काडपाची पद्दत १३व्या आनी १४व्या शतमानांत सुरू जाली. संताच्या नांवा सकयल ताचें नांवूय कोरांतूक लागले. अशे पद्दतीन छापिल्लें पयले चित्र ख्रिस्तोफराचें आशिल्लें. १४२ वर्सा हें चित्र छापलें तें सदया ब्रिटीश म्युझियमांत आसा. हे छापपाचे पद्दतीक ‘शिलोग्राफी’ हें नांव पडलें . हेच पद्दतीन त्या काळंत इस्पिकोय छापताले. इतलेंच न्हय तर हे शिलोग्राफी पद्दतीन बायबलय छापलें. Biblia Pauperum (म्हळ्यार गरिबांचें बायबल) हें ताचें नांव.
पूण फुडें मातयेच्या वा लाकडाच्या ठोकळ्यांनी बायबला सारकीं मोटीं पुस्तकां छापप त्रासाचें जालें, तेन्ना छापपाची एक नवी पद्दत सुरू जाली. हे नवे पद्दतीक टिपॉग्राफी ह्या नांवान वळखतात . दोन संशोधकांनी दोन वेगवेगळ्या गांवांत हो टिपोग्राफीचो सोद लायलो.
होलंडातंल्या हार्लेम गांवांत कॉस्टर नांवाच्या मनशान धातुचे टायप तयार करून छापिल्लें आमच्या मुक्तीचो आदर्श हें जगांतलें टिपोग्राफी पद्दतीन १४४१ वर्सा छापिल्लें पयलें पुस्तक अशें म्हणटात. पूण हेर कांय तज्ञ लोकांच्या मतान गटेनबर्ग होच आधुनिक मुद्रणकलेचो जनक, म्हूण १९५६ वर्सा मुद्रण कलेचो पांचशें वर्साचो सुवाळो केलो.
सद्या गटेनबर्ग होच मुद्रणकलेचो जनक अशें जग मानता. जर्मनींतल्या मेंच ह्या गांवांत तो इ.स.१४०० वर्सा जल्मलो. १४५० वर्सा मेंज गांवांत ताणें छापखानो काडलो आनी बायबल छापूंक सिरवात केली. हें बायबल १३०० पानांचें आशिल्लें आनी तें ताणें दोन भागांत छापलें. ह्या बायबलाची एकच प्रत पॅरिसांतल्या मॅझारिन नावाच्या एका पाद्र्याच्या घरांत मेळळी. देखून ताका मॅझारिन बायबल म्हणटात. ताच्या दर एक पानाच्या दोन कोलमांत ४२-४२ अशो वळी आसात. देखून ताका ४२ वळींचें बायबल अशेंय म्हणटात. गटेनबर्गान तें छापलां देखून ताका ‘गटेनबर्ग’ बायबल,मेंझच्या म्युझियमांत तें दवरलां देखून ताका मेंज बायबल अशेंय म्हण्टात.
मुद्रणकलेचें शास्त्र विकसीत जावपाक १९व्या शतमानांत सुरवात जाली. हातान केल्ले अक्षर जुळणीची सुवात यंत्रीक अक्षरजुळणीन घेतली आनी उपरांत संगणकाच्या आदारान कार्यक्रमीत अशी अक्षरजुळणी करपामेरेन मुद्रणकला विकसीत जाली. एक रंगी मुद्रणापसून भौरंगी मुद्रण करपाची तजवीज जाली. हातूंत पत्र्याच्या आदारान केल्लें प्रतीरूप मुद्रणतंत्रान भर घाल्या. आतां तर इलेक्ट्रॉनीक तंत्राची मदत मेळटा जाल्ल्यान मुद्रणकलेच्या तंत्रांत दिसान दीस भर पडत आसा.
