Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/214

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

z tego czasu znajduje się tutaj w cerkwi w Ewangelią wpisany poczet domu książąt Czartoryskich. Mogiły w znacznej ilości, skutki bojów XII i XIII stulecia, oddzielają dzisiejszą tę wioskę od Peresopnicy. T. S.

Bielowa, wś, pow. pilzeński, tuż pod Pilznem i w par. rzym. kat. Pilzno.

Bielowce, wieś, pow. borszczowski, nad Dniestrem, w bardzo urodzajnej okolicy. Przestrzeni posiadłość większa obejmuje roli ornej 475, pastwisk 22, lasu 42 morg.; posiadłość mniejsza roli ornej 947, łąk i ogrodów 74, pastwisk 23 morg. Ludność rzym. kat. 12, gr. kat. 427, izraelitów 136: razem 575. Należy do rz. kat. par. w Mielnicy, gr. kat. parafią ma w Boryszkowcach. Wieś ta posiada szkołę filialną i kasę pożyczkową z kapitałem 366 złr. Posiadłość większa jest własnością klasztoru sióstr miłos. we Lwowie.

Bielowice, przysiołek wsi Dąbrówki.

Bielowicko, Bilowitzko, wieś powiatu skoczowskiego na Szlązku austr., rozl. morg. 525, ludn. 233; filia parafii kat. Grodziec.

Bielowiec, niem. Wagstadt, miasto na Szląsku austr., znaczne fabryki sukienne. Wyroby tutejsze sprzedają się do Węgier, Galicyi, Włoch, Szwajcaryi. Ma parafią i dekanat katolicki, szkołę ludową, sąd okręgowy, st. p., kasę oszczędności, 8 stowarzyszeń, 455 dm., ludn. 3720. B. powiat 16548 mk. Główne gminy: Bilów, Bielau, 861 m.; Libojaty, Laubias, 863 m.; Albrechtice Wielkie, Gross- Olbersdorf, 1285; Pustiejow, Petrowitz 1126 m.; Polom Pusta, Pohlom-Wust 955 m.; Slatina, Schlatten, 1015 m.

Bielsk, os., dawniej mko, pow. płocki, gm. Kleniewo, odl. od Płocka mil 2. Położony w okolicy bezwodnej i bezleśnej, nie mógł się B. pomyślnie rozwijać i tylko dobre grunta pozwalają mieszkańcom żyć z uprawy roli. B. obecnie posiada kościół paraf. drewniany, dom schronienia dla starców i kalek. W 1770 r. B. ze wsią Cekanowo jako królewszczyzna płacił kwarty 414 złp . Starożytna ta osada była własnością księży benedyktynów w Mogilnie. Od nich drogą zamiany dostała się książętom mazowieckim. W roku 1424 Ziemowit książę płocki wyniósł ją do rzędu miast; król Zygmunt I obdarzył licznemi przywilejami w r. 1537, a syn jego Zygmunt August potwierdził pierwotną erekcyą w r. 1550. W wieku XVI dwukrotnie zniszczone przez pożary, wkrótce się odbudowało. Dopiero wojny szwedzkie, jak wszystkie inne miasta nasze, o zupełną przyprawiły B. ruinę; klęsk tych dopełniła grasująca morowa zaraza, w czasie której mieszkańcy, odbiegłszy swoich domów, okopali się w polach pod wsią Mokrskiem, którego to okopania ślady dotąd pozostały; ztąd też Swięcicki An. zwie B. „nikczemną mieściną.“ Bielsk miał trzy kościoły, jeden pod wezwaniem ś. Ducha, drugi ś. Anny, a trzeci ś. Jana parafialny; ostatni fundacyą swoją sięga roku 1065; pierwotnie drewniany, w wieku XIV zastąpiony murowanym, spalony od Szwedów, znowu wystawiony w r. 1717, uległszy zniszczeniu, takim jakim jest teraz odbudowany został w r. 1789. Kościół ś. Ducha dotrwał do roku 1776, wtedy zaś rozebrany, posłużył do wyrestaurowania dotąd istniejącego kościołka ś. Andrzeja, przy którym jest teraz cmentarz grzebalny. W 1827 r. B. miał 72 dm. i 488 mk. W 1857 miał 68 dm., 607 mk. Obecnie B. ma 841 mk. (401 męz., 440 kob.), 102 dm. (2 murowane), posiada 1248 morgów gruntu (842 ornego). Jest tu ochronka, szkółka początkowa, sąd gminny, 18 sklepów, 3 wiatraki. Jarmarków 6 na rok, targi środowe co 2 tygodnie. B. jest stacyą pocztową, w miejscu gdzie się rozbiegają trakty z Płocka do Sierpca i Mławy. Parafia B. dek. płockiego liczy 2131 wiernych. 2.) B., wś, pow. nowo-aleksandryjski, gm. Karczmiska; ma 18 dm., 81 mk. 3.) B. właściwie Belsk (ob.), wś, pow. grójecki. Na cmentarzu w B. spoczywają zwłoki Jana Leona Hipolita Kozietulskiego, znanego bohatera z pod Samosierry w Hiszpanii. Br. Ch.

Bielsk, miasto pow. gubernii grodzieńskiej, nad rz. Białą i Lubczą, o 122 w. od Grodna, ze st. dr. żel. brzesko-grajewskiej (między Wysokiem Litewskiem a Białymstokiem), odległą o 115 w. od Grajewa; ze st. poczt. odległą o 2 wiorsty od st. dr. żel., założone przez Jarosława I, pierwszy raz wspominane przez latopisców pod r. 1253. Mongolski wódz Baty spustoszył B. Następnie owładnął nim Włodzimierz ks. wołyński i zaopatrzył świątynię tutejszą w obrazy i księgi. Po jego śmierci panem miasta był synowiec Włodzimierza Jerzy Lwowicz, syn księcia przemyskiego; lecz wyparty przez Mścisława ks. łuckiego zemścił się na zdobywcy, pustosząc gród ze szczętem. Pod panowaniem polskiem B. znosił częste napady tatarów i krzyżaków. R. 1430 Witold nadał miastu pierwsze przywileje a 1495, 1499 i 1501 Aleksander I rozszerzył takowe, obdarzył B. prawem magdeburskiem i utworzył okrąg zwany potem ziemią bielską (dzieliła się ona ostatecznie na trzy powiaty: brański, tykociński, suraski). W r. 1507 Zygmunt I oddał B. Annie, wdowie po Aleksandrze. R 1542 królowa Bona podarowała miastu 2385 dzies. lasu, który 1561 znowu od miasta oderwano. Najświetniejszy peryod B. przypada na lata 1529–1572. R. 1564 odbył się w B. sejm, na którym ostatecznie zatwierdzono statut wołyński. W ciągu w. XVII B. upadł skutkiem wojen; 1664 r. spalony i splądrowany. Wojna północna i mór 1710 r. ostatecznie spusto-