Camay; kon adunay mosaway sa mga kaliwat ug Insik kun Katsilcl, mosaway usab siya, dagway tungud kay nagahun^hunb ga
yud nga siya Katsilang lubus. Siya maoy unang modalaycg kon
adunay bag-ong bulohisan nga ipahamtang sa Kagamhanan, labi
na kon makapanimaho nga sa luyo aduna siyay hisapian. Aduna siyay orkista nga kanunay inandam aron pagpahalipay sa
bisan kinsang punoan nga mag-adlaw, adunay batang bunyagan
kun kamatyan ba, ug usa ka pulong, sa tanang higayon nga
adunay mahitabo nga makatugaw sa kalinaw nga naandan.
Alang nianang mga higayona magpabuhat siyag mga balak
diin isaysay ug dalayegon pag-ayo ang mga hiyas sa mga pu
noan.
Si Kapitan Tiyagb nahimb kanhi nga gobernadorcillo1 sasapiang pundok sa mga mcstiso, bisan wala siya kauyoni kay
daghan man kanila ang nanagtuo nga ang iyang dugo wa
la gayud hisakti bisan usa ka tulb nga dugong Katsilk Siilod
sa duha ka tuig sa iyang pagmandb, nakadunot napulo ka frac*
napulb ka kalb nga de copaz ug nakabali un6m ka buck nga ulisi, kay bisan moadto sa Ayuntamiento* Malakanyang, sa kuwartil, sa bulangan, sa tiyanggihan, sa mga pasunding, sa mga
tindahan sa Insik, sa usa ka pulong, bisan asa siya dapit magsuroysuroy aron sa dakung kadasig ug kaligdong pagtuman sa
iyang katungdanan, dill gayud niya hubuon nga iyang saput
bisan matumog sa singdt ang lawas, ni ibulag ang iyang ulisi
nga binurlasan. Tungud niini, si Kapitan Tiyagb giisip nga
maayong tawo sa mga labawng punoan, mahigugmaon sa ka
linaw, masinugtanon, mapaubsanon, maabiabihon ug dill himasa
sa mga basahon kun mga mantalaan nga gikan sa Espanya, bisan
siya maayong mosultig kinatsili; ang mga labawng punoan nga
managpaminaw kang Kapitan Tiyagb bation ug kaluoy kaniya,
sama nianang kaluoy nga babation sa usa ka tinon-an nga magasud-ong sa tikod nga nalinis na sa iyang mga sapin nga nahiwi tungud sa kadaan ug giguba sa iyang mga tiil nga dapat
ug lapalapa. Alang kang Kapitan Tiyagb matuod kadtong giingon sa tuksoan nga “bulahan ang mga kabus ug salabutan”,
ug kadtong giingon usab sa uban nga “bulahan ang mga datb...
(1)
(2)
(3)
(4)
— — — —
Maoy mayor ug maghunukotn sa kadaitAn karon. Amerikanang itum ug ikogan. Kalo nga itum paris sa frac. Munisipyo kun balay lungsod.
— 48 —
