Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/736

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

मुदलियार : म्हैसूर प्रदेशांतली एक जात. ही वेल्लाळ लोकांची एक पोटजात. मुदलियार शब्दाच्यो दोन व्युत्पत्यो सांगतात.मुदल म्हळ्यार पयलो आनी अर म्हळ्यार जोत. ताचे वयल्यान पयलीं शेतकाम करपी ते मुदलियर. दुसरो अर्थ-मुदल म्हळ्यार संपती. ताचे वयल्यान गिरेस्त वेपारी लोकांक मुदलियार ही भोवमानाची पदवी लायतात. मुदलियार हे स्वताक वैश्य समजतात.


इ.स.च्या ७व्या शेंकड्यांत, कावेरी न्हंयेचे दक्षिण देगेचेर एक चोळ राजा राज्य करतालो. कावेरीचे उतर देगेचेर आशिल्ल्या दंडकारण्यांत कुरूंब नांवाची एक रानवटी जमात रावता. एकदां राजा थंय शिकारेक गेल्लो आसतना, राजाची आनी ताच्या वांगड्यांची चुकामूक जाली. राजा एकटोच रानांत भोवत उरलो. थंय ताका एक अप्सरा मेळ्ळी. राजाक ती खूब आवडली. राजा तिचेर भाळ्ळो. तेन्ना तिणें मळब,धर्तरी आनी तोंड रूख हांकां गवाय दवरून राजाक अट घाली, की आपल्या पुताक राज्य मेळपाक जाय. तेउपरांत कांय काळान राजा आपले राजधानीक परतलो आनी ही सगळी घडणूक विसरलो. हे वटेन अप्सरेक चलो जालो. रानांतल्या ऋषींनी ताका शास्त्रां आनी कला शिकयल्यो. तो व्हड जातकच आसयन ताका ताच्या जल्माची सगळी काणी सांगली. तेन्ना तो राजाकडे गेलो आनी ताणें राज्याची मागणी केली. पयलीं राजा ताका वळखलो ना. पूण साक्षीदारांचीं नांवां सांगतकच राजाक वळख पटली. पूण राजान पयलींच आपल्या पुताक गादयेर बसयल्लो. तेन्ना हातुंतल्यान मार्ग काडपाखातीर राजान ताका कुरूंबांचो प्रदेश डिकून थंय राड्य स्थापना करपाक सांगलें. पूतान तशेंच केलें आनी तोंड रूखाची याद म्हूण आपल्या राज्याक तोंडलम अशें नांव दिलें. कानडा प्रदेशांतल्या तुळूव लोकांक ताणें आपल्या राज्यांत हाडले ह्या लोकांक मुदलियार आपले पूर्वज मानतात.


हांचीं लग्नां आवय बापूय थरयतात. आते वा मामे भयणीकडे लग्न करपाक मेळटा. लग्नसुवाळो पांच दीस चलता. पयल्या दिसा पांच सवयाशिणी बायलो लग्नमाटवाचो खांबो पुरतात. दुसऱ्या दिसा कुलदेवतेची पुजा करतात. त्याच दिसा लग्न जाता. त्या दिसा व्हंकल- न्हवंऱ्याक तेल हळद लावन न्हाणयतात. कांकण बांदप, लग्नाचो होम, सप्तपदी, कन्यादान आनी ताळी बांदप हे त्या दिसाचे मुखेल विधी आसतात. चवथ्या दिसा होम जाता. पांचव्या दिसा कांकण सोडयतात.गर्भादानाचो विधी लग्ना उपरांत तिसऱ्या म्हयन्यामत करतात. तोमेरेन व्हंकल कुळाराच रावता. कारण पयल्याच वर्सांत भुरगें जावप अशुभ मानतात.


मुदलियार जातींत कांय लोक शैव आनी लोक वैश्णव आसात.


