Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/1056

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


u

u (gad., mar., MdR) ↦ vout.

ü (gad., mar., Badia) ↦ uef.

ua Ⓔ ŪVA (EWD 7, 207) 6 1763 ù ‘uva’ (Bartolomei1763-1976:104)
gad. üa mar. öa Badia üa grd. ua fas. ua fod. ua amp. ua LD ua
s.f. Ⓜ ues
frutto della vite, costituito da un grappolo composto di acini succosi (gad. B 1763; A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; T 1934; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; Mj 1929; C 1986; Q/K/F 1988; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ uva Ⓓ Traube ◇ a) Dai spinac ne pón cöie jö üa, o tó fighi dai giarduns. Dai spinac’ nè pong couie jou ūa, o to fighi dai giardungs. DeclaraJM, SantaGenofefa1878:41 (Badia).

ua (grd., fas., fod., amp., LD) ↦ ua.

üa (gad., Badia) ↦ ua.

ubedì (grd.) ↦ obedì.

ubedient (grd.) ↦ obedient.

ubidì (fod.) ↦ obedì.

ubidiente (amp.) ↦ obedient.

ubidir (caz.) ↦ obedì.

ublighé (grd.) ↦ oblighé.

ucajion (grd.) ↦ ocajion.

ucel Ⓔ AUCELLUS (EWD 7, 318) 6 1763 vitschoel ‘avis’ (Bartolomei1763-1976:106)
gad. vicel mar. vicel Badia vicel grd. ucel fas. ucel fod. ucel col. guzel amp. ouzel, auzel, uzel LD ucel
s.m. Ⓜ uciei
animale bipede, alato, omeoterme e ovipari, specializzato nel volo (gad. B 1763; A 1879; A 1895; G 1923; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; G 1923; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; G 1923; T 1934; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; Mj 1929; Q/K/F 1985; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ uccello Ⓓ Vogel ◇ a) Y chël pitl ucel, / Che fova propi blòt, / Ciantova drë tan bel, / Al dat a Mëine Cot. I kël pitl ucel, / Ke fova propi blot, / Ciantova drë tan bel, / Al dat a Mëine Kot. PlonerM, CuraziansBula1828-1915:64 (grd.); b) T’âs denant madër ligrëza / Con vicí, sanc y spaternöres; / Al ne t’á porchël mai fat tristëza, / Y al ne t’an röará, canche te möres. T’ aas dönant ma der ligrezza / Con vitschi, sangt i spaternōres; / Al nö ta porchel mai fat tristezza, / I al nö tang röarà, chanche tö mōres. AgreiterT, SënJan1838*-2013:246 (mar.); c) Cun morvëia / y ria vëia / Saltera ëra snel / sö, sciöche n vicel. Cun mervöia / y ria vöia / Saltla ëla snel / sö, sciö ch’un vicel. PiccolruazA, Scassada1848-1978:71 (Badia); d) i vicí por aria, i romuns te tera, / i pësc dl mer y ciaussa y polam, / döt salta y scricia y fej na gran vera / a laldé le bun Dî ch’i mantëgn por döt l’ann i vicí per aria, i romuns te tera, / i pësc dl mer y ćiaussa y polam, / düt salta y scrićia y fej na gran vera / a laldè l’bun Dî ch’i mantëgn per düt l’ann PescostaC, BonesEghes1858-1994:227 (Badia); e) na pitura sul mur de chël, che reprejentova Sant Antone, che perdicova ai uciei y ai pësc. na pittura sul mur de chëll, chë rappresëntòva Sànt Antone, chë perdicòva ai uĉöi y ai pèŝ. VianUA, JëntCunvënt1864:195 (grd.); f) Un ouzelato, burto cuco / Vedo el terzo a conparì / ‘L é un pormai, uzel de stuco / El se crede ci sà ci. Un’ auzelatto, burto cuco / Vedo el terzo a comparì Le un por mai, uzel de stucco / El se crede, cì sà cì. Anonim, ManageriaComunal1873:33Anonim, ManageriaComunal1873-1973:33 (amp.); g) Ciari al pice vicel, co ch’al nes ciara cun amur Ciari al picce vicell, coc ch’el nes ciara cung amur DeclaraJM, SantaGenofefa1878:49 (Badia).

ucel (grd., fas., fod., LD) ↦ ucel.

ucelat Ⓔ deriv. di ucel 6 1873 auzelatto (Anonim, ManageriaComunal1873-1973:33)
amp. ouzelato
s.m. Ⓜ ucelac
uccello grande e brutto (amp.) Ⓘ uccellaccio Ⓓ garu