Oprócz majątku należało jeszcze do kościoła 7 placów. W. r. 1806 za staraniem ks. prałata Onufrego Gzowskiego, ówczesnego proboszcza, zaczęto murować kościół, który ukończono r. 1823. W r. 1836 i 1837 fronton z kolumnadą zniesiono, a na jego miejscu zbudowano wieżę. Proboszcze kościoła borysowskiego pobożnemi obligacyami obowiązani są odprawiać co piątek nabożeństwo za duszę Władysława IV i Adama Kazanowskiego fundatora. Obok kościoła jest szpital na 27 łóżek pod zarządem marszałka powiatowego i miejscowego lekarza. Na wyspie rzeki Berezyny obok miasta wznosi się dwupiętrowy dom murowany, w którym się mieści więzienie. Jest on otoczony murem a z lądem łączy go most drewniany. Na tem miejscu był dawniej zamek, ślady którego pozostały w okopach i głębokim rowie. Gwagnin powiada, że w wieku XVII zamek borysowski miał formę okrągławą i był silnie ufortyfikowany wieżami, tudzież okopany wałem i otoczony głębokim rowem, który się łączył z rzeką Berezyną. A Naruszewicz mówi, że niedaleko był kościół od zamku, z którym komunikował się za pośrednictwem lochu. Za czasów starostwa zamek zamieniono na dom administracyi starostwa, a przebudowany przez starostę Ogińskiego przetrwał do początku XIX wieku. Budowa zamkowa była drewniana, na podmurowaniu, z jedną bramą. Od zamku na ulicę Chorągiewną, przerzucony był niewielki mostek. W początku bieżącego stulecia w nim się mieściła administracya dóbr radziwiłłowskich, po przeniesieniu której do Radziwiłłowa czyli Starego B., o wiorst 3 od miasta, w nim się zbierali obywatele na elekcye; nareszcie opuszczony i z rozporządzenia władzy rządowej przerobiony został na więzienie, a resztę domów sprzedano lub zamieniono na koszary. Naprzeciw domu więziennego na drugiej stronie rzeki leży piękna willa, zamieszkała przez naczelnika wodnej komunikacyi, a nieco dalej na wzgórzu wznoszą się okopy, zarosłe lasem sosnowym. Okopy te czyli szańce usypane były w r. 1811. Podczas przejścia wojsk francuzkich przez Berezynę jenerał Dąbrowski stanowiący przednią straż stał w okopach, broniąc mostów. Niżej okopów nad brzegiem Berezyny naprzeciw miasta B. jest osada tak zwana Słoboda. Jestto port, przy którym zatrzymują się berlinki i inne statki, żeglujące po Berezynie. Słoboda składa się z kilkudziesięciu domów mieszkalnych i około 50 magazynów. B. połączony ze Słobodą 4 drewnianemi mostami, między któremi pięknie usypana grobla brukowana; jeden z mostów, zwodzony, na żelaznych łańcuchach; długość wszystkich 4 mostów 360 sążni. W B. jest szkoła powiatowa i szkółka początkowa, założona w r. 1808 i utrzymywana z funduszów parafialnych kościoła rzymsko-katolickiego. W r. 1840 przeszła pod zawiadywanie ministeryum oświecenia. Ma jednego nauczyciela i uczniów około 80. W B. rezyduje naczelnik pierwszego dystansu pierwszego oddziału XI okręgu wodnej kommunikacyi, którego obowiązkiem pilnować porządku w handlu spławnym na rz. Berezynie i całości mostów w mieście. B. ma ludności podług ostątniego spisu 15097, z których płci męzkiej 7342, żeńskiej 7755. W tem 961 katol. Handel borysowski ogranicza się na zbywaniu miejscowem i zakupywaniu zboża, smoły, dziegciu i drzewa, które się odsyłają jużto drogą żelazną do Warszawy (zboże) lub Moskwy, lub spławiają Berezyną i Dnieprem do Kremeńczuga (drzewo i smoła) albo przez kanał Berezyński i Dźwiną do Rygi (klepki dębowe). Każdorocznie do Borysowa przychodzi statków (berlin) około 50; na nich się przywozi z Ukrainy: sól, jagły, sadło, curkier i t. p., wszystko to składa się w osobno na ten cel urządzonych magazynach. W zamian berliny ładują się smołą, dziegciem, kamieniami i powracają do Kremieńczuga; berlinki wyżej Borysowa nie przechodzą, gdyż rzeka Berezyna juz odtąd miałka, i tylko drzewo na małych tratwach spławia się przez kanał berezyński do Rygi. Jarmarków jest dwa: jeden na nowy rok i trwa przez dni ośm, drugi w piątek dziesiątego tygodnia po wielkiej nocy. Jarmarki te, oddawna przez starostów zaprowadzone, a w roku 1802 przez gubernatora mińskiego Karniejewa potwierdzone, nabrały urzędowej powagi. Początek założenia B. sięga odległej przeszłości. Borys Wsiewołodowicz książę miński założył na brzegu rzeki Berezyny miasto i zamek roku 1102. Stryjkowski i Kojałowicz przypisują założenie Borysowa Gintwiłłowiczowi i podają rok 1172, ale ponieważ wzmianka w historyi przypada na rok 1128, stąd można sądzić, że założycielem miasta B. był Borys Wsiewołodowicz książę miński. Roku 1125 Mścisław syn Monomacha, objąwszy władzę książęcą nad całą Rusią, napadnięty był przez Połowców, a gdy nie mógł oprzeć się, prosił o pomoc sąsiednie narody, między któremi i Krywiczan. Lud ten, sprzymierzony z Litwą, odmówił pomocy, za co Mścisław obrażony postanowił podbić Krywiczan; w tym celu po ukończeniu pomyślnej wojny z Połowcami roku 1128 zebrał liczne wojska, które pod dowództwem swych braci wyprawił do ziemi Krywiczan. Każdy z nich w d. 4 sierpnia powinien był rozpocząć wojenne kroki, a ponieważ zamek borysowski leżał na drodze Wsiewołoda Olgowicza, jednego z braci księcia, i był przeszkodą połączenia się wojsk idących na oblężenie Zasławia, rezydencyi Rogniedy, przeto Wsiewołod obległ B. szturmem, dobył zamek i przyłączył do swego księztwa.
