Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/194

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


cianté
159


Cianacëi (gad.) ↦ Cianacei.

Cianbolfin (fas.) ↦ Cianbolpin.

Cianbolpin 6 1866 Čanbolpin (BrunelG, Cianbolpin1866: titolo)
fas. Cianbolpin, Cianbolfin caz. Cianbolpin, Cianbolfin
antrop.
nome del protagonista maschile del racconto "canbolpin e dona chenina" (fas.) Ⓘ Cianbolpin, Cianbolfin Ⓓ Cianbolpin, Cianbolfin ◇ a) Cianbolpin e Dona Chenina Čanbolpin e Dona Kenina BrunelG, Cianbolpin1866 (caz.); b) Gé é inom Cianbolfin. E vo che aede inom? Ǧé he inom Čanbolfin. E vo ke aede inom? BrunelG, Cianbolpin1866:6 (caz.).

Cianbolpin (fas., caz.) ↦ Cianbolpin.

ciancanté Ⓔ deriv. di cianch ‘sinistro’ (Gsell 1989a:147) 6 1878 ceangcantang (DeclaraJM, SantaGenofefa1878:26)
gad. ciancanté mar. ciancanté Badia ciancantè grd. ciancanté caz. cenchenèr
v.intr. Ⓜ ciancanteia
1 reggersi male sulle gambe, piegando ora da una parte ora dall’altra (gad. A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; Pi 1967; V/P 1998, grd. L 1933; Ma 1953; F 2002, caz. Mz 1976) Ⓘ barcollare Ⓓ taumeln ◇ a) s’alza y vá ciancantan do les pedies de chi por n tru sot tera s’ alza e va ceangcantang daò les pedies de chi pur ‘ng trŭ sott terra DeclaraJM, SantaGenofefa1878:26 (Badia); b) al jô danfora sö por stiga a so signur dlun’ ciancantan el jē dangfora sou pur stiga a so signur dlung ceangcantang DeclaraJM, SantaGenofefa1878:84 (Badia)
2 muoversi alternativamente in due opposte direzioni (gad. V/P 1998) Ⓘ oscillare Ⓓ wanken, schwingen ◇ a) sbalzel söl ciaval, y raita asvelt a ce dla trupa, ch’i vá do cun n romú sciöche le tonn a passé le punt da balza, che tremorâ y ciancantâ sot al trop di ciavai sbalzel soul ciaval, e reita svelto a ciè d’la truppa, ch’i va do cunung rumù sceoucche ‘l ton a passè ‘l punt da balza, che tromorā e ceancantā soutt al trōpp di ciavai DeclaraJM, SantaGenofefa1878:9 (Badia).

ciancanté (gad., mar., grd.) ↦ ciancanté.

ciancantè (Badia) ↦ ciancanté.

cianch Ⓔ formazione espressiva (cfr. it. zampa) (Gsell 1999b:247) 6 1763 man tschancha ‘sinistra manus’ (Bartolomei1763-1976:86)
gad. cianch † grd. cianch fas. cianch caz. cianch col. cianch, zanch amp. zanco LD cianch
agg. Ⓜ cianc, cianca, ciances
che sta dalla parte del cuore, che è a sinistra rispetto a un punto di riferimento (gad. B 1763, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; DILF 2013, col. Pz 1989, amp. A 1879; Mj 1929; Q/K/F 1988; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ sinistro Ⓓ linke ◇ a) dapò sul medemo desch l’à pojà sù l brac cianch e l comedon dret dapó sul medemo desch la posa su el bracs cianch e el comedon dret IoriG, InjignàLet1860*-2013:402 (caz.).

cianch (grd., fas., caz., col., LD) ↦ cianch.

cianch † (gad.) ↦ cianch.

ćiancia (mar.) ↦ ciantia.

ciancion (fod.) ↦ canzon.

cianea (amp.) ↦ cianeva.

