देशांतले सगळ्यांत व्हडलें शार आनी वेवसायीक केंद्र.
भूंयवर्णनः सेनेगल हो मुखेलपणान सपाट भूंयप्रदेश. भूंयरचणुकेचो नदरेन देशाचे सादारणपणान तीन वांटे केल्यात ते अशें- (1) कॅप वर्ट, हो देशाचो साप्प अस्तंतेकडचो भाग आसून, थंय ज्वालामुखीसावन तयार जाल्ल्या तळपांचे ल्हान ल्हान सडे आसात. (2) दुसरो आग्नेय आनी उदेंतेकडचो भाग ह्या भागांत कांय पर्वतांच्यो रांको आसून फॉट जॉलोन तातुंतली सगळ्यांत व्हड. ती वळ दक्षिम सिमेचेर आसा. (3) तिसरो भाग हो अस्तंतेकडचो कॅपर्क्ट आनी उदेंतीच्या पर्वतीय भागामदलो उथळ पाणटो. देशाक 499 किमी. लांबायेची दर्यादेग लाभिल्ली आसून , कांय वेळांचेर ल्हान ल्हान रेंवाट दोंगुल्ल्यो आसात. सेनेगल, सालोम, गॅम्बिया आनी कॅसामन्स ह्या देशांतल्यो मुखेल न्हंयो.
प्रदेशाप्रमाण हवामानांत बदल जाणवता. दर्यादेगांनी शिंयाळे चड शितळ उरता. त्या दिसानी तापमान 17 सॅ मेरेन सकयल देवता, जाल्या गिमांत ते 27 सॅ मेरेन वयर चडटा. ह्या भागांत पावशी ऋतू जून ते ऑक्टोबर मेरेन उरता. ह्या भागांत सरासरी पावस दोन इंच इतलो पडटा. देशाच्या इशान्या भागांत शिंयाळो खूब कडक आसून, जानेवारी म्हयन्यांत तापमान 14 सॅ मेरेन सकयल देवता. ह्या भागांत गिमय कडक उरता. त्या प्रदेशांतले पोदेर आनी मायम हे अतीउश्णतायेचो भाग.
दक्षिणेकडच्या केसामन्स भागांत दाट रानां पातळ्ळ्यांत. उत्तरेकडेन ती पातळ जायत गेल्यांत. बेकायदेशीर शिकारेक लागून मोनजातीच्या साबार जातू नश्ट वा उण्यो जाल्यात. हत्ती, वाग, शिव, बिबटो, चित्तो, अॅटिलोप आनी कोलो दाट रानांनी सांपडटा. माकडाच्यो साबार जाती हांगा दिश्टी पडटात. सरपटपी मोनजातींत मानगें, शेड्डो, कांसव, विखयाळे आनी साद्या सोरपांचो आस्पाव जाता.
इतिहासः इतिहास पयलीं काळासावन सेनेगल देशांत खाप्री लोकांचो आस्पाव आशिल्लो असो समज आसा. इ.स. 300 ते 1500 मेरेन घाना, माली आनी सोंधाय ह्या आदिम अस्तंती आफ्रिकी सम्राज्ज्याचों उदेंतेकडच्या प्रदेशांचेर शेक आसलो. इ.स. 1000 आनी 1300 मजगतीं सेनेगलाभितर कांय स्वतंत्र राज्यां अस्तित्वांत आयलीं. तातुंतली उत्तरेकडचें टॉक्युलियर, मध्य भागांतली सेरेर आनी वॉलोफ राज्यां मुखेल.
