Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/834

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

ह्या अॅंग्लो इंडियन जादूगारान जादूचें बरेंच साहित्य निर्मिलां. नामनेचो लेखक चार्लस डिकन्स,सातवो एडवर्ड राजा,बेंजामिन फ्रॅंकलीन,अब्राहम लिंकन,सर आर्थर कॉनन डॉयल,बेल्जियमची राणी हेन्ऱीयेता,जोधपुरचो निमाणो महाराजा,डेन्मार्कचो राजा नुड हे सगळे छंद म्हून जादू करताले. जादुविद्येंत भारतांतल्या बऱ्याच जादूगारांनी नामना जोडल्या.पी.सी.सरकार,के.लाल,के.लेले,रघुवीर भोपळे(जादूगार रघुवीर),एल.के.शहा,चंद्रकांत सारंग,डी.एल.कुलकर्णी,जबूप्रसाद शर्मा हे भारतांतले नामनेचे जादूगार आसात.गोंयांत डी.सतीश आनी मार्को ह्या गोंयकार जादूगारांनी देशांत तशेंच परदेशांत जादूचे खेळ केल्यात.गोंयांत सुमार २० जादूगार आसात.'रूम ऑफ मिस्टरी'ही गोंयकार जादूगारांची संस्था गोंयांत कार्यरत आसा. -डी.सतीश

जानवें:मुंजीच्या वा उपनयन संस्कारावेळार बटूच्या आंगार जो सुताचो पोड घालतात ताका जानवें म्ह्ण्टात.जानवें भट वा पुजाऱ्यान मंत्रायल्ले आसता.तें मनशाच्या आंगार धर्मशास्त्रांत सांगिल्ल्या रिती आनी नेमांक अनुसरून घालतात. जानव्याक संस्कृतभाशेंत 'यज्ञोपवीत'अशें म्हण्टात.याज्ञवयल्यान जानव्याक 'ब्रह्मसूत्र' म्हळां.शास्त्रकार जान्व्यासंबंदी तरेकवार अर्थ लायतात. १.यज्ञ*उपवीत-यज्ञार्थ उपवीतं। अर्थ-जानवें घाल्याउपरांत यज्ञ करपाचो अधिकार फाव जाता. ब्रह्मदेवान जान्व्याची उत्पत्ती केली आनी तोच ह्या जानव्यांत रावता,असो एक समज आसा.पूर्विल्ल्या काळांत बायलो जानवें घालताल्यो.गोभिलगृह्यसूत्रांत (२.१.१८)लग्नावेळार व्हंकलेन जानवें घालचें,अशें म्हळां. समाजांतल्या विंगड विंगड थरावेले लोक जानवें घालतात.मनून आपले मनुस्मृतींत (२.४४)ब्राह्मणान कापसाच्या सुताचें,क्षत्रियान तागाच्या दोऱ्याचें,वैश्यान लोकरेच्या सुताचें जानवें वापरचें,अशें म्हळां.अशे तरेन जानवें घालपाची पध्दत सद्या तरी ना. जानवें कापसाच्या सुतान तयार करतात.हें सूत ब्राह्मण वा ब्राह्मण कुमारिकेन काडिल्लें आसचें.जानवें तीन पदरी आसूंक जाय.तीन धागे एकठांय करून ताचो एक पदर करतात.अशे तीन पदर एकठांय करून गांठ मारतकच जानवें तयार जाता.जानव्याक जी गांठ आसता,तिका 'ब्रह्मगांठ'म्हण्टात.ही गांठ मारतना'त्र्यंम्बकंयजामेह सुगंधि'हो त्रुग्वेदांतलो मंत्र म्हणून गांठ मारतात. जानवें कितलें लांब आसचें?कशें आसचें?हाचेविशीं विंगड विंगड शास्त्रकारांनी विंगड विंगड अर्थ लायल्यात. जानवें तयार करतकच ताचेर मंत्रांनी संस्कार करतात.उपरांत तें सुर्याक दाखोवक धारण करतात.जानवें धारण करतना फुडलो मंत्र म्हण्टात. यज्ञोपविंत परमं पवित्र प्रजापतेर्यत सहज पुरस्तात। आयुष्यमगऱ्यरं प्ररिमुज्व शुभ्र्ं यज्ञोपवीतं बलमस्तु तेज:॥ अर्थ :पुराय पवित्र,पयलीं ब्रह्मदेवासयत उत्पन्न जाल्लें,आयर्वर्धक,सगळ्या वस्तूंत धवें आनी श्रेश्ठ अशें जानवें तूं धारण कर.तेंच तुजें बळ आनी तेज आसा. भृगुसंहितेंत मुंज जाल्ल्या बटून एक जानवें घालचें तर गृहस्थाश्रम आपणायिल्ल्यांनी दोन जानवीं घालचीं,अशें म्हळां. जानवें खांद्यावेल्यान काडचें न्हय.सुतक आसतना,चांडाळ,भश्टी बायल वा मडयाक स्पर्श जाल्यार तशेंच मुततना वा परसाकडेन वतना जानवें कानाक लायलेंना जाल्यार मनशाक दुसरें जानवें घालचें पडटा. जानवें ब्राह्मणाच्या ब्रह्मतत्वाची आनी वेदाध्ययनाची शिटकावणी दिता.साकार जाल्ल्या परमेश्वराक यज्ञ म्हण्टात.ब्रह्म हें निरकार आशिल्ल्यान तें तेज ब्राह्मणांत देंवता देखून जानवें घालतात. जानव्याचे तीन पोड(पदर),आवय,बापूय आनी गुरू हांचेविशीं आशिल्ल्या रिणाचें प्रतीक आसात.संवसारांत सत्व,रज आनी तम अशे तीन गूण आसात.हेवूय तीन पोडयुक्त जानवें दाखयता. जानवें बोंबले मेरेन पावता अशें दवरचें.बोमलेच्या वयर वा सकल पावत अशें दवरचें न्हय.नाजाल्यार आयुश्य उणें जाता.केल्लें तप फुकट वता अशें कात्यायनी गृह्यसूत्र सांगता. किरिस्तांव धर्मांच्या,रोमन कॅथलीक पंथांत कमराक लोकरेचें सूत बांदतात.ताका तीन गांठी आसतात.प्रोटेस्टंट पंथांत दोरो कमराक बांदतात.इंग्लंडाच्या धर्माचार्याचे कमराक दोरो आसता. मुसलमान धर्मांत सुत्ररुप आशिल्लो गंडो बांदतात.मौलवी लोक पिराय,भलायकी आनी बुद्द मेळपाखातीर गंडो बांदतात.'ताजे'नांवाच्या श्राध्दप्रकारान तांबडया रंगाचो कापडा कुडको नाजाल्यार तांबडो दोरो खांद्यार दवरतात.तशें केल्यार मृतात्म्याक सदगती मेळटा,असो समज आसा.हाज यात्रेच्या वेळार धवो कापडाकुडको वा धवो दोरो गळ्यांत बांदतात. पारशी धर्मांत सूर्याक जानवें दाखोवन ताच्या खाशेल्या मंत्रोच्चारान जानवें वा दोरो घालपाचो विधी आसा. गिरुगोविंदसिंहाच्या 'पंथप्रकार'ह्या ग्रंथांत शीख पंथांत जानवें घालपाची पध्दत आसली हेविशीं स्पश्टीकरण मेळटा.त्यो वळी फुडलेतरेन आसात. पीत जनेऊँ मनो वदीत शशी पै विजुरी विजुरी भ्राजै। पीत पुनीत उपरनाधोंती रवि नव छाजै ॥ पंथप्रकाश ॥ बुध्दगयेच्या बुध्दाच्या गळ्यांत जानवें आसा.लामा पंथीय लोक मात कमराक लोकरीचें सूत बांदतात.जैन लोकांतूय जानवें घालपाची चाल दिसता. प्रत्येक धर्मांत जानव्याविशींचे उद्देश,विधी आनी प्रकार विंगड विंगड आसले तरी सगळ्या धर्मांनी पवित्र भावनेन दोरो,सूत वा जानवें घालपाचे विधी आसात. -माधव गोविंद भुस्कूटे

