Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/882

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

ज्यूंची वसती आशिल्ली थंयूच अशीं सभाघरां स्थापन करतलो. सिनेगॉग ही लोकांखातीर धार्मिक संस्था आशिल्ली. ज्यूंचीं देवळां पुरोयतांच्या प्रभावाखाला आसताली. ज्यूंच्या धार्मिक इतिहासांत सिनेगॉगांतलें मागणें हें धार्मिक सुदारणा मानताले

सिनेगॉगगचें प्रवेश दार सदांच उदेंतेक आसता. प्रवेश दाराच्या उजवे वटेन मेझूझा म्हणपाचे द्वारस्तंभ आसता. त्या कागदावयलें भायले वटेनचें परमेश्वर हें उतर स्पश्ट दिसती. सिनेगॉगाच्या भितरल्या भागांत हेखल म्हणजे एक सोबीत लांकडाची कपाट आसता. त्या कपाटांत धर्मग्रंथांची हस्तलिखीत पोथी दवरतात. हें कपाट अस्तंतेक आसता. कांय जाग्यांनी हें कपाट वण्टींक आसून ताच्या फुडें एक पड्डो , सोडिल्लो आसता.

हेखलेच्या मुखार एक दिवो पेटत दवरतात. हे परमेश्वराचें प्रतिक. तो दिवो पालवत हें अशूभ मानतात.

सिनेगॉगाच्या मदेगाक पुरोयताक उबे रावपाखातीर व्यासपीठ आसता. ताचेर उबो रावन तो मागणें वाचता.

बायलो आनी दादले हांकां बसपाक वेगवेगळी जागा आसता. पयलीं तांचेमदीं एक उंच पड्डो लायिल्लो आसतालो. आतां बायलांखातीर वेगळी वेवस्था केल्ली आसता.

सिरियाः भूंयमध्य दर्याच्या उदेंत तोंकार आशिल्लो एक अरबी देश. क्षेत्रफळ 185, 180चौ. किमी. चडांत चड लांबाय 829 किमी. (उदेंत- अस्तंत);आनी रुंदाय- 748 किमी. (उत्तर- दक्षिण) सिरियाचे अस्तंतेक भूयमध्य दर्या आनी लेबानन देश, उत्तरेक तुर्कस्तान, उदेंतेक इराक जाल्यार दक्षिणेक- इझ्रायल आनी जार्डन हे देश आसात. 1993त सिरियाची लोकसंख्या 13,393,000 इतली आशिल्ली अशें अदमासान थारायल्लें. राश्ट्रीय भास अरबी जाल्यार, देशाचें अधिकृत चलन पौंड आसा. दामास्कस हें देशाचें राजपाटण. भूंयवर्णनः भूंयरचणूकेचे नदरेन देशाचे अस्तंत- उदेंत अशे तीन वांटे केल्ले आसात- 1) दर्यादेगेर 2) पर्वतीय भाग आनी 3) देगणां आनी सपाट मरड भाग.

दर्यादेगः भूंयमध्य दर्याची अशीर दर्यादेग उत्तरेक तुर्की ते दक्षिणेक लेबानन मेरेन पातळ्ळ्या. दर्यादेगेर अशीर आसली तरी तिचे वेगवेगळे सुवातेर विंगड विंगड प्रकार सांपडटा. लाताकिया भागांत फातरी आनी उंच कडो आशिल्ली दर्यादेग आसा. त्रिपोली आनी बॅरूट हांचेमदली दर्यादेग धोंगा- पोंगाची, जाल्यार टायर हांगा रेंवाट वेळ आसा.

पर्वतीय प्रदेशः दर्यादेगेचे उदेंतेक आशिल्ली पर्वतीय भूंय उत्तर- दक्षिण अशी पातळ्ळ्या. जबल एन् नुसारिया पर्वतावळीचो आस्पाव ह्या प्रदेशांत जाता. लेबाननाचे शिमेर एन्टी लॅबानन पर्वत आसून ताचो दक्षिणेक जबल एड् दुरूझ पर्वत आसा.

