Page:Progreso - 3a yaro.pdf/310

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
280
PROGRESO

on riskus trouzar e misuzar ; nam on uzus ol tre rare, se on uzus ol nur segun reala bezono. To esas vera aparte pri la masla sexuo : bel viro ne esas plu longa kam irga derivajo kompozita per sufixo plu o min artificala ed arbitriala. Pri la femina sexuo, belino signifikas evidente bela virino ; do la sufixo ‑in suficas por indikar anke la personeso.

Fine pri la pluralo di l’adjektivi. Se on adoptas l’antala propozi, e la propozo di So de Beaufront, on povos enuncar la tre simpla regulo : « La formi en ‑i esas sempre la pluralo di formi en ‑o od en ‑a ». Tale malaparus la diverseso. On neplu hezitus inter multi e multai, altri e altrai. Omna pluralo formacesus per substituco di ‑i a la finalo (sive ‑o, sive ‑a) ; ed esus tute indiferenta, praktike, kad ula pluralo venus de formo en ‑a o de formo en ‑o. Tala esas la sistemo, quan ni propozas, adminime por provo ed experimento. Yen kelka exempli di l’ apliko di ta reguli.

La blondo amas la blondino.

Inter omna kolori, me maxime prizas la bluo e la verdo.

Me admiras la blondeso di elsa hari.

La boni quietesez e la malboni tremez.

Yen pomi ; prenez la boni e lasez la malboni.

La honesti esas ofte dupi di la malhonesti.

En ta lando, la blanki persekutas la negri.

Inter ta rozi, me preferas la blanki (singulare : la blanka).

Pri mea vesti, me preferas li blanka (ke li esez blanka).

Kp. : pri mea robo, me preferas ol blanka (ke ol esez blanka).

Me renkontris li promenanta (li, qui promenis).

Me renkontris la promenanti.

Qua venis ? Nula. Ula quan me ne konocas. Irga qua venos… Omna qua venos kun me esos rekom­pensata. Nul altra kam me iros.

Ta qua volas esar felica devas esar honesta.

Omna volas esar felica. Nula volas esar malfelica. Multi deziras esar richa. Malmulti voluntas esar malricha. Singla deziras sua propra feliceso. Una deziras uno, altra deziras altro. Ta viri ne povas tolerar l’una l’altra. Li su jetis l’una sur l’altra.

Inter ta virini, qua maxime plezas a vu ? Ica od ita ? Multi esas riche vestizita, sed malmulti esas bela. Omni havas ventizili (omna… ventizilo), nula havas flori. Kelki portas perli, plu multi diamanti ; singla havas sua plaso.

Yen flori ; quan vu preferas ? Nula ; irga ; omna (omni) esas bela. Ta quan me preferas esas la rozo.

Yen mea libri : singla havas sua loko ; nula esas broshita, omni (omna) esas bindita ; kelki koncernas la literaturo, e multi la cienco. Prenez irga qua plezos a vu. Quan vu preferas ? Ica od ita ?

L. C.