Por expresar D. mal, E. time, F. fois, SP. vez, Ido adoptis Esperantal vorto, qua esante mutilata franca, atingas Franco nek per pronunco, nek per skribo. Esus dezirinda chanjar ta radiko a vez SP., quo havus l’avantajo atingar adminime quik du lingui ed esar anke unasilaba.
Pro ke on adoptis en Ido milito kun sa Esp.‑al senco, rezultas ke sua derivaji militisto, militistaro esas nenaturala ed on atingos la somito di ta kaoso kun antimilitistarismo !
Ta difekti esas facile emendebla. La radiko milito (I. milite) signifikez cirke soldato, lor on derivos reguloze militaro (DEFIRS) e same militar-ismo, ‑isto.
Por expresar D. Krieg, E. war, F. guerre, IPS. guerra, me propozas guero.
Respondo. — La radiko milit esas vere embarasanta, pro ke ol havas en L. ed en la derivita lingui du senci : 1e soldato (L. militem) ; 2e militar, milito (L. militare, militia). L. militaris esas nur l’adjektivo di milito (Ido militala), e nur acesore indikas militisto. Ol ne povas signifikar soldataro, ol havas nulloke ta senco. On havas D. militieren, E. militate, F. militer, I. militare, S. militar, omna verbi ! Quale on dicos do : militanto, kunmilitanto ? — Pri antimilitarismo, on povas, od adoptar ol quale integra internaciona vorto, o kompozar ol en nia linguo : anti-milit-ismo, quo mallongigus ol, vice longigar. — Quale on vidas, guer esas min internaciona kam milit‑, e soldato [DEFIRS] esas plu internaciona kam milit en la senco soldato.
Konvenus chanjar danjero nur EF. a perilo EFIS, di qua derivajo esas anke komuna en ta lingui : Ido, periloza, E. perilous, F. périlleux, I. pericoloso, S. peligroso Ne esas timenda miskompreno kun per-ilo, nam Ido ne posedas tal Esperantal logogrifi, signifikante vulgare mediato.
Ta du vorti apartenanta a la klaso di naciono, opiniono ne meritis deformesar ad ambicyo e religyo, konstitucar tale ecepto e havar pluse malbel aspekto. Pro ke ambiciono quale substantivo esas komuna en DEFIPRS e multe mine sua derivajo ambicioza, l’unesma esas plu internaciona e konseque adoptenda sub sua original formo. La samo valoras por religiono. Ta formon apogas pluse la fakto, ke ni uzas tre rare la derivajo religyoza, sed kontrale parolas pri religyal aferi, quo sonos adminime same bone : religional aferi analoge a regional politiko.
