Page:Progreso - 3a yaro.pdf/311

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
281
LINGUALA QUESTIONI

Repliko. — A ca respondo tre interesanta e grandaparte aprobinda me facas la sequanta repliko vizanta kelka retushi di sa propozi.

Me objektas unesme ke pri la substan­tivigo on duras traktar diferante l’ordinara e la determiniva adjektivi (la justo, la blondo, kontre : irga venos, segun la Respondo). To esas la sama divergo kam me atencigis pri ‑a ed ‑u en unuunesma, samusimila e c.

Duesme, dure semblas a me ke la nedeter­minita neutro ne devas inter­mixesar kun la substan­tivigo, qua (me nune agnoskas) generale komprenigas kad ol signifikas persono o kozo, t. e. establisas l’unu ed exkluzas l’altru, dum ke la nedeterm’ neutro en multa kazi esas samtempe posibla, do ne esas exkluzata per la senco. Exemple la bono povas signifikar ne nure persono sed anke neutro, same l’ ajilo, l’ agrablo, l’ akurato, l’ alerto, l’ aristokrato, l’ asiduo, l’ augusto, l’ autodidakto (por citar nure ek l’unesma litero di l’alfabeto) e c. Do por esar klara e ne fidar a la kuntexto, semblas oportuna indikar specale la nedeter­minita neutro. Altraparte me agnoskas la justeso di l’objekti facita en la Respondo kontre mea tilnuna propozo, ja plurfoye repetita, ke ‑u signifikez persono ed ‑o la neutro.

Ula ecelanta konocanto di nia linguo recente rimarkigis l’ eventualajo permutar la ‑o ed ‑u, t. e. uzar la finalo ‑u (qua ne havas pluralo) por la nedeter­minita neutro (qua ne bezonas pluralo). To semblas a me tre sagaca ideo e vera salvo de ta malfacilaji. Konkorde to me propozas nune ica reguli :

1. Uzez por referar preirinta o konocata substantivo sempre la finalo ‑a. Exemplin videz en mea lasta artiklo ed en la Respondo.

2. Por substan­tivigo (signi­fikanta, segun la senco, persono o kozo) uzez la finalo ‑o. Exempli ek la Respondo : la blondo, la justo, (pers’.) la dezerto (koz’) ; me adjuntas : Irgo venis. [Ecepti : la demons­trativa e relativa intero­gativa pronomi signi­fikanta sempre personi, qui finas per ‑a : Ica (ilca, elca) esas genio. Qua venis ?]

3. Por la nedeter­minita neutro uzez la finalo ‑u : La belu esas l’imajo di la bonu. Me prizas irga bonu irgu bona. [Ecepti : ico, ito e quo. Ex. : Ico altra (‑ica altru) esas eroro. Quo bona ( qua bonu) eventis ?]

L’ecepti enuncita en parentezi [ ] konservesos por ne chanjar la tilnuna stando ; tamen esus certe plu reguloza, konseque plu facile memorebla, e pro to forsan rekomen­dinda, cesigar anke ta ecepti. Por havar exempli pri to, on bezonas nure chanjar en la supra frazi la finali grase imprimita. Se on aceptas to, lor esos anke konsi­derinda, kad la sengenra personala pronomo ne esez prefere lo, pruntita de I., do plu inter­naciona kam lu ; nia nuva