Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/189

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

białochowski krzyżacy, z wielką przemocą nań uderzając. R. 1268 posiada go jakiś Jonis, pomezańczyk, syn Sargina, który służy w wojnie krzyżakom. Następni właściciele tych dóbr i zamku mają nazwę niemiecką, Schillingsdorf, z pomiędzy których osobliwie Mikołaj Schillingsdorf wybitną odgrywa rolę; w. r. 1411, kiedy między Henrykiem von Plauen, a Władysławem Jagiełłą i Witoldem zawierano pokój w Toruniu, on zastępował zakon krzyżacki. Także i w r. 1422 pośredniczył przy zawarciu pokoju w. Mielnie. W r. 1440, jako zastępca związku jaszczurczego (Eidechsengenossenschaft), który powstał przeciw krzyżakom, znany jest Günther von Schillingsdorf, właściciel B. R. 1481 Mikołaj Dyac sprzedał dobra białochowskie wojewodzie pomorskiomu Haycke ze Smoląga. Od XVI w. począwszy mieszkają tu Białochowscy. R. 1667 posiadają Białochowo Borowscy. Na początku XVIII w. wspomina się jako właściciel B. Paweł Czarliński, który pozostawił dwóch synów Ignacego i Samuela i jednę córkę Konstancyą; Ignacy umarł zbyt wcześnie, a Samuel pojął za żonę Katarzynę Potulicką, ale także dosyć wcześnie umarł bezdzietnie. Pozostała po nim wdowa Katarzyna Potulicka poszła potem zamąż w r. 1732 za Pawła z Lubrańców Dąbskiego, kasztelana brzeskiego, który niedługo po pierwszym rozbiorze Polski w r. 1777 sprzedał białochowskie swoje dobra, jako i inne np. Ostrowite przy Nowem, Półwieś, Dabrowkę, Kulmagę, Wessel (?), Jeżewice, Knibowo, Bałdowo królowi pruskiemu Fryderykowi II za 101,000 talarów w dukatach. Tak Fryderyk jako i żona jego Ludwika częściej gościli w pięknej tej włości. W r. 1800 Henryk von Klinggräf otrzymał B. od króla w wieczystą dzierżawę, która od r. 1848 zamieniła się prawnie we własność prywatną. Za polskich panów znajdował się w B. dosyć znaczny kościołek, w którym osobliwie oo. jezuici z pobliskiego Grudziądzu częste misye dla ludu odprawiali. Także i w domu mieszkalnym mieściła się domowa kaplica. Do B. należy Bialochówko, zwane po niem Klein Bialochowo lub Schillingsdorf. Kś. F.

Białochowo, W. i M., dobra, pow. starogardzki, niedaleko st. p. Zblewo, w par. Zblewo. Po niem. Bialachowo.

Białocin, wś, pow. piotrkowski, gm. i par. Rozprza, leży o 3 w. na połudn.-zach. od Rosprzy. W 1827 r. było tu 14 dm. i 113 mk.

Białocin, ob. Biełotyn.

Białoćk, Bieleck po ross., wś, pow. owrucki. Ma kaplicę katol. parafii Uszomierz, w dek. owruckim.

Białocka, rzeka, dopływ Narwi z prawej strony.

Białodworska puszcza, dawna nazwa obszaru lesistego w klinie przy zejściu się Narwi z Bugiem, pod Serockiem. Śród niej do końca zeszłego stulecia istniał folw. Białydwór. Przed wiekami miała być tu osada Jadźwingów (Por. Wikt. Ossoliński „Wspomn. z Podlasia“ , Bibl. Warsz. 1848 r., IV t. 173 str.).

Białogarda, Białogród, po niem. Belgardt, wś, pow. lęborski, ziemi pomorskiej, reg. koszalińskiej, niedaleko Lęborga, ma kośc. paraf. i 215 mk. Por. Białogród.

Białogłowy, wieś, pow. złoczowski, o 4 mile na wschód od Złoczowa. Przestrzeni większa posiadłość obejmuje roli ornej 962, łąk i ogrod. 267, pastwisk 21, lasu 41 mórg. aust.; posiadłość mniejsza roli ornej 1367, łąk i ogrodów 341, past. 18, lasu 6 morg. Leży na. zimnem wysokiem Podolu. Ludność rzym. kat. 374, gr. kat. 775, izrael. 17, razem 1166. Należy do rzym. kat. parafii w Załoścach; gr. kat. parafią ma w miejscu, do której należy wieś Neterpińce z 239 paraf.; razem cała parafia ma 1014 dusz i należy do dekanatu zborowskiego. Gospodarstwo na obszarze dworskim jest wzorowe; konie, bydło i nierogacizna poprawnej rasy. Posiada szkolę filialną i kasę pożyczkową z funduszem zakładowym 119 złr. a. Właściciel większej posiadłości Kazimierz hr. Wodzicki. B. R.

Białogon, wś rządowa, pow. kielecki, gm. Niewachlów, par. Kielce, odl. o 5 w. od Kielc, leży w nizinie przy trakcie bitym kielecko-krakowskim i drodze bitej, idącej od Włoszczowy; posiada łomy marmuru jasno szarego i rudę żelazną. Istnieje tu rządowa fryszerka i walcownia, tudziez fabryka narzędzi rolniczych, posługujące się siłą wody i parową maszyną; posiada warsztaty mechaniczne. Machin i narzędzi wyrabiają za 13,000 rs. rocznie, blachy żelaznej w 1876 r. wyrobiono za 14,000 rs. W 1875 wyrobiono żelaza w ogóle 15,075 pudów, odlewów 4,919 pud. B. ma 76 domów. W B. założoną była pierwsza w Królestwie kassa wkładowo-zaliczkowa. Opis i widok B. podał „Tyg. ill.“ III, 1861, str. 63).

Białogóra, 1.) wś i folw., pow. kozienicki; gm. Grabów, nad Pilicą, par. Wrociszew. W r. 1827 było tu 13 dm. i 116 mk. 2.) B., pow. łęczycki, gm. Gostków, rozl. morgów 476, domów 10 (opuszczona u Zinberga).

Biało-góra, po niem. Wittenberg, wś. pow. lęborski, ziemi pomorskiej.

Białogóra, ob. Białagóra.

Białogórne, wś, pow. skierniewicki, gm. Grzymkowice, par. Osuchów. W 1827 r. było tu 19 dm. i 135 mk.

Białogóry, wś rządowa, pow. sejneński, gm. Pokrowsk, par. Krasnopol. W 1827 r. było tu 12 dm. i 176 mk., obecnie 30 dm. i 211 mk. (opuszczona u Zinberga).