Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2.djvu/319

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

wem; przez nie przepływa rz. Jeziorka, do Muszy wpadajaca.

Ejsaki, folw. w Inflantach polskich, pow. rzeżycki, par. bukmujska, 164 dzies. obszaru mający, własność Ejsaka.

Ejsbachowa, Ejsbachowo, nazywane też Starym dworem, po łotewsku Ajzbakowa, po niemiecku Althof, majątek, niegdyś bardziej znaczący, położony w powiecie dyneburskim, należy do parafii birżagolskiej i od półtora wieku stanowi wieczyste dziedzictwo Oskierków. W pierwszej połowie bieżącego stulecia oddzielono od niego część większą i utworzono z niej osobną piękną majętność Hieronimowo, z okazałą rezydencyą, w położeniu nader malowniczem. Samo zaś Ejsbachowo (1352 dzies. rozl.) odtąd „Starym dworem“ przezwano. Stanowi ono obecnie dziedziczną posiadłość Anieli z Oskierków Platerowej. Grunta piaszczyste nie odznaczają się wcale urodzajnością. Natomiast majątek ten obfituje w piękne sosnowe lasy i dostatek ma rybnych jeziór, z których najznaczniejszem jest jezioro Ejsbachowskie, sławne na całą okolicę z powodu poławiającej się w niem nader smakowitego gatunku sielawy.

Ejściszki, wś, pow. wyłkowyski, gm. Wojtkobole, par. Grażyszki. W 1827 r. było tu 13 dm., 121 mk.; obecnie liczy 28 dm., 229 mieszkańców, odległe od Władysławowa 24 wiorst.

Ejsiata, jezioro, pow. święciański, par. kukuciska, na dwie mile długie, w puszczy łabonarskiej położone; w wązkiem miejscu jest przewóz na trakcie z Kukuciszek do Łabonar i Święcian.

Ejskaja, ob. Jejskaja.

Ejsmany, ob. Jesmany.

Ejsymonty (Wielkie), wś, pow. grodzieński. Paraf. kościół katol. M. B. i ś. Jana Nepomucena, z muru 1849 wzniesiony. Parafia katol. dekanatu grodzieńskiego, dusz 2293. Filia w Kraśniku; dawniej i kaplica w Masalanach.

Ejszeryszek, jezioro przy wsi t. n. w pow. suwalskim, ma 10 morg. obszaru.

Ejszeryszki, wś, pow. suwalski, gm. Kadaryszki, par. Lubowo. W 1827 r. było tu 20 dm., 109 mk.; obecnie liczy 7 dm., 83 mk.

Ejszyszki, mko rządowe w pow. lidzkim, o wiorstę na połud. od rz. Wersoki, dopływu Mereczanki, pod 54°11' szerok. geograf. i 42°39' dług. wsch., o 35 w. na półn.-wsch. od Lidy, a 80 od Wilna, liczy 2616 mieszkańców, przeważnie izraelitów, i trzysta domów. Mieści się w niem 2-gi urząd (stan) policyjny z 1 ucząstkiem takowego, 3 sąd pokoju 2-go (lidzkiego) okręgu, zarząd gm. włośc., szkółka wiejska, st. poczt., załatwiająca wszelkie korespondencye, i mur. paraf. kośc. katol., odległy od mka o pół w. R. 1866 mko miało 135 dm., 715 mk., wtem 610 izr., 89 kat., 16 prawosł., 4 browary, 2 garbarnie, młyn wodny. E. słynne są ze swych czwartkowych targów i z dwóch do roku czterodniowych jarmarków: na Wniebowstąpienie pańskie, zwany przez lud „szosniakiem“, z powodu, iż jest w 6-ym tygodniu po Wielkanocy, i na Boże Ciało „dziewiętnikiem“ że przypada w dziewiątym. Główny przedmiot handlu na targach i jarmarkach: świnie i konie. Jeżeli wierzyć urzędowemu sprawozdaniu, to w r. 1877 sprzedano w ogóle towarów na obudwu jarmarkach za 13947 rubli, a przywiezione było na summę 22395 rub. Oprócz żydów, w ręku których zostaje handel miasteczka i propinacya, liczna szlachta, zamieszkująca poblizkie okolice i zaścianki, cieszy się dobrobytem dzięki powyżej wspomnianemu handlowi nierogacizną, a w części i końmi. Włośc. gm. E. dzieli się na 6 wiejskich okręgów, składających się z 87 wsi, liczących 453 dymów i 5533 włościan. Katol. parafia klasy 2, dek. raduńskiego, posiada kaplicę w Podzitwie (dawniej i w Koleśnikach) i 10460 wiernych. O założeniu E. takie mamy podanie w kronikach litewskich. Erdziwił, kunigas litewski, z trzema mniejszymi wodzami wpadł w r. 1065 na podbite przez Ruś ziemie litewskie i uwolniwszy je z pod zawisłości sąsiada i dani, opłacanej Jarosławowi, rozdzielił pomiędzy towarzyszami wyprawy, z których Ejsa, albo Eiksis, czy też Ejszius, rodem Żmudzin, był założycielem gródka E. na gruncie otrzymanym. Miejscem pobytu pierwszych izraelitów (karaimów), przybyłych z Rusi do Litwy w. r. 1171, były E. Świadczył o tem kamień grobowy, widziany w tem miasteczku jeszcze w r. 1798. W drugiej połowie XIV w. posiadał E. bojar Sudymund; potwierdził on w Królewcu, razem z innymi panami litewskimi, zapis w. ks. Witolda z d. 30 stycznia 1384 r., ustępującego krzyżakom całe swoje dziedzictwo za posiłki w ludziach i broni przeciw Jagielle, co było przyczyną że ten ostatni pozbawił Sudymunta Ejszyszek, które nim się stały starostwem po utworzeniu w. r. 1413 województwa wileńskiego, były głównym grodem powiatu czyli ciwuństwa tegoż nazwiska. E. leżą na najbardziej uczęszczanym dawniej trakcie z Wilna do Krakowa, który dziś nosi nazwę „raduńskiego gościńca“. O pół w. od miasteczka, na gruncie folwarku Hornostaiszek, jest przestrzeń ziemi, około 2 dz. zawierająca, otoczona wielkim wałem i rowem, w dawnych miejscowych dokumentach nazwana Horodyszczem. Mieściła się w tych okopach przed dwudziestu kilku laty stacya optycznego telegrafu; dziś jest tu kancelarya sędziego pokoju. Paraf. kośc. kat. w E. fundowany był przez w.