kościoła łączy się z prawego brzegu z potokiem Chmielową, a na granicy tej gminy z Borkami Wielkiemi przybiera z lewego brzegu potok Kostuszę; tutaj zwraca się naprzód na północny zachód, potem na północny wschód, a na granicy gmin: Borków Wielkich, Chodaczkowa i Romanówki, łączy się z potokiem płynącym od Żerebek szlacheckich, zwanym Karamandą, i tworzy potok Terebnę, dopływ Gniezny.
Bayern, ob. Raudań.
Baysen, ob. Basien.
Bazalia, Bazylia, mko, pow. starokonstantynowski, przed r. 1794 pow. krzemieniecki, położone od m. Starokonstantynowa na zachód o w. 50, nad rz. Słuczą, w położeniu stepowem, od granicy austryackiej o w. 12. Otrzymało nazwę od założyciela swego Bazylego ks. Ostrogskiego, wojewody kijowskiego 1570 r. Należało do ordynacyi ostrogskiej. Ostatni ordynat Janusz książę Sanguszko, marszałek nadworny W. księcia L., uczyniwszy tak zwaną tranzakcyą kolbuszowską, w 1753 r. darował B. i przyległości Ignacemu Sapieże wojew. mścisławskiemu. Te przyległości, jak świadczy „konnotacya donacyj przez J. O. ks. Sanguszkę marszał, nadwrornego w. ks. L. w grodzie sandomierskim, Anno Domini 1653 poczynionych“ były następujące: wś Czechiele małe, Czechiele wielkie, Mecherzyńce, Łazuczyn wielki, Łazuczyn mały, Zuzulińce wielkie, Zuzulińce małe, Kołotna wielka, Kołotna mała, Lutarówka, Stroki, Borszczówka, Sorokoduby, miasteczko Krasiłów, wś Zapadynce, Janów, Swańczyce, wyjąwszy wsi: Żerebki wielkie, Żerebki małe, tudzież Kociuszyńce wielkie i małe w wojewódz. wołyńskiem leżące. Dalej wsie: Zarudki, Barsowa, Leduchówka, Łyczówka, Sokołówka, Trojanówka, Jedliki, Wolica Kurakowa, Wasilówka, Trybuchowce, Boreszczaki, Słukowce, Piętaki, Poporowce i Hodowce. Z jednej strony m. Bazalii rz. Słucz ze swojemi granitowemi brzegami; przez rzekę od m. Krasiłowa przechodzi grobla z młynami. Z drugiej strony z innych źródeł uformowany staw, którego wody poniżej Bazalii łączą się ze Słuczą. Na kamiennem wzgórzu stoi drewniana cerkiew, przy której porządny domek parocha. Kościół parafialny katol. murowany pod wezw św. Trójcy, z pięknym ogrodem i porządnem probostwem, r. 1760 przez prob. Broniszewskiego wzniesiony. Rynek niewielki, na którym kilka straganów drewnianych; przed kościołem końska targowica czyli plac obszerny; dwa domy zajezdne drewniane; przeszło 80 domów żydowskich, reszta włościańskich. Izraelici trudnią się handlem i kontrabandą, wieśniacy uprawą roli. Pokład gruntu czarnoziem tłusty. Ziemia pszenna. U kilku gospodarzy są sadki śliwkowe. Okolica B. stepowa, bezleśna; włościanie zamożni, mają poddostatkiem koni, bydła rogatego, owiec, ptastwa wodnego i domowego, oraz trzody chlewnej. B. w latach 1795–97 było m. pow., r. 1860 miała 2363 mk., w tem 925 izr.; 430 dm., 4 jarm., 2 targi na miesiąc. St. poczt. w Kupielu. Parafia katol. B. dek. starokonstantynowskiego ma dusz 5700. Istnieje od r. 1586. Filią ma w Tereszkach: kaplice w Koszelówce, Zuzulińcach Wielkich, Mońkach, Łazuczynie Wielkim, Korczówce i Mecherzyńcach; dawniej prócz tego w Popowcach. Z. Róż.
Bazan, niem. Baasan, Basan, wieś, pow. olesiński, par. Bodland, należy do dóbr Karlsgrund; w pobliżu podleśnictwo i folw. Damnik.
Bazanów, wś i folw., pow. garwoliński, gm. i par. Ryki. W 1827 r. B. stanowił jeszcze jednę wieś i liczył 61 dom. i 379 mieszk.; obecnie rozdzielony na dwie odrębne części, oznaczone literami A. i B.
Bazanówka, wś, pow. sanocki, o 4 kil. od st. p. Zarszyn, w par. rz. kat. Jaćmirz, w par. gr. kat. Nowosielce. Ma szkołę filialną.
Bazanówka, potok wypływający w obrębie gminy Bazanówki w pow. sanockim z pod wzgórza Bazanówki (425 m.) z dwóch żródłowisk, które łączą się poniżej wsi, spłynąwszy w kierunku południowo-zachodnim; poczem zwraca się na zachód, płynąc łąkami granicą Zarszyna i Jaćmirza a połączywszy się z potokiem Siedliska od południa, wpada z prawego brzegu do Pielnicy dopływu Wisłoki.
Bazar. Z pięciu wsi to nazwisko noszących w obrębie Królestwa, jedna tylko leży w stronie północnej, a mianowicie w pow. makowskim, gm. Smrock, par. Maków, inne zaś w lubelskiej, kieleckiej i piotrkowskiej. Z nich zasługuje na uwagę: B. wieś, pow. krasnostawski, gm. Rybczewice, par. Częstoborowice leży o 3½ mili na zachód od Krasnego Stawu, nad rzeką Radomirką, dawne woj. ruskie, ziemia chełmska, pow. krasnostawski. Król Sobieski załozył tę wieś jedynie dla żon i dzieci zołnierzy, którzy z nim szli na wojnę, a ponieważ żołnierskie żony zwano dawniej bazarkami, gdyż zwykle w obozie trudniły się sprzedażą trunków i żywności, nadano tej osadzie nazwę B. Mieszkańcy posiadali przywilej króla Jana III, który ich od pańszczyzny uwalniał. Ludność składała się (do roku 1830) z samych rzemieślników, a utrzymujący się z roli ten jedynie mieli włożony obowiązek, że ich dziedzic mógł posyłać w jaką chciał drogę, i obowiązani byli do utrzymania w porządku ogrodu w poblizkich Pilaszkowicach. We wsi była do roku 1830 mała kamieniczka, niegdyś mieszkanie piwniczego króla Sobieskiego, i z niej wchód do sześciu wybornych lochów kowanych, gdzie mogło się mieścić kilka tysięcy beczek. Tu, wedle podania, król ten, w największe upały, w winie szukał ochłody.
