Page:Progreso - 3a yaro.pdf/182

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
152
PROGRESO

multa, nam se on dicas : un glaso plue, on povas anke dicar, en la sama senco : un plua gaso (F. : un verre de plus o en plus). To ne signifikas ke pluse esas neutila, tute kontre ; ol signifikas F. en outre, au surplus, e povas pozesar en komenco o mezo di frazo, nultempe en fino. Ex. : Pluse, me mendis du libri plue (o : Me mendis pluse…) Sed lor, on havas nula motivo por vicigar neplu per neplus : Me ne kantos pluse F. je ne chanterai pas de plus, en plus ; sed : me neplu kantos F. je ne chanterai plus.

Pri l’emfazo, la vorto ya e l’akuzativo.

L’artiklo Progr. II, p. 675, propozas tre injenioza e (kun certa restrikti) ecelante uzebla moyeno di emfazo per la vorto ya. Tamen me insistas, ke ol tute ne super­fluigos l’akuzativo. Videz exempli en Progr. II, p. 477. Existas pluse altri, ube on ne povas facar sen l’akuzativo.

Me postulas l’inversigo, ne tam por l’emfazo kam precipue por la faciligo di redakto. Sen ol nia linguo perdus sa ne­supere­sebla flexebleso.

Ni konsiderez ica frazo : « Mea fraton sincere honorizas la granda ciencisto qua plurfoye pasis tra nia urbeto dum la lasta dek yari, periodo di sa zorgoza peno plubeligar omna publika placi e gardeni ». Dicez to sen inversigo, e vu vidos ke me esas justa.

La posibleso inversigar esas do valoroza qualeso di nia linguo e juste tam faciligas la redakto, kam la permiso pozar l’adjektivo avan o dop sa substantivo.

Fine me atencigas ke nia gramatiko institucis l’akuzativo por salvar de embaraso ; ma se ulu povas facar sen ol, lu esas libera agar tale, e lor quan ol povas jenar, dum ke sa manko jenus uli ?

Konseque, abolisar l’akuzativo, quale uli propozis, esus segun mea opiniono nepar­do­nebla kulpo kontre nia linguo.

Sed on devas agnoskar ke en ica senco (redaktala faciligo) l’inversigo cesas esar moyeno di emfazo, nam la samo ne povas servar samtempe du diferanta skopi.

Ke pozar ula vorto ye la komenco di frazo ne devas e rezonoze ne mem povas indikar l’emfazo, esas facile demons­trebla, nam se me pozas la subyekto ante la rekta komplemento, nulu povas savar, kad to signifikas emfazo di la subyekto o simple la naturala vortordino ! Do se ni volas vere esar klara e komprenigar nia idei, ni devas uzar altra moyeno di emfazo. Nu esas fortunoza ideo di Couturat uzar hike la vorteto ya pruntita de la D.

Tamen me devas facar pri to kelka rimarki. La D. ya (Idala skribformo) havas du diversa senci :

Unesme, kande ol esas emfazita, ol signifikas vera emfazigo di la vorto sequanta ol. Ex. : A. Ich habe heute den König gesehen. B. Das war sicher nicht der König. A. Es war ja der König !