जानेवारी:ग्रेगोरियन कॅलेडरांतलो एकतीस दिसांचो पयलो म्हयनो.जानूस ही दोन तोंडां आशिल्ली,दारां-जनेलांची रोमन देवत आसा.तिचेवयल्यान 'जानेवारी'हें नांव पडलें.इअ.स.प.७०० व्या सुमाराक नुमा पॉपिलियस हाणें १० म्ह्यन्यांच्या रोम कॅलेंडरांत जानेवारी आनी फेब्रुवारी म्हयन्यांची भर घाली,अशी कथा आसा.ताणें जानेवारीचे ३० दीस धरिल्ले;इ.स.प.४६ वर्सा ज्युलियस सीझर हाणें ताचे ३१ दीस केले.इ.स.प.१५३ मेरेन जानेवारी हो वर्साचो इकरावो म्हयनो,अशें मानताले.रोमन लोक इ.स.प.२५१ सावन,स्कॉटलंडांत इ.स.१६०० सावन आनी इंग्लंडांत १७५२ सावन एक जानेवारी हो वर्सारंब व्हडा दबाज्यान आनी थाटामाटान मनोवंक लागले,आनी तो एक लोकप्रिय उत्सव जालो. हिंदू पंचांगाप्रमाण जानेवारी म्हयनो पौष-माघ म्हयन्यांत येता.१४ जानेवारीक सुर्य मकर राशींत वता,२ जानेवारीक पृथ्वी उपबिंदूम्हऱ्यांत म्हळ्यार तिचे कक्षेंत सूर्यापसून चड लागीं आसता आनी तिचो वेग चडांत चड आसता. जानेवारी म्हयन्यांत येवपी राश्ट्रीय म्हत्वाचे कांय दीस अशें:११ जानेवारी-लाल बहादुरशास्त्री पुण्यतीथ;१२ जानेवारी-स्वामी विवेकानंदाचो जल्मदीस;२३ जानेवारी-सुभाषचंद्र बोसाचो जल्मदीस;२६ जानेवारी-भारतीय प्रजासत्ताक दीस आनी ३० जानेवारी-महात्मा गांधी पुण्यतीथ.

जाय:(मराठी-चमेली;चंबेली;हिंदी-चमेली,मोतिया,ज्राति;गुजराती-चंबेली;कर्नाटक-जाति मल्लिगे,अज्जिगे;संस्कृत-मालती