Jump to content

Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/27

From Wikisource
This page has been validated.


11
I KA BADÙ


—Naglain ang iya buót kay walâ nimo siá pagbilanga nga isá ka Reberensya!— Hutík ni Gg. Laruja sa dulonggan sang pulá nga pamatan-on.

—Anó ang buót nimo buót nimo silingón, Reberensya? Anó ang nahanabò sa imo? — Pamangkot sang dominiko kag sang tenyente sa tuhay nga mga paningog. —Tungód sinâ nag-abót ang madamò nga salot. Ang mga punòan nagasakdag sang mga dimatinùohon batok sa mga ministro sang Dios!— Padayon sang pransiskano nga nagbatak sang iya mabakod nga mga inumol.

—Anó ang buot nimo isiling?— Pamangkot uli sang nagakisdong nga tenyente nga halos matindog.

—Ano ang buót nakon isilíng? —Sulit ni Fr. Dámaso nga binaskog pa gid ang iya tingog kag inatubang niya ang tenyente. Ginahambal ko ang luyag ko isilíng: Akó luyag ko isilíng nga kon ang kura magsikway sa iya patyo sang bangkay sang isá ka dikristuhanon, walâ sing isá. bisán pa ang harì nga may katarungan sa paghilabót kag labí na gid sa paghatag sing mga silot. Anó nga huloheneral, isá ka huloheneral16 nga bwisit .....!

—Padre, ang Iya Ekselensya17 isá ka Bise Real Patrono!18 —Sabát sang militar nga tumindog.

—Anó nga Ekselensya, anó nga Bise Real Patrono! — Sabát sang pransiskano nga tumindog man. Sa ibán nga panahon lalasón sia panaog sa hagdanan subong sang ginhimò sang mga korporasyon sa dimatinuohon nga si gobernador Bustamante.19 Amó yadto ang mga panahón sang pagtuo!

—Ginapabalasanan ko ikaw nga indì akó magtugot .... Iya Ekselensya tiglawás sang Iya Kagamhanan, ang Hari!

— Anó nga harì kag anó nga kastilyo! Sa amon wala sing iban hari kundi ang nga isá nga tunay..... 20
___________

(16) Huloheneral Nga bwisit. Napahanungod sa kay Heneral Terrero, tungód sang iya buhat batok sa mga mandú sang monasteryo ukón sa iya mabudlay nga kampanya sa Rio Grande sa Mindanao batok kay Datu Uto.

(17) Iya Ekselensya Título nga ginhatag sa Kapitán Heneral sang Filipinas. Sa Hiligaynon, "Iya Taslangdon".

(18) Bise Real Patrono Tiglawas bilang sang Hari kag siá ang manogsukot sang mga buhís subong man ang tanan niya nga ginabuhat sa ngalan sang Hari. Ini nga gahúm ginhatag sang Papa sa Hari kag ini sia naman gintugyan niya sa Gobernador Heneral sang pungsod. May gahúm man siá sa Simbahan.

(19) Gobernador Bustamante - Gobernador Heneral sang Filipinas nga katsila nga ginpatay sang Oktubre, 1719.

(20) Wala sing iban nga hari kundi ang isa nga tunay Sa panghimanwa sang bunghay nga Karlistang' katsila, ang tunay nga hari amó ang manogsska nga si D. Carlos de Borbón.