सादारणपणान हे लोक मडें जाळटात. शैव मनशाक मात बसयल्ले अवस्थेंत पुरतात. साळो दीस सूतक पाळटात. हे लोक श्राध्द करतात आनी जातींतल्या लोकांक जेवण घालतात.


हांच्यांतले कांय लोक शेती करतात, कांय जाण वेपारी, कंत्राटदार आनी दलाल आसात.


ह्या लोकांचो भेस उच्चवर्गीय हिंदूभशेन आसता. हे लोक तामिळ भास उलयतात.


ह्या लोकांची जात पंचायत आसता. हे जाल पंचायतीवतीन जातींतले अंतर्गत प्रस्न सोडयतात.


मुद्रणकला: चित्र, अक्षर वा तत्सम आकृती, दाब आनी रगंद्रव्याचो वापर करून छापपाची कला. हे कलेंत एके आकृतीच्यो आपल्याक जाय तितल्यो प्रती काडपाक जातात. आधुनिक काळांत नवे यंत्रणेक लागून दाबाचो वापर करपाची गरज लागना आसली तरी छाप (मुद्रा) काडप जाता आशिल्ल्यान आधुनिक छापणावळीक मुद्रणकलाच म्हळ्टात. हे कलेवरवीं कागद, कापड, धातू, प्लास्टीक सारकिल्ल्या पृश्ठभागांचेर छाप मारप जाता.


इतिहास: मुद्रणकलेचो सोद केन्ना लागलो हाचे विशीं निश्र्वीत अशी म्हायती मेळना. पूण कागदाचो सोद जसो सगळ्यांत पयली चीनांत लागलो तसोच मुद्रणकलेचो सोदय चीनांतच लागलो अशें म्हणटात. लाकडाच्या चौकोनी कुडक्यांचेर गैतम बुध्दाचीं चित्रां कोरांतताले आनी ताका तींत लावन तीं कागदाचेर घट दाब दिवन छापताले.


चीनाच्या अस्तंतेकडल्या दोंगरांत सहस्त्रबुध्दांची व्होंवरी आशिल्ली आनी ती इ.स. १०३५ ह्या वर्सा बंद केल्ली. तो आदीं एक विहार आशिल्लो आनी त्या विहारांत बौध्द धर्माचे ग्रंथ आसुंये हे कल्पनेन ९०० वर्सांउपरांत म्हळ्यार इ.स. १९०७ वर्सा ची व्होंवरी बौध्द धर्मीय फुडाऱ्यांनी उक्ती केली. तेन्ना ते गुहेंत गुंडाळी केल्ले तान हजार कागदाचे ग्रंथ मेळ्ळे. तांतुतल्या कांय ग्रंथाचेर मुद्रणकाल दिल्ले आसात. ह्या सगळ्या ग्रंथांत सगळ्यांत पोरनो ग्रंथ म्हळ्यार हीरकसूत्र, ताचो लेखन समाजीकाल ११ मे ८६८. थंय आनीकूय कांय ग्रंथ मेळ्ळे.ते लंडनच्या ब्रिटीश म्युझियमांत दवरल्यात.


सुरवातीक ग्रंथाचे एकेक पान लाकडाचेर कोरांतताले आनी तींत लावन तें छापताले. मागीर कांय लोकंनी एकेक अक्षराचे लाकडाचे ठोकळे केले. कांय लोकांनी ओले मातयेचे ठोकळे करून ते भट्टेंत भाजले. हाकालागून वेगवेगळ्या अक्षरांचे ठोकळे जुळोवन ग्रंथ छापपाची सोय जाली. हे काम पी. शेंग हाणें केलें. उपरांत लाकडाचे वा मातयेचे ठसे टिकनात देखून तांब्याचे वा लोखणाचे ठसे करूंक लागले.


सद्याची मुद्रणकला युरोपांत जल्माक आयली. हांगाय चिनांतल्यासारकींच लाकडी ठोकळ्यांचेर किरिस्तांव साधु-संतांचीं चित्रां