इ.स. 1400त पुर्तुगेज तारवट्यानी गॅम्बिया आनी कॅसामन्स न्हंयचो सोद लायलो. हे न्हंयेतल्यान ते सेनेगलच्या भितरल्या प्रदेशांनी रिगून थंयच्या लोकांकडेन वेपार करपाक लागलो. 1500 च्या सुमाराक इंग्लंड, फ्रांस आनी डच लोकांनी पुर्तुगेजाकडच्यान वेपार आपल्या हातांत घेतलो. 1600 च्या मध्याक ह्या युरोपी लोकांनी सेनेगलाचे दर्यादेग आपआपलीं स्वतंत्र वेपारी केंद्रां उबारिल्लीं. हे लोक थळाव्या लोकांक सोरो, लुगाट, दागिने, लोखणाच्यो पट्ट्यो आनी हेर हत्त्यारां विकून तांचेकडच्यान भांगर, हस्तिदंत, कड्डण आनी मुखेलपणान गुलाम विकते घेतले. युरोवपी लोकांनी त्या भागांत व्हड प्रमाणांत ऊुंयमुगाची लागवड केली. उपरांत इंग्लंड, फ्रांस आनी डचांबितर हांगाची वेपारी केंद्र मेळोवपाखातीर आपसांत झगडीं जावपाक लागली. सतराव्या शेंकड्याच्या निमणेकडेन डच वेपारी ह्या सर्तींतल्यान भायर पडलो. 1817त इंग्लिश वेपाऱ्यानी सेनेगलांतले आपले सगळे वाठार फ्रेंचाक दिले. एकुणिसाव्या शेंकड्याच्या मध्याक फ्रेंच सैन्यान उदेंतेकडलो कांय भाग आपल्या शेकातळा हाडलो. 1882त फ्रेंचान सेनेगल ही फ्रेंच वसणू करून, ती चार शासकिय भागांत विभागली. 1895त ही वसणूक फ्रेंच वेस्ट अफ्रिका ह्या नांवान फ्रेंच संघराज्याचो एक वांटो जालो. डाकर हे संघराज्याचे राजपाटण जालें.
फ्रेंच राजवटीखाला सेनेगलांत खूब बदल घडूंत आयलो. फ्रेंच राजवटींत माराबाउट ह्या मुसलमान धर्मगुरूक चड म्हत्व प्राप्त जालें. तांणी आदीवासी मुखेल्याची सुवात घेवन आपूण जमीनदार आनी राजकीय मुखेली जालो. आदल्या तेंपार सेनेगलाच्या वेगवेगळेया प्रदेशांतल्या लोकांचेर थंयच्या आदिवासी मुखेल्याचो शेक चलतालो. पूण फ्रेंचांनी तांचो शेक मोडून उडयलो. अर्थीक मळार स्वंयपूर्णता हाडपाखातीर फ्रेंच राज्यकर्त्यानी सेनेगलच्या लोकांक भूंयमूगांची लागवड करपाक उत्तेजीत केले.तेच प्रमाण फ्रेंच लोकांनी थळाव्या लोकांखातीर खूब नव्यो शाळा उबारल्यो.
दुसऱ्या महाझुजाउपरांत सेनेगल लोक स्वातंत्र्याची मागणी करपाक लागले. 1956 सेमेगलाक अंतर्गत राजकीय हक्क मेळ्ळे. 1959त फॅडरेशन ऑफ माली घडोवन हाडचेखातीर सेनेगल देश मालीक मेळ्ळो. 20 जून 1960 दिसा ह्या संघराष्ट्राक स्वातंत्र्य मेळ्ळें. उपरांत 20 ऑगस्ट 1960 दिसा सेनेगल संघराष्ट्रातल्यान भायर सरून सेनेगल प्रजासत्ताकाची घोशणा केली. लिओपोल सोंडार सेंघोर हो सेनेगलच्या सामाजीक पक्षाचो संस्थापक प्रजासत्ताकाचो पयलो राष्ट्राध्याक्ष जालो. 1962त प्रधानमंत्री मामादो दिआ हाणें सेंघोरचें सरकार मोडून उडोवपाचो यत्न केल्लो म्हूण ताका बारा वर्सा बंदखणींक दवरलो. 1963त देहान नवें संविधान आपणावन प्रधानमंत्र्याचें पद काडून उडयलें. पूण 1970त जनमत घेवन ते पद परतून हाडले.
1960 आनी 1970त पडिल्ल्यो व्हड दुश्काळाक लागून सेनेगलाची आर्थीक आनी भौशिक स्थिती खूब इबाडली.1981त राष्ट्राध्यक्ष सेंघारान आपल्या पदाक सोडचीट दिल्या उपरांत प्रधानमंत्री अॅब्दो दिओफ नवो राश्ट्रध्यक्ष जालो.
सेनेगलान आपल्या शेजाऱ्यांकडेन बरे संबंद दवरल्यात. सेनेगल आनी गॅम्बिया देशामदलो संबंद खूब लागिचो आसात. 1981त गॅम्बियेंत व्हड उठाव जाल्लो तेन्ना सेनेगलान आपलें सैन्य थंय धाडून तो उठाव मोडून उडयलो. 1982त सेनेगल आनी गॅम्बिया
