Progreso/Triesma Yaro/Numero 26/Klasizo di nia afixi

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
TRIESMA YARO
PROGRESO No26
Aprilo 1910

Klasizo di nia afixi
da F. BuckelLinguala questioni
Temi : Afixi, Derivado

[ 98 ]

Klasizo di nia afixi.

On povas klasizar la afixi di Ido segun la gramatikal speco di la radiki, a qui li povas aplikesar, e segun la speco di la vorti, quin li formacas. Ni havas tale la sequanta skemo :

  • I. Afixi ad la substantival radiki :
  • 1. Afixi formacanta altra substantivi : ge‑, ex‑, bo‑ ; ‑in, ‑id, ‑yun, ‑ist, ‑er, ‑aj, ‑ar, ‑ey, ‑uy, ‑ul ;
  • 2. Afixi formacanta adjektivi (adverbi) : ‑al, ‑oz, ‑an, ‑atr ;
  • 3. Afixi formacanta verbi : ‑iz, ‑if, ‑ig, ‑ij, ‑es.
  • II. Afixi ad la adjektival (o adverbal) radiki :
  • 1. Afixi formacanta altra adjektivi (adverbi) : ‑al, ‑atr, ‑esm, ‑opl, ‑on, ‑op ;
  • 2. Afixi formacanta substantivi : ‑aj, ‑ism, ‑ist, ‑es ;
  • 3. Afixi formacanta verbi : ‑ig, ‑ij, ‑es.
  • III. Afixi ad la verbal radiki :
  • 1. Afixi formacanta altra verbi : dis‑, mis‑, re‑, retro‑ ; ‑esk, ‑ad, ‑ig, ‑ij, ‑es ;
  • 2. Afixi formacanta adjektivi (adverbi) : ‑ant, ‑ebl, ‑em, ‑iv, ‑end, ‑ind ;
  • 3. Afixi formacanta substantivi : ‑aj, ‑ur, ‑ist, ‑ey.

Ad omnaspeca radiki povas adjuntesar la sequanta afixi, qui formacas samspeca vorti : pre‑, mi‑, mal‑ ; ‑eg, ‑et, ‑ach, ‑um.

Nun ni aranjez sinoptike la sufixi, qui trovesas en la tabelo plu kam unfoye, kun exempli :

[ 99 ]

Subs. rad. :

  • 1. dent-isto
  • 2. lan-ajo
  • 3. kaval-eyo
  • 4. sponj-atra
  • 5. hom-ala
  • 6. vir-ijar
  • 7. fianc-igar
  • 8. fripon-esar

Adj. rad. :

  • ideal-isto
  • nuv-ajo
  • verd-atra
  • blind-ala
  • pal-ijar
  • pur-igar
  • modest-esar

Verb. rad. :

  • kant-isto
  • kapt-ajo
  • dorm-eyo
  • milit-ala
  • vid-ijar
  • send-igar
  • instrukt-esar

Me nun questionas, kad la sama sufixo povas adjuntesar en Ido ad diversaspeca radiki.

F. Buckel.