Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/152

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

ca należy 1066 dz. używalnej i 15 dz. nieużytków; własność Januarego Sulatyckiego.

Berleż, Berłaż, wś, w południowo-wschodniej stronie pow. ihumeńskiego, niedaleko rz. Świsłoczy, w głuchej poleskiej miejscowości, w gm. omelańskiej, w 2-gim stanie policyjnym, w 3-im okręgu sądowym. Al. Jel.

Berlin, wieś, pow. brodzki, o milę na północny zachód od Brodów, nad rzeczką Berlinką, która, wypływając pod Brodami, formuje między Brodami a Berlinem 2 stawy: jeden zwany na przedniej grobli, drugi w samym Berlinie; dalej jeszcze mały stawek, w końcu staw bołdurski we wsi Bołdurach, z którego wypływa pod nazwiskiem Bołdurki i wpada do Styru, na przeciwko wsi Hrycowola. Przestrzeni posiada obszar dworski roli ornej 259 m., łąk i ogrodów 256 m., pastwisk 112 m., lasu 4,906 m.; włościanie posiadają roli ornej 905 m., łąk i ogrodów 1279, pastwisk 94; lasu 5 m. Gleba licha, piasek i bagniska, las niegdyś piękny, obecnie zniszczony. Ludność rzym. kat. 189, gr. kat. 1190, izraelitów 173, razem 1552. Należy do rzym. kat. parafii w Brodach, grec. kat. parafią ma w miejscu, należącą do dekanatu brodzkiego; ma urząd celny uboczny II klasy, ponieważ leży w okręgu celnym wolnego miasta Brodów; ma i szkołę etatową. Właściciel Kazimierz Mołodecki.

Berlin, folw., pow. wejherowski, należy do Karlikowa, par. kat. w Źarnowie.

Berlin, Berolinum, stolica Prus, leży w prow. brandebur., regen. podstąpińskiej, nad Sprową pod 52° 30′ sz. p. i 31° 2′ dł. w., o 120–150 st. n. p. m., liczy dziś, w skutek znacznego powiększenia w ostatnich czasach, do miliona ludn.; w r. 1651 było ich zaledwie 10,000, a jeszcze w 1803 tylko 103,000. Od 1867 przybyło 17%. Miasto dzieli się na 5 cyrkułów: właściwy Berlin, Kolonia (Koeln), Bedrzyskie wyspy, Neustadt, lub Dorotheenstadt i Bedrzychów. Posiada 34 mosty, 19 szpitali, 64 kościołów; kolej żelazną do Szczecina, Hamburga, Kolonii, Lipska i t. d. Najpiękniejsze ulice: Fryderyka Wilhelma i pod Lipami; place: Wilhelma, Lipski i Belle-Alliance; park czyli ogród zoologiczny, katedra, brama brandeburska, zamek królewski, pałac Bellevue, Monbijou, statua Fryderyka W., Schillera, Goethego. Słynny uniwersytet, szkoła wojskowa, instytut głuchoniemych; akademia królewska nauk, założona w r. 1700 przez Leibnitza, akademia sztuk pięknych, akademia nauk mechanicznych i budownictwa; towarzystwo naukowe i literackie, gabinety historyi naturalnej, medali, galerya obrazów, posągów, muzeum egipskie, obserwatoryum, biblioteka królewska. Przemysł ożywiony, fabryki sukna, porcelany, koronek, galonów złotych i srebrnych, materyj jedwabnych, bawełnianych, płótna, dywanów, zegarków, wyrobów stalowych, bronzowych, świec woskowych, kart, wyrobów chemicznych, powozów, bryczek i t. d. Od r. 1875 ma B. dobroczynne stowarzyszenie polskie p. n. Przytulisko. Wszystkich Polaków w B. liczą do 30,000. B. miał być założony w r. 1142 przez Albrechta Niedźwiedzia, margrabiego brandeburskiego, a podług innych w 1200 przez Albrechta II. Był rezydencyą margrabiów od r. 1495, ale podniósł się znacznie dopiero za wielkiego elektora Fryderyka Wilhelma (1650). B. zajęty był przez Austryaków w r. 1757, przez Rossyan w r. 1760, przez Francuzów 1806 po bitwie pod Jeną.

Berlinek, folw., pow. inowroclawski, ob. Lenartowo.

Berlinek, niem. Berlinchen, folw., pow. świecki, st. p. Kotomierz, par. Chełmno.

Berlinka, ob. Berlin.

Berlińce, ob. Burlińce.

Berlińce lasowe, wś, pow. mohylowski, gub. podolska, 361 dusz męz., 641 dz. ziemi włośc.; 956 dzies. używalnej i 31 nieużyt należało do Uruskich dziś Sobańskich. Dr. M.

Berlińce polowe, wś, pow. mohylowski, gub. podolska, nad rz. Ladawą, 293 dusz męz.; 546 dz. ziemi włośc. Ziemi dworskiej 368 dzies. Miala przywilej na miasto przez Stanisława Augusta dany Dzieduszyckiemu w r. 1767; pozostała jednak wsią. Należała do Dzierzków, dziś Iżyckich. Dr. M.

Berlisze, po łotew. Bierliszy, wś, pow. dyneburski, parafia birzagolska, własność Józefa Łabuńskiego.

Berładynka, rz., właściwie Bernadynka (ob.).

Berłaż, wś, pow. ihumeński, nad Świsłoczą, od B. spławną, ob. Berleż.

Berłohy, ob. Perłohy.

Berłówka albo Berłowce, wś, pow. olhopolski, 684 dusz męz., 1,590 dzies. ziemi właściciela, a 1366 włościan, należy do Juryewiczów. Dr. M.

Berłowski, potok, wypływa z pod wzgórza Babiną zwanego (355 m.), w obr. gm. Słobódki, w pow. kałuskim w lesie; płynie w kierunku południowo-wschodnim, zrazu wądołem a potem łąkami i błoniami; odgranicza gm. Słobódkę i Przewoziec od Babina. Uchodzi po 5 kilometrach biegu do Łomnicy z lewego brzegu. Br. G.

Bernacice, ob. Bernatyce.

Bernadówka, wś, pow. trębowelski, oddalona o pół mili na południowy zachód od Strusowa, majątku Włodzimierza hr. Baworowskiego. Przestrzeni ma: roli ornej 587 m., łąk i ogrodow 63 m., pastwisk 16; cały ten obszar należy do mniejszej posiadłości, tylko jeden mórg ogrodu do większej posiadłości. Osada ta leży w bardzo urodzajnej okolicy,