permeabile ; S. permeable. — Def. : Qua povas esar trairata da fluido : Parieto permeabla, mi-permeabla. — Permeabl-eso.

Pikeo [DFIS] D. Piqué ; E. quilting ; F. piqué (étoffe) ; I. piqué, basino trapunto ; S. piqué.

Pilono (arkeol.) [DEFIRS] D. Pylon ; E. pylon ; F. pylône ; I. pilone ; R. pilono ; S. pilono, pilon. — N. B. : On ne povas inter mixar kun F. pilon (ne internaciona), qua dicesas pistilo.

Pitono [DEFIS] D. Python, Riesenschlange ; E. python ; F. python ; I. pitone ; S. pitón. — Animalo (serpento) reala e mitologiala.

Plebicito [DEFIRS] D. Volks­abstim­mung, Plebiszit ; E. plebiscitum ; F. plébiscite, referendum ; I.S. plebiscito ; R. plebiscit. — Def. : voto di ula lego o rezolvo da omna civitani di un stato (ex. en Suiso).

Pleyado [EFIS] D. Dichterschule ? E. pleiad ; F. pléiade ; I. pleiade ; S. pléyada. — Propra senco : ula stelaro ; metafora senco : grupo o skolo de autori, aparte poeti (ex. la franca Pleyado en la 16a yarcento).

Pomelo [EFIS] D. Sattelknopf ; E. pommel ; F. pommeau ; I. pomo, pomolo ; R. S. pomo. — Def. : Malgranda bulo ye l’extremajo di espado, di pistolo od avan selo.

Popo [EFIS] D. Schiffs­hinter­teil ; E. poop ; F. poupe ; I. poppa ; S. popa. — Kad on ne bezonos popo por « rusa sacerdoto » ? Altra latere, la Germani judikas ta vorto shokanta, e preferas pupo, certe plu internaciona. Lor oportus chanjar la nuna pupo ad pupeo exemple.

Poplino [DEFIRS] D. Halb­sеiden­zeug, Poplins ; E. poplin ; F. popeline ; I. poplina ; R. paplin, poplin ; S. popelina. — Stofo ek silko e lano.

Prepondero [DEFIS] D. Ueber­gewicht, Präpon­­deranz ; E. prepon­derance ; F. prépon­dérance ; I. prepon­deranza ; S. prepon­derancia. — Prepondero, por havar la verbo preponderar. Vorto teknikala en politiko e diplomaco. La senco pre-ponderar ne semblas timenda.

Prevarikar [DEFIS] D. übertreten, prävarizieren ; E. prevaricate ; F. prévariquer ; I. prevaricare ; S. prevaricar. — Vorto teknikala di yurocienco e teologio.

Promulgar [DEFIS] D. verkündigen, promulgieren ; E. promulgate ; F. promulguer ; I. promulgare ; S. promulgar. — Vorto mi-teknikal di yurocienco, uzata anke en la komuna linguo.

Pruo [EFIS] D. Bug, Schiffs­vorder­teil ; E. prow ; F. proue ; I. prua, prora ; S. proa.

Quadruman-a, ‑o [DEFIS] D. vierhändig, Vierhändler, Quadrumanen ; E. quadruman-ous, ‑e ; F. quadrumane (adj., sm.) ; I. quadrumano ; S. cuadrumano.

[ 143 ]

Quadruped-a, ‑o [DEFIS] D. vierfüssig, Vierfüssler, Quadrupeden ; E. quadruped-al ; F. quadrupède (adj., sm.) ; I. quadrupede ; S. cuadrúpedo.

Quartermastro [DEFIRS] D. Quartier­meister, Unter­boots­mann ; E. quarter-master ; F. quartier-maitre ; I. quartier­mastro ; R. kvartir­meister ; S. cuartel maestre. — Def. : 1e Oficero kontadisto en l’armeo ; 2e Sub-oficero en la navaro.

Quatreno [DEFIS] D. Quatrain ; E.F. quatrain ; I. quartina ; S. cuarteta. — Poemeto de quar versi.

Quasio [DEFIS] D. Quassia, Quassie, Bitterholz ; E.F.I. quassia ; R. S. cuasia. — La quasio esas la kortico di la quasiyero, amerikan arbusto.

Ratafio [DEFIS] D. Ratafia ; E. ratafia ; F. ratafia ; I. ratafià , amarasco ; R. S. ratafia. — Speco de liquoro.

