w dziewicznej ziemi, na stepach strusowskich, które dopiero w ostatnich latach posrane zostały. Ludności ma 431, z tego rzym. kat. 233, gr. kat. 162, izraelitów 36. Należy do rzym. kat. i grec. kat. parafii w Strusowie. Jest filią parafii gr. kat.
Bernadówka, potok, wypływa w obr. gm. Nowej Zazdrości, na stepie Zazdrości, w pow. trębowelskim. Płynie przeważnie na wschód wądołem przez Zazdrość, następnie lichemi łąkami Bernadówki i po 9 kilometrach biegu uchodzi z pr. brzegu do Seretu w obr. gm. Ruzdwian. Br. G.
Bernadynka, Bernardynka, Berszadka, rz., z prawej strony dopływ Bohu, nastaje przy wsi Szarapanówce, płynie z zach. na wschód, na przestrzeni 9 mil., pomija Obodówkę, Berszadę i poniżej Uścia wpada do Bohu; odlewa 22 stawów; od prawego brzegu przyjmuje naprzód jeden potok, potem rzeczkę Dochnę, która odlewa 7 stawów, a poniżej Berszadkę, która odlewa 5 stawów. Od lewego zaś brzegu przyjmuje jeden potok i odlewa trzy stawy. (Według W. Pola).
Bernarda, osada, pow. wejherowski, st. p. Chylonia.
Bernardowo, osada, pow. wejherowski, st. p. Copoty, inaczej Chylońskie pustkowie.
Bernardshof, folw. założony w 1857 r., ob. Wrzosy.
Bernaszówka, wś, pow. mohylowski, u zbiegu Żwanu z Dniestrem, z przysiołkiem Teklówką, 211 dusz męz. Ziemi wlośc. 465 dzies. a wraz ze Żwanem i Teklówką 991 dz. używalnej i 311 dz. nieużytków. Należała do Komarów, dziś Leopolda Sulatyckiego. Dr. M.
Bernatany, wś, pow. poniewieski, niedaleko Poniewieża, nad Ławeną, byłe starostwo, które w XVIII w. płaciło kwarty 943 zł. pol. i było w emfiteutycznem posiadaniu Puzynów.
Bernatyce, Bernacice, Barzdorf, gmina pow. jawornickiego na Szl. austr., par. katol., st. p., st.telegr., fabr. cukru, towarzystwo rolnicze, leśne, muzyczne, spożywcze, szkoła ludowa, ludn. 3057.
Bernawa, rz., doplyw Hnyłopiatu, poczyna się przed wsią Nizgurcami w pow. berdyczowskim, wpada pod Berdyczowem. E. R.
Berndau, wś, pow. głupczycki, par. Kazimierz.
Bernica, niem. Barnitz, wś, pow. mielicki, par. żuławska.
Bernice, po węg. Bernicze wś w hr. liptowskiem (Węgry), 88 mieszk.
Berniki, wś, pow. sokólski, gub. grodzieńskiej, o 22 w. od Sokółki.
Berno (po czesku: Brno, po niemiecku Brünn), stolica Morawy. Leży pomiędzy Czerniejewem i Świtawą, niedaleko ich spływu, na wschodniem podnóżu Szpilbergu, w przyjemnej i urodzajnej okolicy. Składa się z właściwego miasta, po części murem, wałem i rowem otoczonego, i z 14 przedmieść, oraz miasteczka Berna starego (Alt-Brünn) na zachodzie. Ludność wynosiła 1859 roku 48,500 mieszkańców (758 ewangelików, 1160 izraelitów, z resztą wszyscy katolicy). Ale doliczyć wypada do 10,000 robotników fabrycznych, z okolicy codzień na robotę przybywających. Obecnie do 80000 mk. Miasto dobrze zabudowane i gazem oświetlone. Katedra ś. Piotra stoi na skalistem wzgórzu. Gotycki kościół ś. Jakóba ma wieżę 276 stóp wysoką i uwagi godny zbiór książek z pierwszych czasów wynalazku sztuki drukarskiej. Klasztor augustyanów w Starem Bernie ma bogatą bibliotekę. W pałacu namiestnictwa zachowują pług, którym cesarz Józef II, przejeżdzając r. 1769 przez Morawy, orał zagon pod wsią Sławikowicami. Na zachód od miasta leży góra Szpilberg (Spielberg), 816 stóp wysoka, której zamek, niegdyś margrabski, zamieniony był później na osławione więzienie stanu (opisane, prócz innych, przez Silvia Pellico). Od r. 1854 więzienie to przeistoczone na cytadellę. Wzgórza na południowym zachodzie, daleko bliżej leżące, zowią się: Petersberg i Franzensberg. To ostatnie zamienione jest w ogród tarasowy do przechadzki, w którym stoi obelisk na cześć cesarza Franciszka I. Ogród Augarten leży na wschodniej stronie miasta. Na cmentarzu widzieć można grobowiec Józefa Dobrowskiego, ojca nowoczesnej literatury staro-słowiańskiej i czeskiej, zmarłego r. 1829. Na drodze ku Ołomuńcowi wznosi się gotycki słup wodza Zderada, najdawniejszy z pomników morawskich. Berno jest stolicą namiestnictwa, biskupa, superintendenta, wyższego sądu krajowego, krajowej dyrekcyi skarbowej i generalnej komendy. Z wyższych zakładów naukowych ma Berno: szkołę techniczną, akademią stanów morawskich (z 4 profesorami), gimnazyum, wyższą szkołę realną i glówną szkołę ewangelicko-augsburską. Jest tu: filia narodowego banku austryackiego, filia zakładu kredytowego dla handlu i przemysłu, kassa oszczędności, towarzystwo geologiczne Wernera, „Matica Morawska“ (towarzystwo celem wydawania dzieł czeskich, liczące 1859 roku 161 członków), towarzystwo dziedzictwa ŚŚ. Kiryla i Strahoty (Metodyusza), założone r. 1850 celem wydawania katolickich książek czeskich (liczące 1858 roku 6,761 czlonków, 57,626 zł. reń. zakładowego kapitalu, a 24,714 złr. rocznego dochodu). Istnieje tu towarzystwo ku dźwignieniu rolnictwa, nauk przyrodzonych i pszczolnictwa (1859 r. było 449 członków). Towarzystwo to zalożyło roku 1818 „muzeum Franciszka“