भारतांतलो इतिहास आनी विकास: भारतांत १५५६ त मुद्रणकलेच्या तंत्राची म्हायती मेळ्ळी. गोंयांतल्या लोकांचे धर्मांतर करून धर्मप्रसार करपाच्या हेतून पुर्तुगेजांनी गोंयांत एक मुद्रणालय सुरू केलें. १९५७ त ह्या मुद्रणालयांत जे. बूस्तानांते हाणें सेंट झेव्हिअर हाचे Doutrina Christa हें पयलें पुस्तक उजवाडा हाडलें.थंयच्यान मुद्रणकलेचो प्रसार भारतांतल्या हेर वाठार म्हल्यार कोचीन, पुडीकाईल, अंबलक्कडू, त्राकेबार हांगा जालो. १५५७ वर्सा अंबलक्कडू हांगा मलबार टाइप ह्या नांवान पयले खेप जे. गॉनसॅलव्हिस हाणें अक्षर खिळे तयार केले. ताचेउपरांत इग्नेशियस ऐशामोनी हाणें लाकडी सांचे कोरून तमिळ लिपींतले खिळे तयार केले. ह्या अक्षर खिळयांचो उपेग तमिळ पुर्तुगेज भाशांचो शब्दकोश तयार करपाखातीर केलो.अठराव्या शतमानाचे सुरवेक डॅनिश धर्मप्रसारक बॉर्थालोमस झिगेनबाला हाणें उदेंत जर्मनींतल्या हाल हांगा तयार केल्ले तमिळ खिळे वापरून हें पुस्तक छापलें. हें पुस्तक म्हळ्यार बायबलाच्या नव्या कराराचें तमिळ भाशेंत केल्लें भाशांतर. उपरांत त्रांकेबार हांगा मलबारी आनी तमिळ खिळे तयार करपाक सुरवात जाली.
अठराव्या शतमानाच्या निमाणें इंगलीश लोकांनी कलकता,चेन्नई आनी मुबंय ह्या शारांनी मुद्रण सुरू करून ह्या तंत्राच्या वावरांत गती हाडली. १७७८ वर्सा कलकता लागसारच्या हुगळी हांगा अँड्रूज हाच्या छापखान्यांत एन.बी.हॉलहेड हांचे ‘ए ग्रामर ऑफ द बेंगाली लँग्वेज’ हें पुस्तक छापलें. ह्या पुस्तकाखातीर लागपी सगळे अक्षर खिळे चार्लस विल्किन्झ हाणें तयार केल्ले. तेचपरी हे खिळे तयार करपाखातीर पंचानन कर्मकार नांवाचो एक भारतीय कारागीर,शिक्षण दिवन तयार केल्लो. ताणें मागीर ही कला भारतीय तंत्रज्ञांक शिकयली . फुडें चार्लस हाणें कलकता हांगा नवो छापखानो सुरू केलो आनी देवनागरी तशेंच पर्शियन लिपयांचे खिळे तयार केले.
मुबंय शारांतल्या मुद्रणाखातीर अक्षर खिळे इंगलंडाच्यान हाडिल्ले. चेन्नईंत व्हेपेरी हांगा १७७९ त तमिळ-इंग्लीश शब्दकोश छापून उजवाडा हाडलो. अठराव्या शतमानाच्या निमाणें मुंबय, चेन्नई आनी कलकत्ता हांगा आनीकूय मुद्रणालयांची स्थापना जाली.
इ.स. १८४० त कलकता लागासारच्या सेरामपूर हांगा विल्यम कॅरी हाणें पंचानन कर्मकार आनी जावंय मनोहर हांच्या आदारान स्वताचो छापखानो काडलो ह्या दोगाय कारागिरांनी भारतांतल्या चडकरून सगळ्या लिपयांतली अक्षरां तयार केली.हाचेभायर भारता भायल्या लिपयाचे अक्षर खिळेय तांणी तयार केले. हे ऒतशाळेंत भारतीय छापखान्याखातीर भारतीय लिपयांचे अक्षर खिळे मेळूंक लागले.
१८०१-१८३२ ह्या काळांत ह्या छापखान्यांत वेगवेगळ्यो भारतीय भासो आनी परदेशी भासो मेळून ४० भासांतले १२,००० ग्रंथ छापले. १८१८त विल्यम कॅरीन ‘दिग्दर्शन’ आनी ‘समाचार दर्पण’ हीं नेमाळीं छापून उजवाडा हाडलीं. पूण ताचे आदीं जेम्स ऑगस्टस हाणें ‘बेगॉल गॅझेट’ नांवाचें दिसाळें सुरू केल्लें. फुडें एकोणिसाव्या शतमानांत साक्षरता आनी शिक्षणाच्या प्रसारा वांगडाच मुद्रण वेवसायांत उदरगत जावंक लागली.
