ANG BANWA KAG MGA PAGKABUTANG493
—kag ang Diwa nakasayod kon anó ang paghimò sa ila!
—Hùo, apang indì silá pagsumpongá! Kon ang tanan nagatay-og kag nagahulag, sino ang nagasulat sang mga garabatos!3 Walâ, si Padre Secchi...4
Kag mayuhóm sila nga may hinarianon nga pagyubit.
—Apang ang mga panahon? Kag ang mga bagyo? — Pamangkot sang isá nga may paitin-itin. — Indì balá inâ langitnon?
—Maskin sin-o nga mangingisda nagatagnà sinâ!
—Kon ang nagagahúm isá ka tonto... isugid sa akon kon ano ang imo ulo, kag sugiran ko ikaw kon anó ang imo tiíl! Apang makita ninyo kon ang mga abyan nagabulig sa isá kag isá: ang mga pamantalaan nagapalangayô gid sing isá ka mitra nga ihatag kay P. Salví.
—Kag inâ makuhà niya! Dilapan niya!
—Nagapati ka sinâ?
—Indì! Karón sa maskín anó nga butáng ginahatag nila: may nahibal-an akó nga isá nga sa diutay lamang nga iya nahimò sinuotan nila: naghimò sing wala'y pulós nga sinulatán, nga nagpakità nga ang mga indyo indì makasaráng sang ibán nga butáng lwás sang mga hilikutón lamang sa kamót...psh! Dumaan nga tinimawà nga mga butáng!
—Matùod! Ang madamò nga pagpakalakás nagapalain sang pagtulùohan! — hambal sang isá. — Kon abi ang mga mitra may mga mata kag makakità kon anó ang ila mga bagúl...
—Kon abi ang mga mitra mga butáng nga iya sang kinaugali, — sugpo sang isá sa tingog nga nagsungaw sa ilóng, — Natura abhorret vacuum...5
Iní kag ibán pa nga mga butang ang ginhambal sa mga
kombento, kag lingawón naton ang aton mga bumalasa sa ibán
nga mga sinugilanon nga may mga duag sang polítika, sang nahanungód sa kalág ukon makaalakig. Dal-on naton ang bumalasa sa balay sang isá ka timawà kag sanglit sa Manila diutay
lamang ang aton mga kilala, makadto kitá sa balay ni kapitan Ti-
_____________
(3) Garabatos — Mga tigbato nga sinulat sing indi tadlong kag indi alangay.
(4) Padre Secchi — Si Pari Aneel Secchi, bantog nga astrónomo kag heswita nga italyanhon (1818-1878). Tungód sang iya kabatid pinadayon siá in Victor Manuel sa pagdumala sang obserbatoryo bisán sang tapos na siá mapahalin sa mandu sang mga heswita.
(5) Natural abhorret vacuum — Ang kinaugali magatamay sang kalóng: isá ka sari sang pulolungon nahanungod sa mga utod nga kalóng, nga wala sing nahibal-an.