ćianea (mar.) ↦ cianeva.

cianeva Ⓔ CANABA ‹ ϰάναβος (EWD 2, 149) 6 1763 cianoa ‘cella vinaria’ (Bartolomei1763-1976:73)
gad. cianoa mar. ćianea Badia ćianô fas. cèvena caz. cèvena bra. cianeva moe. cianeva fod. ciauna amp. cianea LD cianeva MdR ćianô
s.f. Ⓜ cianeves
locale fresco, interrato o seminterrato, adibito alla conservazione di alimenti (gad. B 1763; A 1879; A 1895; G 1923; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; G 1923; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879, amp. A 1879; Mj 1929; Q/K/F 1982; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ cantina, scantinato Ⓓ Keller, Kellergeschoss ◇ a) Chëstes nes dà le miù vin che l’ostì à inte ćianô. Quëstes nes da le miù viǹ che l’ostì ha inte çhiannô. DeRüM, BevundeBozaVin1833-1995:243 (MdR).

cianeva (bra., moe., LD) ↦ cianeva.

cianfonia Ⓔ SYMPHONIA (EWD 2, 136) 6 1821 cianfonies f. pl. (PlonerM, BepoMahlknecht1821*-1915:60)
grd. cianfonia
s.f. Ⓜ cianfonies
discorso privo di fondamento (grd. L 1933; F 2002) Ⓘ chiacchiera Ⓓ Plauderei, Geschwätz ◇ a) Y chërda prëst po bera Piere, / Ne fajëde gran cianfonies, / Jide prëst n calonia I kërda prëst po bera Piere, / Ne faʃhëde gran cianfonies, / Shide prest n kalonia PlonerM, BepoMahlknecht1821*-1915:60 (grd.).

cianfonia (grd.) ↦ cianfonia.

ćianô (Badia, MdR) ↦ cianeva.

cianoa (gad.) ↦ cianeva.

cianpanoto (amp.) ↦ ciampanoz.

cianpo (amp.) ↦ ciamp1.

ciantà (amp.) ↦ cianté.

ciantament Ⓔ deriv. di cianté  (EWD 2, 150) 6 1878 ciantamentg’ (DeclaraJM, SantaGenofefa1878:89)
gad. ciantamënt mar. ćiantamont Badia ćiantamënt grd. ciantamënt
s.m. Ⓜ ciantamenc
insieme di suoni musicali modulati dalla voce, accompagnato o no dal suono di uno o più strumenti (gad. P/P 1966; V/P 1998, grd. L 1933; Ma 1953; F 2002) Ⓘ canto Ⓓ Gesang ◇ a) Por chësc un á fat n gran convit, cun alegries de musiga col’erpa y ciantamënc solens y de bona vëia Pur chesc’ ung à fatt ‘ng grang convito, cung allegries d’musiga coll arpa e ciantamentg’ solenni e d’bonavouia DeclaraJM, SantaGenofefa1878:89 (Badia).

ciantamënt (gad., grd.) ↦ ciantament.

ćiantamënt (Badia) ↦ ciantament.

ćiantamont (mar.) ↦ ciantament.

ciantar (bra., moe.) ↦ cianté.

cianté Ⓔ CANTĀRE (EWD 2, 150; http://www.atilf.fr/DERom/ entree/’kant-a-) 6 1763 ciantè ‘cano’ (Bartolomei1763-1976:73)
gad. cianté mar. ćianté Badia ćiantè grd. cianté fas. ciantèr caz. ciantèr bra. ciantar moe. ciantar fod. cianté col. centà amp. ciantà LD cianté MdR ćiantè
v.intr. Ⓜ cianta
modulare musicalmente la voce (gad. B 1763; A 1879; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; T 1934; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; Q/K/F 1982; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ cantare Ⓓ singen ◇ a) Śën ons bel ciantà, / Śën dëssel pa basté. Sën onse bel ciantà, / Sën dëssel pa bastè. PlonerM, CuraziansBula1828-1915:65 (grd.); b) e cánche l vigniva e ruáva damprò da cesa, l à sentì, che i ciantáva e baláva duc auna. e chanche ‘l vigniva e ruava dampro da tgiésa, l’ha senti, che i giantava e ballava dutg a una. HallerJTh, FigliolProdigoFOD1832:152 (fod.); c) Chi joiâ a triunf, chi à bevü vin; na pert ega de vita, i atri sonè, ćiantè e balè. Chi ĵoÿâ a triumf, chi ha bevü viǹ; ‘na pärt ägua de vita, i atri sonnè, çhiantè e ballè. DeRüM, In-