Page:Progreso - 3a yaro.pdf/335

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
305
BIBLIOGRAFIO

tanci »… « ol devas esar esence neutra od inter­naciona », simile a la metrala sistemo. L’autoro enuncas la esencala defino di la linguo : « Koordino di la signi a l’idei », e deduktas de ol la generala traiti di linguo vere universala, qua povas esar nur artificala. « Restas nur evitar, per artificala formaco di linguo, omna difekti e malfacilaji di la naturala lingui ». Ke to esas posibla, e praktike posibla, pruvesas da l’exemplo di Esperanto. « Sed ni devas distingar du questioni, la generala e la partikulara. » Por la generala ideo laboras la Delegitaro ; sa praktikala reali­gebleso pruvesas per « konkreta exemplo, Esperanto ». E pro to So Ostwald propagis Esperanto en Germanio e precipue en Usono, kun quanta suceso, omni memoras,… ecepte la fanatika chefi di Esperanto, qui « aranjas » la historyo segun sua fantazio od interesto. — So Ostwald deklaris, ke persone il konsideras probabla, ke on adoptos Esperanto ; sed samtempe, ke il ne konsideras Esperanto quale neplubo­nigebla. — III. Der Kulturwert der Hilfs­sprache (1907). L’instituco di la L.I. esos progreso komparebla a l’invento di l’imprimado. Quo esas civilizado ? Sparado di energio. En ta senco, la L.I. esos grandega sparo di energio en la homala relati. « La linguala dogano konstitucas pura impedilo di movo e konsumilo di energio. » L’autoro negas la valoro di la naturala lingui por kulturo di la spirito, pro ke li esas tro nereguloza e mallogikala. A la patriotachi, qui opozas a nia ideo, il respondas frapante : « La devi ad la patrio nultempe povas konfliktar kun la devi a la homaro ». Lando, di qua l’interesto esus kontrala a ta di la homaro, necese perisus. Tote kontre, ta landi prosperas maxime, qui servas maxime l’interesti di la homaro. E l’autoro deziras, patriote, tala rolo por sua lando. Ni rekomendas ta konsidero a la patrioti di omna nacioni. — IV. Ein Friedens­werk : raporto pri la labori e decidi di la Komitato di la Delegitaro, kompozita quik pos l’evento : precoza atesto di la lora tendenci di la membri di la Komitato, da lia prezidanto ipsa. « La kunlabo­ranti ne kredis, ke on povas krear nun normo nevaryiva por omna tempo, quan omni devus adorar quale neacesebla idolo »… « Nulu audacos asertar, ke ta evoluco esas nun klozita, od esos irgatempe klozata… Oportas nur organizar l’evoluco anke por la futuro e protektar ol kontre nereguloza influi di la nekoncianta faktori. » (V. Progreso, No 1, p. 26-27). — V. Die int. Hilfs­sprache (1907). Altra raporto pri la Komitato (insertita en Die Woche). Komparado di la L.I. kun l’aviacado : la du bezonas perfektijo gradoza per la sperienco. L’autoro anuncas l’emendo di kelka difekti di Esperanto, espereble kun la kunlaboro di la duktanti di Esp. Il citas inter ta difekti la supersigni. Il aludas la konstanta opozo ad irga plubonigo, mem propozita da la Maestro ipsa. Il konkluzas, ke on devas, ne nur facar max balde la emendi agnoskita necesa, sed « samtempe krear fixa e duranta institucuro, qua esos komi-

4