nga dungganon kag matarong, walâ nagahikog. Iní ang akon
masilíng kag hipsan ko dirí ang ibán nga ako ginahunâhonà, kag
pasalamatan mo akó sinâ, Reberensya.
Kag tumalikod sa pransiskano, pumadayon siá sa paghambal:
—Hanti maayo, iní nga parì sang iya pagbalik sa banwa, sang tapos niya mapasipalahan ang kailó nga koadhutor, pinakutkot niya ang bangkay kag pinalwás sa patyo agúd ipalubóng ambot kon diín. Ang banwa sang San Diego may kahadlok nga walâ magpamatok, ang kamatuoran nga diutay lamang ang nakasayod,— ang napatay walâ gid sing bisán isá ka himatâ, kag ang iya bugtong nga anák didto sa Europa, —apang ang Iya Taslangdon nakasayod siní kag, sanglit tawo nga may matarong nga tagipusuon, nangayo sing silot... kag si Padre Dámaso ginsaylo sa isa ka maayo nga banwa. Yari dirí ang tanan nga kamatuoran. Karón, Reberensya, himòa ang imo mga pagpaathag.
Kag, sang mahambal niya iní, pumahilayo siá sa gubán.
—Ginakasub-an ko gid nga natandog ko, nga walâ ko masayri, ang isá ka butáng nga tamà ka alandaman,— silíng ni Padre Sibyla nga nahanusbò.— Apang sa katapusan kon may nakuha siá sa pagbaylo sing banwa ...
—Anó ang saráng makuhà! Kag anó man ang madulà sa mga pagsaylo.... kag ang mga papel...... kag ang mga ..... kag ang tanan nga butáng nga madulà? —Nagpalangurog ang iya mga bibig nga sumal-ot si Fr. Dámaso nga indi makapugóng sang iya kaakig.
Amát-amát nga bumalik ang badù sa iya anay kalinóng.
Nag-alabót ang ibán nga mga tawo, nga sa ila nalakip ang isá ka tigulang nga katsilà, piáng, may pangnawóng nga matam-is kag indì makahalit, gin-uyatan sa butkon sang isá ka tigulang nga babaeng pilipinhon, nga bug-os napakulong ang iya buhok kag napun-an sing duág ang nawóng kag nagpanapót sang pagkaeuropanhon.
Ang gubán nagyaób sa ila sing maabiabihon; si doktor De
Espadaña kag ang iya asawa, nga si "doktora" Donya Victorina,"21 nagpulungkò sa tungâ sang aton mga nakilala. Makità ang pila
ka mamantalà kag mga almasinero nga nagyaubay kag nagpinakadto sa pihák nga walà makahibaló kon anó ang ila himuon.
___________
(21) "Doktora" Donya Victorina Mga alemán lamang ang may ugali sa pagbutang sang titulo sang bana sa asawa. Diri gingamit ni Rizal sa pagpatalupangod pa gid sang pagka-kaladlawan nga ugali ni Donya Victorina.
