Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/269

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

pitałem zakładowym 1024 złr. Majątek samego miasta wynosi w obligacyach tylko 14077 złr., natomiast dochód roczny w r. 1877 był 48081 złr. W B. jest apteka, księgarnia i drukarnia; kasa oszczędności założona w 1873 z kapitałem 5000 złr. a już z końcem 1877 wynosił stan wkładek 147368 złr. B. leży pomiędzy wzgórzami niedaleko rzeki Raby i przerznięta jest gościńcem rządowym wiedeńskim. Stacya kolei żelaznej Karola Ludwika odległa jest od miasta o 2 kilometry; leży między stacyami Kłajem a Słotwiną, o 38 kil. od Krakowa. B. ma wiele okazałych kamienic, pomiędzy któremi odznacza się gmach rządowy, dawniej siedziba władzy obwodowej a teraz wszystkich c. k. władz, i piękny ogród salinarny. Najpiękniejszą ozdobą B. jest jednak żupa solna, według Długosza odkryta w r.1251 za czasów św. Kunegundy; z innych źródeł jednak okazuje się, że Miechowitowie część fundacyi swojej solnej otrzymali w B. już w r. 1198. Obecnie wydobywaną tutaj bywa sól kamienna, której pokład solonośny ma postać ogromnej soczewki, o ile znana, około 4 kil. długiej, 96 metr. szerokiej a 452 grubej. Warstwy soli bywają zazwyczaj dosyć cienkie a skład całego utworu różni się tem od wielickiego, że nie ma wielkich brył soli zielonej, i że cały pokład stoi niemal pionowo. Przy żupie urządzone są także kąpiele solne. (Obszerniej o kopalniach soli tutejszych ob. Wieliczka). Oprócz tego istnieje jeszcze młyn parowy, cegielnia parowa, dystylarnia spirytusu i browar zwyczajny. Cała ludność, dosyć zamożna, trudni się przeważnie przemysłem i handlem; targi tygodniowe i 15 jarmarków, szczególniej na konie i bydło. Miasto założone zostało na podstawie przywileju Bolesława V, wydanego w r. 1253 w Korczynie dla Mikołaja z Lignicy. Kazimierz W., urządziwszy żupę tutejszą, mniejszą zwaną, pomieścił B. w liczbie miast, z których po dwóch rajców przez króla wyznaczonych stanowiło na zamku krakowskim najwyższy sąd prawa niemieckiego. Wojna szwedzka srodze musiała dać się Bochni we znaki, skoro lustracya z roku 1664 wspomina, że w niektórych cechach jest tylko po 2 rzemieślników. B. podniosła się dopiero z końcem przeszłego wieku, po zajęciu Galicyi przez rząd austryacki. Jestto miejsce rodzinne Adama z Bochni, doktora fil. i med., rektora akademii krakowskiej w r. 1511. Powiat bocheński w Galicyi ma 1 miasto, 4 mka, gmin wiejskich 120, przełożeństw obszarowych 51, razem jednostek administracyjnych 176. Rozległości 14,3214 mil. kwadr. austr. Ludności 90833. Miasto B., mka Lipnica Murowana, Niepołomice, Uście solne, Wiśnicz Nowy. W B. jest sąd ślędczy dla sądów powiatowych w B., Dobczycach i Wiśniczu. Czytaj o Bochni w dziełach: Malte-Brun „Tableau de la Pologue ancienne et moderne,“ Paris 1807; Krasińskiego J. „Opisanie Polski topograficzno-polityczne z w. XVI tłum. p. St. Budzińskiego.“ Warszawa 1852 r.; Zöllner J. F. „Briefe über Schlesien, Krakau, Wieliczka u. die Grafschaft Glatz im J. 1791,“ Berlin, 1792–1794; Grabowski Am. „Kraków i jego okolice wyd. 4-te 1844.“ „Krótki opis Bochni i Wieliczki,“ Philosophical Transactions 1760 Juli Nr. 61; Alth A. „Einige Höbenbestimmungen in der Bukowina und den angraenzenden Ländern.“ G. J. III Jahrg. 1852, 132–139; Schultes „Brief üb. Bochnia (Gehlens Journ. f. Chemie u. Phys. T. II 164–172); Moll's Ephem. der Berg-u. Hüttenk. T. III; Thürnagel „Bemerkungen üb. Wieliczka u. Bochnia.“ (Karsten Archiv. 1827, XII. 337–365); „Von den Steinsalzgruben zu Wielicza u. Bochnia in Galizien.“ Mag. f. die Bergkunde. 1791. VIII); Beudant, „Das Steinsalz von Wieliczka u. Bochnia.“ (Keferstein, Teutschl. II. 166); Kmita J. Ach. „Symbola officialium et officiorum famulorumque Zuppae Bochnensis, nec non regum et zuppariorum inclytorum nonnullae antiquitates. Accessit Joach. Vidiani de salis fodinis exegeticon. Crac. 1600; „Fodinae Bochnenses lucubrationibus poeticis illustratae (w dziełku: Liber poematum complectens Lechica admiranda, auth. Andrea Kanon S. J.“ Crac. 1643); Schober, „Zween Versuche mit dem Barometer in den polnischen Salzgruben Wieliczka u. Bochnia angestellt den 7 u. 22 Noremb. 1743.“ (Hamburg Magaz. III 250); „Physikalische Nachricht üb. die Salzgruben Wieliczka u. Bochnia.“ (Hamb. Magaz. IV, 115). Zejszner L. „Pomiar barometryczny żupy bocheńskiej w mies. marcu 1843 r. wykonany. (Bibl. Warsz. 1843 r.); Pietraszek J. Kr. „Kiedy kopalnie wielickie i bocheńskie odkryto? (Przegl. lw. r. 13-ty 1846 r.); Hauch A., „Lagerungsverhältnisse u. Abbau des Steinsalzlagers zu Bochnia in Galizien“ (Geol. Jahrb. II Jahrg. 1851 Hft. 3). M. M.

Bochnia, przysiołek wsi Szalowy.

Bochny, wś, pow. latyczowski, gmina Wojtowce, ma dusz męz. 213, ziemi dwor. 1840 dzies., ziemi włośc. 242 dzies. Należy do hr. Morkowej.

Bochotek, ob. Bachotek. Wieś ta ma 1503 morg. rozl. (969 roli ornej, 20 lak, 325 pastwisk, 164 lasu, 19 wody), 7 dm., 104 mk., 92 kat.

Bochotnica mała, wś, pow. nowoaleksandryjski, gm. Celejów, par. Kazimierz, położona w prześlicznej dolinie ciągnącej się od Bochotnicy kościelnej przez Celejów aż do Wisły, po obu brzegach rz., stanowi jednę z najpiękniejszych okolic Powiśla. Na szczycie góry la-