PINADALA SA TAGU sang telégrapo sa Manila ang
nahanabò, kag sang pagligad sang katloán kag anum ka taknà
naghinambal na sa daků nga paghinagò kag may indì diutay
nga mga pamahog ang mga pamantalaan, nga gindugangan, ginsabdong kag ginbuhinan sang piskal. Sa karón, ang sa hilíthilít
nga mga balità, nga naghalín sa mga kombento, amó ang nahauná
nga nagdalagan halín sa isá ka bàbà pakadto sa isá man ka bàbà,
sa tagu, kag sa daků nga kakugmat sang mga nakasayod sang
ulihe. Ang kamatùoran, nga sa isá ka libo ka bagay gintuhaytohay, ginpatihan nga may kahapós kapin ukón kulang sunô sa
pagdayaw ukón pagsumpong sang mga balatyagon kag bagay
sang paghunâhonà sang tagsatagsa.
Ang kalinóng sang banwa walâ pagpakità nga natublag, kundi daw hapáw lamang. nagbalik ang kahidàitan sang puloyan katulad sang tubig sa isá ka tangke: samtang ang kadaygan
nagapakità nga matapan kag masinaw, sa idalum nagakinamog,
nagadinalagan kag nagalinagsanay ang mahipos nga mga isdà.
Ang mga krus, mga puní, mga galón, mga palangitan-an, pagkalutáw, gahúm, pagpakamahál, pagkatalahàon, kag ibán pa, nagsinabaysabay katulad sang mga alibangbang sa taliwalà sang mga
kwarta nga bulawan sa mga
bulawan sa mga mata sang
isá ka bahin sang banwa.
Sa isá ka bahin, madulóm nga panganod ang nagpangibabaw
sa gindut-an, nga nagsungáw halín sa iya abúabuhon nga kaidadalman, bilang maitúm nga mga landong, mga rehas, mga talikalâ kag pati ang tukón nga bilitayán. Daw mabatián sa hangin
ang mga pamangkutanon, ang mga pamatbat, ang mga sininggit
gikan sa mga pagpaantos: ang Marianas1 kag Bagumbayan nag-
_____________
(1) Marianas — Ang "Islas Marianas" ukón "Islas de los Ladrones" sa Pacífico, nga indi malayo sa Filipinas. Ang beswita nga si P. Sanvictores naghingalan sang amó nga kapuloán nga "Marianas" sang ikaduhá nga katunga sang dag-on XVII sa kadungganan sang Hara sang España nga si Donya Mariana de Austria. Ang puo sang Guam isá sang amó nga kapuloán. Ang kapuloán sang Marianas ginagamit nge talapukan sang mga bilanggo nagikan sa politika.