Rekuper-ar [DFIS] D. wieder­erhalten, eintreiben, rekupe­rieren ; E. recover, retrieve ; F. recouvrer, récupérer ; I. ricuperare ; S. recuperar, recobrar. — Ta vorto esos utila precipue en ula teknikal apliki (récupération, récupérateur di kaloro).

Repso [DEFIRS] D. Rips ; E. rep ; F.I.R.S. reps. — Stofo ek silko o lano tre forta.

Rotango [DEFRS] D. Rotang, spanisches Rohr ; E. rattan ; F. rotin, rotang ; I. canna d’India ; R. rotang ; S. rotén, cana de Indias ; L. calamus rotang.

Shagrino [DEFI] D. narbiges Leder, Chagrin ; E. shagreen ; F. chagrin (cuir) ; I. zigrino ; S. cuero graneado.

Sivo [DE] D. Sieb ; E. sieve ; F. tamis, sas ; I. crivello, staccio ; R. sito ; S. criba, cedaza. — Instrumento analoga a kriblo, sed multe plu subtila (generale ek metal-tolo).

Sternumo [DEFIS] D. Brustbein, Sternum ; E. sternum ; F. sternum, bréchet ; I. sterno ; S. esternón.

Sublimar (kem.) [DEFIS] D. sublimieren ; E. sublimate ; F. sublimer ; I. sublimare ; S. sublimar. — N. B. : On havas l’adjektivo sublima, sed nula koliziono di senco semblas timenda. Nia sublimato venus de sublimar.

Surmenar [F] D. über­anstrengen ; E. to overwork ; F. surmener ; I. strapazzare ; S. uzas surmenage en ciencala verki.

Surmuleto [EF] D. Meerbarbe ; E. red surmullet ; F. rouget, surmulet ; I. triglia ; R. sultanka ; S. salmonete ; L. mullus barbatus.

Tartano [DEFIS] D. Tartan ; E. tartan ; F. tartan ; I. tartano ; S. tartan. — Def. : stofo ek lano ; speco de shalo.

Tek-ligno [DEFIRS] D. Thekaholz ; E. teak wood ; F. bois de teck ; I. ligno di teak ; R. tikovoye derevo ; S. madera de teca.

Terapi-o, ‑ala [DEFIRS] D. Heilkunde, Therapeutik ; E. therapeutics ; F. thérapeutique ; I. terapeutica ; R. terapiyo, terapevtika ; S. terapéutica. — Ni preferas terapio a terapeutiko, qua [ 144 ]esas egale internaciona, pro ke ol esas min longa por la derivaji, e ke ol trovesas en multa kompozaji tre konocata (hidro‑, sero‑, elektro-terapio).

Tribo [D] D. Trieb, Schössling, Spross ; E. shoot, sprout ; F. pousse (d’arbre) ; I. messa, gettata, rampollo ; S. brote, retono, renuevo. — Radiko-tribo D. Wurzel­schössling ; E. sucker ; F. drageon ; I. rimessiticcio, pollone ; S. retoño, follon.

Trombo [FIS] D. Wettersäule ; E. water-spout ; F. trombe ; I. tromba ; S. trompa.

Tubulo [FS] D. Rohransatz ; E. flanged socket ; F. tubulure ; I. bocchetta ; S. tubuladura.

Vakuometro [DFIRS] D. Vakuum­meter ; E. vacuum gauge ; F. vacuomètre ; I. vuotometro, vacuometro ; R. vakuummetr ; S. vacuometro, indicador de vacio.

Vanto [DR] D. Wandtau, Haltseil ; E. shroud ; F. hauban ; I. sarte, sartie, sarchie ; R. vanta ; S. obenque ; Ned. : want[3].

Varango [DFS] D. Bodenwrange ; E. floor ; F. varangue ; I. madiere ; R. flortimbers ; S. varenga. — Varango esas plu facile pronuncebla por multa populi kam vrango.

Vulkanizar [DEFIRS] D. vulkanisieren ; E. vulcanize ; F. vulcaniser ; I. vulcanizzare ; R. vulkani­zirovaty ; S. vulcanizar. — Ni adoptis la radiko volkan specale por ne kolizionar kun vulkanizar, tute internaciona.

  1. Ne en la senco di bush-peco.
  2. Ca rimarko esas destinata a la pedanti, qui riprochas a ni ignorar l’etimologio.
  3. Ica radiko havis en Esp. la senco tute neutila ed arbitriala di vana (o di frivola) ; ni trovas por ol uzo multe plu utila, sen respekto por la Fundamento (« adjuntez, ne chanjez ! »).