Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/105

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


bambin
70


si jurman / L menova per la man L pitl bon bambin / Ne n’ova n katrin / A se kumprè doi bieshes / O al mankul kater shiesses. / Shan Batista, si ſhurman / L menova per la man PlonerM, GratulazionMahlknecht1813-1915:62 (grd.).

bambin (gad., mar., Badia, grd., fas., fod., amp., LD) ↦

bambin.

banca Ⓔ nordit. banca ‹ germ. * banka (EWD 1, 216) 6 1844 banca (DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:111)
gad. banca mar. banca Badia banca grd. banca fas. banca fod. bánca col. banca amp. banca, bancia LD banca
s.f. Ⓜ banches
1 sedile per più persone, solitamente costituito da un’asse orizzontale che poggia su quattro piedi (gad. A 1879; P/P 1966; V/P 1998, fas. G 1923; DA 1973; DILF 2013, fod. A 1879; Pz 1989, amp. A 1879; Mj 1929; Q/K/F 1982; C 1986) Ⓘ panca Ⓓ Bank ◇ a) Chi outre cuatro, che mancia / ‘L é parsones come và, / E sun chera in-grata bancia / N’outra ota, i s’à ciatà. Chi outre quattro, che mancia / Le parsones come va, / E s’ ùn chera ingra-ta bancia / Noutra òta, i sa ciatà. Anonim, ManageriaComunal1873-1973:36 (amp.)
2 impresa con funzione intermediaria tra risparmiatori e produttori (gad. P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. R 1914/99; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ banca Ⓓ Bank ◇ a) Primo d’an ‘l é presto ca; / de ra banca comunal / ra cucagna fenirà / con ramarico mortal. Primo d’an l’e presto ca; / dera banca comunàl / ra cucagna fenirà / con ramàrico mortàl. DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:111 (amp.).

banca (gad., mar., Badia, grd., fas., col., amp., LD) ↦

banca.

bánca (fod.) ↦ banca.

banch Ⓔ *BANCUS ‹ germ. * bank (GsellMM) 6 1860 banch (IoriG, InjignàLet1860*-2013:402)
gad. banch mar. banch Badia banch grd. banch fas. banch caz. banch bra. banch moe. banch fod. bánch col. banch amp. banco LD banch
s.m. Ⓜ banc
1 sedile per più persone, solitamente costituito da un’asse orizzontale che poggia su quattro piedi (gad. A 1895; G 1923; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. G 1879; G 1923; Ma 1953; L 1933; F 2002; DLS 2002, fas. R 1914/99; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. G 1923; Pellerini/Masarei 1985; DLS 2002; Ms 2005, amp. Q/K/F 1982; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ panca Ⓓ Bank ◇ a) Oh per chest po (l’à dit l’ost) e l’é jit vin banch che l’era te n piz de cèsa da fech Oh per chest po’ (la dit l’ost) e le sit vin banch che lera te un piz de cesa da fech IoriG, InjignàLet1860*-2013:402 (caz.)
2 risalto con andamento quasi orizzontale, su una parete di roccia (gad. A 1895; P/P 1966; V/P 1998, grd. L 1933; F 2002, fas. R 1914/99; DILF 2013, fod. Pz 1989; Ms 2005) Ⓘ cengia Ⓓ Felsband ◇ a) Frësca é l’ega y bel sarëna, / Che da crëp vá y placia en banch Fresca è l’ega e bel serena, / Che da crepp va e placcea in banc DeclaraJM, MëssaFreinademez1875:1 (Badia).

banch (gad., mar., Badia, grd., fas., caz., bra., moe., col., LD) ↦ banch.

bánch (fod.) ↦ banch.

bancheté Ⓔ it. banchettare 6 1832 banchetè (HallerJTh, FigliolProdigoBAD1832:140)
gad. bancheté Badia bancheté
v.intr. Ⓜ bancheteia
mangiare e bere a una lauta mensa, in allegra com-pagnia (gad.) Ⓘ banchettare Ⓓ schmausen, schlemmen ◇ a) Y ai s’é metüs a bancheté. E ai s’ é metüs a banchetè. HallerJTh, FigliolProdigoBAD1832:140 (Badia).

