Page:Progreso - 3a yaro.pdf/252

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
222
PROGRESO

sempre distingas su per lauta e klara pronuncado. Ni devos dicar pri lu : « Lu parolos kompreneble kompreneble » (F. naturel­lement il parlera d’une manière intelli­gible). On vidas, ke kompreneble havas du senci en ica frazo. Kad ne esus preferinda, uzar naturale vice kompreneble, segun l’exemplo di D. natürlich, F. naturel­lement, e mem Sued. natur­ligtais ? E. dicas : of course, qua esas netradu­kebla vortope.

Rifuzar, rekuzar, refutar.

Kelka samideani intermixas ica tri vorti, qui rigretinde esas poke tro simila per formo. Vu rifuzas, sive kozo quan on ofras a vu, sive kozo, quan on demandas de vu, sive irga propozo quan on facas a vu. Do rifuzar ne aceptar, o ne koncesar (ne volar donar), o ne admisar, o ne konsentar.

Rekuzar esas teknikal termino di la yurocienco ; on rekuzas judikanto o testo (t. e. on ne aceptas lu, ed on exkluzas lu), en ula kondicioni determinita da la legi, ex. kande la senpartieso di la judikanto o testo esas suspektebla (pro sa relati kun la judikoti, pro sa personal interesti, e c.). Judikanto povas rekuzar su ipsa spontane pro simila motivi, to esas, lu rifuzas funcionar. Kompreneble, ca vorto povas uzesar kun metafora senco en la komuna vivo.

Refutar esas kombatar aserto od opiniono per argumenti, qui nuligas ol o qui pruvas la kontrajo. En proceso, en diskuto, singla partio penas refutar la aserto o pretendo di l’altra. To esas do tute altro kam rekuzar.

Ex. : La Espe­ran­tista chefi rifuzis diskutar la reformi ; li rekuzis l’autoritato di la Delegitaro, quankam kelki de li partoprenis sa labori e decidi ; sed nulu refutis la reformi decidita.

Savema.

Ni bezonas vorto por expresar D. neugierig, F. curieux (ne kurioza). La vortolibri dicas savema, sed ito ne esas korekta. Savema derivesas de savar e signifikas D. wissbe­gierig, qua ne esas la sama kam neugierig. Wissbe­gierig esas bona qualeso : neugierig esas malbona od adminime nebona.

C. T. Strauss.

Rimarko.Neugierig esas ankore « qua deziras savar » ulo, do anke « savema ». Kad lu deziras to juste o maljuste, to esas tute altra ed extera questiono, qua dependas de la persono e de la kozo, segun ke ta persono havas o ne havas yuro « savar » ta kozo.

Repliko. — Vua rimarko ne konvinkas me. Du tante diversa nocioni devus esar expresata per du diversa vorti, quale nia linguo facas en mult altra kazi ; exemple : sparema ed avara. On