Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2.djvu/344

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

ści. Spadając po kamieniach, hukiem i szumem swym przyczynia się do powiększenia uroku już z siebie czarującéj doliny. Nieco niżej niknie dolina i śród skał lesistych, dosięgnąwszy ostatnich chat wsi Czerny, zabiera z pr. brz. potok Czernkę (ob.). Opływając lesiste wzgórza (423 m. szt. gen.) z wschodniego (lewego), a lekko wznoszące się pola orne z zachodniego (prawego) brzegu zabiera Miękinkę. Odtąd Eliaszówka płynie ku południowi, a pod Ponetlicą wzmacnia się kilkunastu obfitemi źródłami. Poniżej przepływa dolinę otoczoną łąkami; niżej płynie śród obszernych łęgów. Koryto 4 m. szerokie, brzegi 2 i pół m. wysokie. Takiem korytem dosięga Krzeszowic. Eliaszówka przepływa je korytem obmurowanem, od północy ku południowi, a na południe Krzeszowic, przerżnąwszy kolej Ferdynanda, śród łąk wpada do Filipówki (ob.). Długość biegu 9 kil. (Ob. Fr. Marczykiewicz, Hidrografia m. Krakowa i jego okręgu, Kraków 1847 r.). Br. G.

Eliaszyszki, wś, pow. rossieński, par. Pogromoncie.

Eligiów, kol. włośc., pow. noworadomski, gm. i par. Sulmierzyce. Liczy 25 dm., 230 mk., ziemi włosc. 425 morg.

Eliońskie, ob. Eleonka.

Elisabetgrad, ob. Elizabetgród.

Elisabethgrube (niem.), ob. Elżbieta, kopalnia.

Elisabethhof (niem.), kolon., pow. babimoski; 23 dm., 154 mk., 102 ew., 52 kat., 45 analf. Najbliższa poczta w Rakoniewicach (Rackwitz); kol. żel. w Zbąszyniu (Bentschen). M. St.

Elisabeththal (niem.), folw. dóbr Moszczanica, pow. rybnicki.

Elisanke (niem.), ob. Elizanki.

Elisawet, wieś, pow. nowogradwołyński, gm. romanowiecka, włośc. dusz 57, ziemi włośc. 152 dzies., niegdyś należała do dóbr zwiahelskich — Lubomirskich, obecnie własność Uwarowa, a duże przestrzenie ziemi rozkolonizowane. L. R.

Elisawetka, ob. Elizawetka.

Elisenau (niem.), ob. Lisnowo, pow. toruński.

Elisenbruch (niem.), ob. Okrąglik.

Elisenfelde (niem.), ob. Elizanki.

Elisenhof (niem.), folw. dóbr Nennenburg w pow. tukumskim Kurlandyi.

Elisenhof (niem.), 1.) ob. Włodzimierzowo, pow. szubiński, 2) Ramutki, pow. średzki, 3) Pogorzela, pow. krotoszyński. M. St.

Elisenhof (niem.), ob. Lisnówko.

Elisenhuette (niem.), huta szklana w Paruszowicach, pow. rybnicki.

Elisenruh (niem.), cegielnia, pow. wschowski, ob. Kursdorf; 1 dm., 4 mk.

Elisenthal (niem.), Elżyn, domin., pow. babimoski; odłączone od wsi Wąchabna; 546 mr. rozl.; 3 dm., 34 mk. Poczta i gośc. w Kargowie (Unruhstadt), st. kol. żel. w Babimoście (Bomst) o 7 kil. M. St.

Elisenthal (niem.), ob. Świni las; u Zarańskiego mylnie Świniałaźnia.

Elisenwalde, folw., pow. pleszewski, należy do dóbr: „Klenka“; 1 dm.; 31 mk.

Eliza, os., pow. maryampolski, gm. Michaliszki, par. Preny. Ma 2 dm., 22 mk.

Elizabetgród, Elizawetgrad, Jelisawetgrad, miasto powiatowe gubernii chersońskiej, nad rzeką Ingułem, o 32 mile od Chersonu, o 208 mil od Petersburga, o 63 od Odessy; założone r. 1752, razem z warownią św. Elżbiety (dziś zniesioną), która na wzgórzach prawego brzegu Ingułu wybudowaną została. Pierwszemi mieszkańcami Elizabetgrodu byli starowiercy rossyjscy, którzy w różnych czasach do Polski się wynieśli; wezwani będąc ztamtąd, podzieleni na pułki zostali, otrzymawszy przywilej handlu. W r. 1754 zaprowadzono w mieście jarmark piotro-pawłowski (d. 29 czerwca), na którzy Tatarzy krymscy, Turcy i Zaporozcy zjeżdżać się poczęli. Po otworzeniu r. 1764 prowincyi nowo-rossyjskiej, urządzono w fortecy św. Elżbiety zarząd prowincyonalny; zaprowadzono komorę celną i dozwolono kupcom i mieszczanem z innych miast przenosić się do Elizabetgrodu. W czasie pierwszej wojny z Turcyą za Katarzyny II, Tatarzy i Spahowie, pod dowództwem chana krymskiego, oblegli r. 1769 fortecę św. Elżbiety, ale powziąwszy wiadomość o zbliżaniu się drugiej armii rossyjskiej pod wodzą hr. Rumiańcowa, spustoszyli wsie okoliczne i ustąpili śpiesznie do Oczakowa. W r. 1784 forteca ś. Elżbiety rozbrojoną została; działa jej przewiezione do Chersonu i na granicę krymską; w r. 1785 forteca zniesiona, załoga jej przeniesiona do Fanagoryi, a m. Elizabetgród na powiatowe zamieniono. W roku 1794 władze sądowe i powiatowe przeniesiono do miasta Bobryńca. Miasto ma ziemi 7,879 dziesięcin; z tych budowle zajmują 1,029 dziesięcin, reszta ziemię uprawną stanowi. Grunt tłusty czarnoziemny. Mieszkańców 36,000 przeszło; składają się z Żydów i przesiedleńców rossyjskich. Miasto zbudowane foremnie; ulice jednakże są wązkie i domy ściśnione, ztąd wielkim nieraz ulegało pożarom. Cerkwi grecko-rossyjskich 6, starowierców zjednoczonych 2, synagog żydowskich 3, domów 3,000. Szkoły: powiatowa, parafialna, podobnież szkoły duchowne, szkoła żeńska rządowa, kilka prywatnych, żydowska, 2 szpitale i dom przytułku, sklepów 716, zajazdów i hoteli 11, fabryk (łoju, świec, mydła, skór) 41, browar i cegielnia. Kupcy prowadzą handel bydłem, które do Petersburga i Kró-