देगणां आनी सपाट मळांचो भागः हो भाग देशाच्या उदेंतेक आसून, तातूंत साबार न्हंयो आनी रुंद पिकाळ देगणां आसतात. देशाचे सामके उदेंतेक रेंवाट प्रदेश आसा. आरोंटसन्हंय आनी पर्नतांचेर आशिल्ल्य साबार इरिसांवन ह्या प्रदेशाक उकक पुरवण जाता. हो प्रदेश खूब पिकाळ आसून, देशांतली चडशी लोकवसती त्या प्रदेशांत सांपडटा. युफ्रेटस न्हंय आनी तिच्या फांट्यासावन देशाच्या इशान्य भागाक उदक मेळटा.

हवामानः देशाचें हवामान मुखेलपणान उश्णकटीबंदीय प्रकाराचें आसा. पूण भूंयरचणुकेप्रमाण तातूंत थोडे भोव बदल जाता. दर्यादेगेचें हवामान दमट उरता. जानेवारी म्हयन्यांत त्या भागांत सरसरीत तापमान 9 सॅ. जाल्यार जुलय म्हयन्यांत तें 27 सॅ. वयर वता. त्या भागांत वर्सुकी सरासरी पावस 10 सेंमी. इतलो पडटा. पर्वतीय प्रदेशांत जानेवारी म्हयन्यांत सरासरी तापमान 5सॅ. इतलें आसता, जाल्यार जुलय म्हयन्यांत तें 22 सॅ. वयर वता. देशाच्या सपाट भागांत जानेवारी म्हयन्यांत सरासरी तापमान 5 सॅ. जाल्यार जुलय म्हयन्यांत 31 सॅ. इतलें आसता. ह्या भागांत पावस खूब उणो पडटा.

पर्वतीय भागांत भूंयमध्य दर्याच्या प्रकाराची, सपाट प्रदेशांत स्टेप प्रकारची, जाल्यार देशाचे सामके उदेंतेक वाळवंटी प्रकारची वनस्पत वाडटा. रानदुकर, रानबोकड, सोंसो, कोलो, रानमाजर, कोलसुणें, मुंगुस ही मोनजात, तशेंच तरेकवार सवणीं थंय आसात.

इतिहासः 19918 मेरेन सिरिया देशांत सद्याच्या इज्रायल, जॉर्डन आनी लॅबानन देशांच्या, तशेंच तुर्कीच्या कांय भागाचो आस्पाव जातालो. त्या तेंपार ताका ग्रेटर सिरिया अशें म्हणटाले. आजीम काळासावन संस्कृतीक मळार सिरीया हो गिरेस्त देश आशिल्लो. पिकाळ भूंय आनी युरोप आनी आशिया खंडाक जोडपी वेपारी मार्ग सिरीयांतल्यान वता जाल्ल्यान मध्य काळांत ताका खूब म्हत्व प्राप्त जाल्लें. हाका लागून सिरीयाचेर तोबो मेळोवपाक साबार युरोपी देशांभितर सर्त लागिल्ली.

इ. स. पयलीं 4500 आदीं सिरीयांत लोकांचो राबितो आशिल्लो अशें म्हण्टात. इ. स. प. 3500 च्या सुमाराक सॅमिटीक लोक थंय पावले. ताणें थंय साबार शारां उबारलीं.एल्बा हें प्रसिद्द शार. इ. स. प. 2700 ते 2200 ह्या सुमाराक भरभराटीक आयिल्लें. उपरांत इ. स. प. 539 मेरेन सॅमिटीकच्या विमगड विंगड पंगडानी सिरीयाचेर शेक गाजयलो. अक्काडीयन, कान्नानायट, फोयनेशीयन, एमोरायट, हबरीव, आरामीन्स, एसिरियन आनी बॉबिलोनीयन हे तांच्यांतलें मुखेल पंगड. इ. स. प. 612 च्या सुमाराक एसिरियनांक हरावन