cza obfitego materyału. Fabryki gal. są albo przetwarzające minerały górnicze i nieorganiczne ziemne materyały, albo przetwarzające płody leśne, albo też przetwarząjące płody gospodarstwa rolnego. Do pierwszej kategoryi zaliczamy huty żelazne, walcownie i gisernie żelaza. Dziś znajdują się huty żelazne w Górce węgierskiej, Suchej, Makowie, Zakopanem, Kątach, Majdanie (sambor. i kałuskim), Sopocie, Demni wyźniej i niźniej, Jamielnicy, Mizuniu, Wełdzirzu i Pasiecznej. Ogółem jest ich w kraju 14. Do niedawna były huty w Duszatynie, Ciśnie, Smolnej i Orowie, które z powodu nieopłacania się kosztów produkcyi całkiem zwinięto. Z tymi hutami połączone są ognie fryszerskie, walcownie i gisernie, które znajdują się jeszcze w Obszarze, Rajczy, Zawoi, Poroninie, Szczawie, Szczawnicach niźnich, Ujściu ruskiem itd. Najlepiej urządzonymi są fabryki w Węgierskiej Górce i Suchej, gdzie też znajdują się jedyne w całym kraju fabryki polewanych naczyń żelaznych. Następnie należą tu huty cynkowe (Siersza i Niedzieliska); kuźnice i walcownie miedzi (Wełdzirz, Zagwoździe); gisernie mosiądzu (Lwów); zakłady wyrobu siarki (Swoszowice) i chlorku potasu (Kałusz); destylarnię nafty (Polanka, Wańkowa, Sanok, Jarosław, Przemyśl, Lwów, Brody, Drohobycz); fabryki parafiny i świec parafinowych (Jarosław, Przemyśl, Nisko, Lwów, Brody, Drohobycz); fabryki gazu i koksu (Kraków i Lwów); cegielnie (około 200); fabryki fajansu i steingutu (Mrzygłód, Glińsko, Potylicze, Siedliska, Lubycza); garncarnie (Dębniki); fabryki wyrobów kaflowych (Łagiewniki, Przegorzały, Bielany, Jarosław, Lwów); huty szklane (Miłków, Pieniaki, Majdan średni, Mikuliczyn; jest ich 24); fabryka cementu tylko w Wełdzirzu; fabryki nawozów mineralnych (Wieliczka, Lwów, Kałusz). Do drugiej kategoryi fabryk należą tartaki wodne (około 300, parowych 8 w Tarnowie, Podburzu, Wełdzirzu, Lndwikówce, Demni wyźniej, Smorzu, Rosulnie i Porohach); stolarnie z machinami parowymi we Lwowie i Wełdzirzu; fabryka parkietów (Biała, Krukienice); fabryka kołeczków drewnianych (Dobromil); węglarki (okolice lesiste); fabryki smoły, kalafonii, terpentyny, maziarnie (około 50); potażarnie (Horodenko, Lisko, Polanica, Dolina, Budzanów). Do trzeciej kategoryi fabryk zaliczamy: młyny parowe (22), młyny wodne i wietrzne (jest około 2000); piekarnie parowe (5); gorzelnie (691); fabryki likierów, rosolisów i rumu (24; najgłośniejsze w Lipniku, Tęczynku, Krakowie, Łańcucie, Lwowie i Tłumaczu; w fabr. łańcuckiej wyrabiają wodę kolońską); fabryki octu (Lipnik, Lwów, Kulparków, Nowyświat); browary (262, najcelniejsze w Żywcu, Tęczynku, Krakowie, Okocimie, Wojniczu, Krasiczynie, Baczynie, Lwowie); fabryki suchych drożdży (5); fabryki cukru burakowego (Pisarzowice, Sędziszów, Łańcut, Tłumacz, Ujście biskupie); olejarnie (7, Kraków, Milczyce, Niwra itd.); fabryki tytuniu (Winniki, Monasterzyska, Kraków); przędzalnia parowa (Brody). Oprócz tego mamy fabryki, którym chów zwierząt dostarcza materyału, jak garbarnie, fabryki świec woskowych (Kraków, Lwów), stearynowych (Lwów), fabryki kości mielonych, spodyum i kleju (8, Lwów, Jarosław, Kraków, Podgórze, Klimkówka), warzelnie miodu (21, Lwów, Kulików, Sambor), fabryki sukna (10, z których 7 najlepszych w Białej; 40 foluszów); fabryki talesów (Jarosław). W końcu ma G. jeszcze fabryki papieru (Wadowice, Czerlany, Sasów); fabryki zapałek (Kraków, Tarnów, Lwów); fabryki machin i narzędzi przeważnie rolniczych (19, Kraków, Lwów, Sucha, Mogilany, Tarnów i Ujkowice); fabryki prochu strzelniczego w Soli, Milówce i Wiszence; fabryki różnych wytworów chemicznych (Żywiec, Kraków, Komarowice, Lwów). — Przemysł rękodzielniczy jest w G. bardziej rozwinięty niż fabryczny. Wyroby lepszych rękodzielników nie ustępują w niczem zagranicznym, i tylko z powodu niedostatecznej produkcyi fabrycznej, która zmusza do sprowadzania materyału z zagranicy, nie mogą z nimi wytrzymać konkurencyi. Najlepiej reprezentowanymi są: piekarstwo, rzeźnictwo, krupiarstwo, cukiernictwo, płóciennictwo, tkactwo, powroźnictwo, krawiectwo, szewctwo, rękawicznictwo, garbarstwo, kuśnierstwo, rymarstwo, siodlarstwo, szczotkarstwo, grzebieniarstwo, mydlarstwo, farbiarstwo, lakiernictwo, bednarstwo, stolarstwo, tokarstwo, ciesielstwo, mularstwo, garncarstwo, kowalstwo, ślusarstwo, nożownictwo, blacharstwo, kotlarstwo, jubilerstwo i drukarstwo. Zegarmistrzowstwo ogranicza się wyłącznie do sprzedawania i naprawy z zagranicy sprowadzanych wyrobów. Najmniej ma G. rytowników, snycerzy, rzeźbiarzy, mechaników i optyków. — IX. Ludność. G. według spisu ludności z r. 1869 liczy 5,418,016 mieszkańców; na 1 milę kw. przypada zatem 3972 dusz, czyli 69 na 1 kil. kw. Zachodnia atoli cześć G. jest geściej zaludnioną niż wschodnia; tam bowiem na 1 milę kw. wypada 4904 dusz, tu zaś 3596 dusz. Równiny są geściej zaludnione niż góry, a w górach część należąca do stoku baltyckiego jest ludniejszą, niż cześć należąca do stoku czarnomorskiego; wreszcie kończyny kraju, zachodnia i wschodnia, są ludniejsze niż środek kraju. Rozpatrując stopień zaludnienia w poszczególnych powiatach, otrzymujemy następujące liczby: w pow. wielickim przypada na 1 milę kw. 7444, w bialskim 7144, w tarnowskim 6542 dusz w zachodniej połaci; w śniatyńskirn 6079, w czortkowskim 5714 dusz na 1