bancheté (gad., Badia) ↦ bancheté.

bancia (amp.) ↦ banca.

banco (amp.) ↦ banch.

bancolin Ⓔ deriv. di banch 6 1878 bancoring (DeclaraJM, SantaGenofefa1878:2)
gad. bancorin mar. bancorin Badia bancurin fod. báncolin LD bancolin
s.m. Ⓜ bancolins
sedile di piccole dimensioni, per lo più costituito da un piano sorretto da quattro gambe (gad. P/P 1966; Pi 1967; V/P 1998; DLS 2002, fod. P/M 1985; DLS 2002; Ms 2005, LD DLS 2002) Ⓘ sgabello Ⓓ Schemel ◇ a) A la odëi de cinch agn dlungia la uma sön n bel pice bancorin sen-tada A la udei de ceìng angn’ d’lungia la uma sounung bell picce bancoring sentada DeclaraJM, SantaGenofefa1878:2 (Badia).

bancolin (LD) ↦ bancolin.

báncolin (fod.) ↦ bancolin.

bancon (grd.) ↦ balcon.

bancorin (gad., mar.) ↦ bancolin.

bancurin (Badia) ↦ bancolin.

banda1 Ⓔ it. banda ‹  got. bandwa 6 1860 banda (DegasperF, AgostinoCostantini1860:1)
mar. banda grd. banda fas. banda bra. banda fod. bánda col. bánda amp. banda
s.f. Ⓜ bandes
complesso musicale di strumenti a fiato e a per-cussione, per esecuzioni generalmente all’aper-to (mar. V/P 1998, grd. L 1933; F 2002, fas. R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DILF 2013, fod. P/M 1985; Ms 2005; Pz 1989, amp. Q/K/F 1982; C 1986) Ⓘ banda Ⓓ Musikkapelle ◇ a) e Dea… ce ben ch’el fesc sonà ra banda! / Brae an-pezane vos fajé polito / ‘L on senpre dito. e Dea… cie ben ch’el fesc sonà ra banda! / Brave Ampezzane vos fagè poli-to / L hon senpre dito. DegasperF, AgostinoCostantini1860:1 (amp.); b) Presto Bepe da ra scora / Bete in moto el canpanon / Vea ra banda, e lumes fora / Voron fei luminazion. Presto Beppe da ra scòra / Bete in mòto el campanòn / Vea ra banda, e lumès fòra / Vorόn fei luminaziόn. Anonim, ManageriaComunal1873-1973:28 (amp.).

banda (mar., grd., fas., bra., amp.) ↦ banda1.

banda2 Ⓔ nordit. banda ‹ prov. banda (GsellMM) 6 1844 banda (DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:116)
fas. banda col. banda amp. banda
s.f. Ⓜ bandes
parte, lato (fas. R 1914/99, col. Pz 1989, amp. Q/K/F 1982; C 1986) Ⓘ banda Ⓓ Seite ◇ a) Che se calche poron / sode a inpresto el i domanda, / par che see ra tentazion, / el s’in và da r’outra banda. Che se calche poeròn / sòde a inpre-sto el i domanda, / par che see ra tentaz̄ión, / el s’ in va da r’ z̄òutra banda. DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:116 (amp.); b) Ma vedé cuanta śente da ogni banda… Ma vedè quanta zente d’ogni banda… DegasperF, AgostinoCostantini1860:1 (amp.); c) Prima ne mancia la strada per la comunicazion col Tirolo da podè provede l nezessario da chela banda senza dazio. Prima ne manĉia la strada per la comunicazion col Tirolo da podè provvede ‘l nezessario da chella banda senza dazio. AgostiniM, Dialogo1870*-2013:431 (col.); d) In conclusion son content d’esser stat encia a Lienz e da chele bande. In conclusion son content d’es-ser stat enĉia a Lienz e da chelle bande. AgostiniM, Dialogo1870*-2013:431 (col.).

banda (fas., col., amp.) ↦ banda2.

bánda (fod., col.) ↦ banda1.

bandí (gad., Badia) ↦ bandì.

bandì Ⓔ it. bandire ‹ got. bandwjan (EWD 1, 220) 6 1878 bandì (DeclaraJM, SantaGenofefa1878:64)