kon banabanaon usab ang dagkung mga kapin nga madawat ni
Kapitan Tiyagb niadtong tuiga, salamat niadtong duha ka misa
nga iyang gibayran.
Apan dili kay sa Antipolo da magpakita si Kapitan Tiyagb sa iyang masabang pangilaba. Sa Binondo, sa Pampanga ug sa lungsod sa San Diego, kon aduna siyay manok nga pustaag dakfl, magpahatud ug salapi sa kura aron imisa, ug, sama sa mga Romanhon nga human patuktoka ang ilang mga manok nga balaanon, mangutana sa ilang mga mananag-an una moasdang sa gubat, si Kapitan Tiyagb usab mangutana sa iyang mga manalag-an, bisan ang iyang paagi may kalainan na sa mga paagi nga gigawi sa mga Romanhon. Paminawon niya ang siga sa mga kandila, ang aso sa insiyenso, ang tingog sa pari, ubp., ug unyb iyang banabanaon ang iyang palad nga umaabut. Gituhoan sa kadaghanan nga si Kapitan Tiyagb talagsa dang mapilde, ug kon mapilde man ugaling, kana tungud kay ang pari nga nagamisa napagaw, diriyot da ang mga suga, ang mga kandi la sinagulag daghang sibo kun hisaktan ba ang iyang salapi ug salapi nga mine, ubp., ubp.: ang celador1 sa usa ka cofradia nag-ingon kaniya nga sa higayon nga siya mapilde buut siya sulayan ni Bathala aron makita kon matuod ba gayud ang iyang pangilaba ug kon buhl ba ang iyang pagtuo. Hinigugma sa mga pari, tinahud sa mga sakristan, pinangga sa mga Insik nga mamumuhat ug kandila ug sa mga mamumuhat sa mga fuego artificiale, si Kapitan Tiyagb maoy usa ka tawo nga bulahan sa tinuhoan dinhi sa yuta, ug adunay mga tawong maugdang nga nanag-ingon nga siya ginatamud usab didto sa langit.
Nga higala siya sa Kagamhanan, dili takus kaduhaduhaan, bisan kini daw dili katuhoan. Si Kapitan Tiyagb walay katakus sa pagmugnag bag-ong hunahuna, ug, sanglit nahimuot na lamang siya sa iyang panginabuhi, andam kanunay sa pagsugot sa labing ubus nga kawani sa kagamhanan, sa paggasa ug mga hamon, mga manok nga kapon, pabo, mga bunga sa kahoy nga gikan sa Tsina sa bisan unsang bulan sa tuig. Kon makadungog siya nga tamayon ang mga tumitindog, sanglit nagatuo man siya nga dili Pilipinhon, mosabat usab ug labi pang mo(1) — Magbalantay (2) — Kapunongan sa mga biyata.
-42-
