Jump to content

Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/28

From Wikisource
This page has been validated.


12
NOLI ME TÁNGERE


—Dulog!—Singgit sang tenyente nga may pahog kag daw nagmandò sa iya mga soldado.—Ukón bawion mo ang tanán mong pinanghambal ukón bwás nga daan masugid akó sa Iya Ekselensya!

Kadto ka karón nga daan, kadto ka!—Sabát nga may yagutâ ni Fr. Dámaso nga pumalapít sa iya nga nag-umol.— Nagasalig ka ayhan kay ako nagasotana indì akó maka . . . kadto ka ginapahulám ko pa sa imo ang akon salakyan!

Ang ginbaisan nahulog sa lahuglahog, sa maayo nga palad tumambag ang dominiko.

—Mga ginùo! —Hambal niya sa paningog nga may gahúm kag pinasungaw sa ilóng nga ugali gid sang mga prayle. Ayaw pagsalamòa ang mga butang kag ayaw pagpangitàa ang mga gamó nga walâ man. Dapat naton kilalahon sa mga tinagâ ni Fr. Dámaso ang mga tinagâ nga iya sang tawo sa iya sang pari. Ang iya siní, sa iya tunay nga kahulogán, indì gid makapilas sang balatyagon, sanglit naghalín sa himpit nga kamatuoran. Sa mga tinagâ nga iya sang tawo dapat himùon ang tuhay nga paghangóp: yana'ng ginasilíng nga ab irato, yaná'ng ginasilíng nga ex ore apang indi in corde kag yaná'ng ginasilíng nga in corde. Iníng mga naulihé amó lamang ang makapilas sang balatyagon kag inâ suno man sa masunód: kon yara na sa panumdoman (in mente) nga ginhuptan nga daan tungód sa isá ka kabangdanan, ukón, nag-abót lamang sing hinali (per accidens) sa kainit sang pagsugilanonáy, kon may.....

— Hantì akó sa hinali kag sa akon bahin nasayran ko ang mga kabangdanan, Padre Sibyla! — Sal-ot sang militar nga nakità niya nga ginpagumon siá sa madamò nga mga paathag kag nagkahangawà nga kon dayunon indi pa maggwâ ang parì nga amó ang may salâ. —Nahibal-an ko ang mga kabangdanan kag yanâ Reberensya dapat mo ipaathag. Sang si Fray Dámaso wala. na sa San Diego, pinalubóng sang koadhutor ang bangkay sang isá ka tuman ka talahàon nga tawo.... huo, ginuo, tuman ka talahàon, makapilá akó makapakigkità sa iya kag sa iya balay nakadayon akó. Nga siá walâ gid makakompesar, nano gid sinâ? Akó walâ man gani nagakompesar; apang isilíng nga siá naghikog, isá ka binutig, isá ka butangbotang. Ang isá ka tawo nga katulad sa iya, nga may isá ka anák nga sa iya nabutang niya ang iya pagpalanggà kag mga paglaum, isá ka tawo nga may pagtùo sa Diwa, nga nakakilala sang iya mga katungdanan sa katilingban, isa ka tawo