Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/224

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

babimoskiego. 2.) B., dominium, powiat szamotulski, 13191 m. rozl.; 9 miejscowości: 1) B.; 2) wieś Mokrz; 3) folw. Bnino; 4) Winnagóra (Weinberg); 5) kolon. Aleksandrowo; 6) leśnictwa: Tomaszewo; 7) Źelasko; 8) Zmyślona; 9) Marszewice; 38 dm.; 545 mk.; 90 ew., 455 kat.; 145 analf.; st. poczt. Wartosław (Neubrück) o 4 kil.; st. kol. żel. Wronki o 6 kil.

Bieździadka, wś, pow. jasielski, o 5 kil. od st. p. Kołaczyce, ma rozl. 1643 m., 105 dm., 725 mk., paraf. w Bieżdziedzy. Obszar dworski jest własnością od 4 wieków przeszło rodziny hr. Romerów z Chyszowa. Stary szlachecki dworzec, zmurowany w końcu zaszłego wieku; piękny park angielski na pagórku ze staremi drzewami. Tartak wodny i gorzelnia.

Bieździadka, potok, wypływa w obrębie gminy Bieździadki w pow. jasielskim, z wschodniego stoku Babiej góry, płynie zrazu na północ, poczem pod kościołem w Bieździedzy zwraca się na zachód, płynie przez gminę Bieździedzę i pod Kołaczycami uchodzi do Wisłoki z pr. brz. Długość biegu półtorej mili. Przybiera potoki z pod Łazów i Sowinkę. Br. G.

Bieździedza (z przys. Łazy), wś, pow. jasielski, o 3 kil. od st. p. Kołaczyce, ma rozl. 1206 morg, 89 dm.; 582 mk. Starożytna parafia istniała już w r. 1326 (Długosz, Lib. ben. I, 222). Kościół paraf. wzniesiony podobno przez Eligiusza Grzymałę pod wezwaniem św. Trójcy, poświęcony został w r. 1453 przez Jerzego bisk. laodycejskiego, sufragana kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. Kościół murowany w stylu gotyckim, z oknami ostrołukowemi; przy nim kaplica, zbudowana w r. 1615 przez Zofią z Chmielnickich, wdowę po Jerzym z Chyszowa Romerze właścicielu B., zwana Romerowską. Kilka pięknych obrazów, starożytna ozdobna chrzcielnica w guście gotyckim z 13 lub 14 wieku. Kościół w B. spalił się dnia 30 sierpnia 1879 r. Zostały tylko nagie, popękane mury. Pod kościołem obszerne groby familii Romerów. Na cmentarzu piękna murowana kaplica, w której spoczywają zwłoki Prospera hr. Zborowskiego, ostatniego właściciela B. Szkoła ludowa jednoklasowa, położenie pagórkowate, w glebie dosyć żyznej. M. M.

Bieża, niem. Biessellen, wś, pow. ostródzki, st. p. i dr. żel., 370 mk., niedaleko Gietrzwałdu.

Bieźanice, wś, pow. noworżewski, gubernia pskowska, st. p. u zbiegu dróg z Porchowa i Wielkich Łuk do Noworżewa.

Bieżanów, właściwie Bierzanów (ob.).

Bieżany, wś włośc., pow. mławski, gmina Ratowo, par. Strzegowo.

Bieżeck, miasto powiatowe w gub. twerskiej, około mil 40 od m. Tweru, nad rz. Ostreczyną, wpadającą do Mołogi. Wspominane w XII wieku, jako należące do Nowogrodu, leżało o mil 2 od teraźniejszego Bieżecka. Z upadkiem Nowogrodu i Tweru, przeszło pod panowanie książąt moskiewskich. Car Iwan Wasilewicz, prowadząc wojnę z Szwecyą, zabrał w niewolę wielu Karelczyków i osadził ich w powiecie bieżeckim, gdzie i dzisiaj odróżniają się od innych mieszkańców mową swoją. Miasto liczy 13 cerkwi, 6945 ludności. Kupcy tutejsi prowadzą główny handel płótnem i masłem, wysyłanemi do Moskwy i Petersburga, tudzież ptastwem zimą bitem i zamrożonem; latem pędzą liczne stada gęsi. Wysyłają także do Rybińska i obu stolic około 200,000 worków skór kocich. Znajduje się tu 15 fabryk: skór, łoju, wosku i bank. O 2 w. od miasta leży tego nazwiska st. dr. żel. rybińsko-bołogojskiej, odległa od Rybińska wiorst 126. Bieżecki powiat zajmuje przestrzeni 7,154 wiorst kwadr.

Bieźeń, wś rządowa, pow. częstochowski. gm. Rększowice, par. Truskolasy, na wzgórzu śród lasów. W 1827 r. było tu 25 dm. i 156 mk., obecnie 41 dm.

Bieżewo, Bieszewo, kol., pow. świecki, st. poczt. Szwarckop, par. Bysław, ma 234 morgi rozl., 3 dm., 19 mk., wszyscy kat.

Bieżgieł, Bieżgło, i t. p., ob. Bierzgieł, Bierzglin i t. p.

Bieżnica, Beżnica, ob. Bieżunica.

Bieżuń, os. pryw., przedtem miasto, pow. sierpecki, nad rz. Wkrą, odl. od Płocka mil 6 i pół, przy trakcie z Płocka do Mławy; posiada kościół par. murowany, sąd gminny okr. II, urząd gminny, szkołę początkową, stacyą pocztową. Palac właścicieli odbudował Adam Wołowski. W 1859 r. B. miał 149 dm. (2 mur.) i 2478 mk., wtem 739 żydów. Obecnie mk. 2535, dm. 234 (3 mur.), 2 garbarnie, 4 wiatraki, 6 jarmarków, targi tygodniowe. Do os. należy 1792 morg. gruntu. Założone przez Jędrzeja z Golczewa, kasztelana płockiego w końcu XIV wieku, otrzymało przywilej erekcyjny i nadanie prawa niemieckiego w r. 1406 od Ziemowita, księcia mazowieckiego i płockiego. Gniazdo starożytnej rodziny Sierpskich, w końcu należało do Zamojskich. Obdarzane przywilejami królów poskich, liczyło się niegdyś do znaczniejszych miast dawnego województwa płockiego, gdy Swięcicki, opisując Mazowsze w pierwszej połowie XVII wieku, nazywa Bieżuń zamkiem i warownią. Upadło ono całkowicie, najpodobniej w czasie szwedzkich wojen. Tu się urodził w roku 1716 Andrzej Zamojski, znany w historyi kanclerz wielki koronny, i po złożeniu pieczęci mieszkał w tutejszym pałacu przez siebie wystawionym, zajmując się układaniem zbioru prawa cywilnego. Król Stanisław August w r. 1767 pozwolił temuż An-