Jump to content

Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/30

From Wikisource
This page has been validated.


14
NOLI ME TÁNGERE


—Apáng, saráng nimo ako masugiran, Gg. Laruja, nga si kwan amó ang tag-iya sang baláy? —Pamangkot sang pulá nga pamatan-on.— Akó wala pa mapakilala sa iya.

— Silíng nila naggwâ siá, walâ man nakon siá makità.

—Diri walâ sing kinahanglan ang mga pagpakilala! Patungâ ni Fray Dámaso.— Si Santiago isá ka tawo nga maayo sing kabubut-on kag maalwan.

Isa ka tawo nga wala makahimò sing pólbora!22 — sugpon ni Laruja!

—Ikáw amó man, Gg. de Laruja!— Sabát ni Doña Victorina nga may mahumok nga pamatok nga nagpanguyáb. — Paano ang kailó magtuíp sang pólbora, nga sunô sa sugid, natuipán na inâ sang mga insik, sang dinag-on nga nagligad?

—Ang mga insik? Nagabuang ka? —May kahayanghag nga hambal ni Fr. Dámaso.— Ayaw ka magpati! Natuipán inâ sang isá ka pransiskano, isá nga kaangay ko, si Fray ambot-kon-pila ka Savalls, sang dag-on —ikapitó!

— Isá ka pransiskano! Ayhan, inâ nakamisyonero anay sa China, inâ si P. Savalls, —sabát sang ginang nga walâ magbiya sa iya mga kaisipán.

—Si Schwartz23 ang buót nimo isilíng, ginang, - tugdà ni Fray Sibyla nga walâ magtulok sa iya.

—Walâ akó makasayod, si Fray Dámaso nagsilíng nga si Savalls; walâ akó sing mahimò kundi ang magsulit lamang!

— Maayo! Si Savalls ukón si Chevas,24anó pa ang isilíng mo? Sa isa ka tigható indì siá mahimo nga insik!25— Sumabát ang pransiskano nga naglain ang buót.

—Kag sa ikanapulo'g apat nga dag-on indi sa ikapitó,—sugpon sang dominiko sa paningog nga nagbadlong sa pagpatay sang bugál sang isá.


__________

(22) Isá ka tawo nga wala maka himo sing pólbora. —Ang buót silingón sini nga, isé ka tawo nga krubós sing nahibal-an kag manubo sing kaisipan.

(23) Schwartz (Bertoldo) —Isá ka monghe nga alemán sang Dag-on XIV nga amó ang nagtukib sang pólbora. Napatay siá sang 1384.

(24) Savalls ukón Chevas— Wala sing kahulogan nga mga tinaga. Si Savalls isa ka bantog nga lider nga Carlista.

(25) Sa isá ka tigbato indi siá mahimo nga insik—Isá ka dag-on kapin ukón isá ka dag-on kulang, indi man makahimo sa iya nga dominiko —Kon sayuron nga bisan magsayop sa pagpat-od sing nagakaigo sang ngalan kag panahon nga ginpangabuhian, indi tungod sina nga indi mangin amó ang mga butăng. Indi tungod kay wala pagmitlanga sing nagakaigo ang apelyido nga Schwartz (nga Savalls ukon Chevás) indi mahimo ang bantog nga mga monghe nga amó sila: indí tungód nga, kon maghambal ang pilá ka tawo sang dag-on XIX nahanungód sang sinambit nga monghe, makasayóp silá sa petsa sang iya kinabuhi, ang sinambit nga pransiskano tungód sina mahimo na nga dominiko.