Jana Tarnowskiego, pięknej artystycznej roboty, i o własnoręcznym liście tegoż hetmana do Jana Dantyszka biskupa warmińskiego. Galerya obrazów założoną została przez twórcę biblioteki Jana Feliksa hr. Tarnowskiego w początku bieżącego stulecia. Najcenniejsze obrazy są: ś. Familia Paulina Vecchio, Matka Boska Bolesna Tycyana, Madonna Gwido Reniego, Galileusz Salwatora Rozy, 5 obrazków Albana, portret Anny Boleyn królowej angielskiej przez Luca Dolanda, Chrystus po Zmartwychwstaniu Rubensa (na blasze), Lisowczyk Rembrandta, portret Henrietty Maryi królowej angielskiej żony Karola I przez Van-Dycka, wieśniak niderlandzki Teniersa, pejzaż Claude Lorraina etc. Wielki zbiór oryginalnych rysunków i szkiców różnych mistrzów, rysunki Orłowskiego. Przepyszny zbiór miniatur przeważnie polskich z końca wieku XVIII. W D. urodził się znany bajkopis i pedagog Stanisłąw Jachowicz oraz znany prof. uniw. jagiellońskiego Stanisław hr. Tarnowski. 2.) D.-nowy i stary (z Grządką i Łabędziem), wś, pow. cieszanowski leżąca nad potoczkiem, dopływem potoku „Netecza,“ oddalona o 9 kil. na północ od urzędu poczt. w Oleszycach, a o 14 kil. na zachód od starostwa pow. w Cieszanowie. Przestrzeń pos. więk. roli or. 978, łąk i ogr. 263, past. 16, lasu 2072; pos. mniej. roli or. 2813, łąk i ogr. 1134, past. 52, lasu 97 mr. austr. Ludności 2555. Parafie obudwu obrządków są w miejscu. Rzym. kat. parafia była pierwotną filią probostwa łac. w Oleszycach; proboszcz oleszycki obowiązany był na mocy fundacyi Mikołaja z Granowa Sieniawskiego wojew. bełzkiego z 1701 r. utrzymywać w Dzikowie wikarego; od 1744 r. została niezawisłą parafią. Kościół murowany wystawiony w 1781 roku przez Adama ks. Czartoryskiego, poświęcony w 1858 roku pod wezw. św. Trójcy. Rzym. kat. parafian liczy: w Dz. starym 300, Cewkowie 1130, Dzikowie nowym o 5 kil. 200, Moszczanicy z Wiłkami 260, Ułazowie z Koziówkią 260. Ogólna ilość katolików w tej parafii 2,150, akat. 32, izrael. 330. W obrębie tej parafii znajduje się 5 szkół trywialnych. W Hucie miłkowskiej przy fabryce szkła jest kaplica drewniana, w której czasami odprawianą bywa msza św. Początek tej włości sięga bardzo odległych czasów. Nazwa Dzików pochodzi, wedle miejscowego podania, od dzikiej lesistej okolicy zamieszkałej przez dzikie zwierzęta rozmaitego gatunku. Pierwotnie osiadłą była przez rusinów, później osiedliła się tu także kolonia mazurska. Mowa ruska, miękka, w formach pełnych i długich. Nad wchodowymi drzwiami drewnianej cerkwi jest napis w drzewie wyryty: „Ta cerkiew zbudowana za króla Augusta II 1724, miesiąca junia 12 dnia, za pozwoleniem jaśnie oświeconego jegomości P. Adama Sieniawskiego, hetmana wielkiego koronnego.“ Cerkiew ta została odnowioną w 1873 roku; posiada ładny bogato złocony ikonostas. W tej wsi jest szk. o 1 nauczycielu i 1 nauczycielce. Właściciel więk. pos. Jan i Zofia hr. Tarnowscy. B. R. i M.
Dzikowicze, wś, pow. lidzki, st. pocztowa, połączona traktem z Lidy (16 w.) na Iwije (29 i pół w.), od Wilna 105 w. J. W.
Dzikowicze, 1.) wś, pow. piński, 3 okr. pol., nad odnogą Styru zwaną Prostyrem, o 2 mile od Pińska na Zarzeczu; mieszk. 23, własność hr. Krasickiego. 2.) D.-wielkie, wś, pow. piński, w gm. choińskiej, w 2 okr. policyjnym lubieszowskim, niedaleko rzeki Prypeci, w miejscowości nizinnej, obfitującej w łąki. 3.) D.-małe, wś niedaleko Wielkich Dzikowicz.
Dzikowiec (z Wildenthalem), wś, pow. kolbuszowski, o 8 kil. na płn. wsch od st. pocztowej w Kolbuszowej. Dm. w Dzikowcu 250, mk. 1319; w Wildenthalu dm. 53, mk. 357. Własność większa obejmuje roli ornej 65, łąk i ogrodów 28, pastwisk 19, lasu 173 mr.; własn. mniej. roli orn. 1984, łąk i ogr. 588, pastw. 292, lasu 16 mor. W Dz. jest szkoła etat. jednoklasowa. Paraf. łac. w miejscu (4099 wiernych) należy do dek. głogowskiego, który obejmuje 9 parafij i jednę filią. Paraf. w D. erygowaną została przez Jędrzeja Kunaszewskiego dziedzica a erekcya zatwierdzona przez królów Zygmunta Augusta i Stefana, później osobnym przywilejem przez Jana Kazimierza w r. 1659. Kościół murow., zbudowany w r. 1814, poświęcony w r. 1859 pod wezwaniem ś. Mikołaja; położenie pagórkowate i lesiste, w oddaleniu od dróg bitych, gleba żytnia.
Dzikowina, os., pow. mazowiecki, gm. Klukowo, par. Kuczyn.
Dzikowina Stojatyńska, zaśc. rządowy, powiat święciański, 3 okr. adm., mk. kat. 202, domów 23 (1866), od Święcian 20 w.
Dzikowizna, os., pow. sejneński, gm. Swięto-Jeziory, par. Łozdzieje.
Dzikowo, wś, pow. lipnowski, gm. Obrowo, paraf Osiek; domów 6, mieszk. 65. Folwark bez służebności, odseparowany od włościan, w lekkiej piaszczystej glebie. Jest tu młyn wodny i karczma. Do Dz. należą kolon.: Antoniewo, Smogorzewice, osady: Grabiny, Chrapy i Kępa dzikowska. Rozl. folw. wynosi m. 510 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 238, łąk m. 42, pastwisk m. 39, wody m. 3, zarośli m. 154, nieużytki i place m. 34; nadto rzeka Wisła zajmuje m. 218. Bud. mur. 1, dr. 7, jezioro. Wieś Dz. osad 8, gruntu m. 198; wś Antoniewo osad 12, gruntu m. 325; wś Chrapy lit. B. osad 2, gruntu m. 143; wś Smogorzewice osad 4, gruntu m. 193; osada Grabiny 1, gruntu m. 49; osada Kępa Dzikowska z obszarem gruntu m. 14. Br. Ch., A. Pal.
