Page:Progreso - 3a yaro.pdf/60

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
30
PROGRESO

Respondo. — Certe ni esus adoptinta la formo ambicion, religion, se ni ne esus konsi­de­rinta la derivaji. Or ambicyoza esas tre frequa, ed anke religyoza (e ne-religyoza) ; e ta derivaji esas ne nur plu inter­naciona, sed anke min longa e plu komoda (pensez a ne­reli­gio­no­zeso !). Ambicyoza esas (per formo) EFIS (e Por.) ; religyoza esas anke D. (religiös). Ni sequis la principo di l’analizo regresiva, qua extraktas la radiko de la derivaji inter­naciona.

Timoro.

L’analogeso kun angoro e pavoro impozas la chanjo di timo a timoro, di qua derivat adjektivo esos same analoga ad angoroza e pavoroza : timoroza. Kad on ne konservis timema pro tro granda respekto a l’Esp.‑al tradiciono ? Cetere ja ardo chanjesis ad ardoro.

Las E. d’Orczy.

Respondo. — Certe ta propozo esas konforma a l’analogeso. Sed la radiko timor esus min inter­naciona kam tim : on trovas ol en E. timorous, F. timoré, I. timoroso, S. timorato, dum ke tim trovesas en DE. timid, F. timide, IS. timido, e E. intimidate, F. intimider. E ca lasta vorti esas multe plu konocata ed uzata kam iti.

Labio (labyo) o lipo ?

Segun la principo pri max-konocateso lipo esas preferinda por D. lippe, E. lip, F. lèvre, I. labbro, S. labio. Por labio (labyo) parolas la inter­naciona adjektivo labial, ma ta vorto esas tro erudita e nur esas konocata da ti qui studiis ne-elementala gramatiko (fonetiko) o medicino. Multe plu granda nombro bezonas parolar pri lipi kam pri labiala soni, ec. E se on objektas ke lipala soni esas barbara e shokanta por eruditi, me respondas ke to ne esas plu shokanta por me kam bushala, sunala, monatala, vintrala ed altra vorti ne-latina ala, o kam tempala, korpala, artala, pacala ed altra vorti nekonforma kun la latina adjektivi : on rapide kustumeskas vidar e dicar tala reguloza formi.

Otto Jespersen.
Respondar.

La verbo respondar havas quale rekta komplemento la vorti (parola o skriba) per qui on respondas, e quale nerekta komplemento la vorti, a qui on respondas. Sed, altraparte, esus ofte utila prenar ici quale rekta komplemento, ex. parolar pri letro respondita o ne respondita (t. e. a qua on respondis o ne) ; e fakte kelki tendencas uzar tale ta verbo. Esas un regulo di nia linguo, ke verbo ne povas havar (mem alterne) du rekta komplementi (ex. on ne povas « instruktar infanti » ed « instruktar la geometrio »). Do on ne povas respondar samtempe la letro, quan on ricevis, e la letro, quan on skribas. On devas selektar un de la du quale